اظهارات تنش‌آفرین آریانا سعید پیرامون حجاب

خواننده موزیک پاپ افغانستان

بصیره اختر، یک دختر دانشجو است که هفته گذشته در داخل دانشگاه کابل، گروهی از دانشجویان دانشکده شرعیات او را کتک زدند. دلیل اصلی کتک خوردن بصیره اختر این بود که روسری‌اش را نه روی سر، بلکه دو طرف شانه‌اش انداخته بود یا اینکه روی شانه‌اش افتاده بود. این واقعی بار دیگر بحث داشتن یا نداشتن حجاب در جامعه را مطرح کرده است و طرفداران و مخالفان حجاب اجباری در شبکه‌های اجتماعی به جان هم افتاده‌اند. تنش‌های شکل گرفته پیرامون مسأله حجاب تازه نیست و هر ازگاهی سبب ایجاد سرو صداهای زیادی، هم در فضای عمومی و هم در شبکه‌های اجتماعی می‌شود .

همین چندی پیش آریانا سعید خواننده معروف افغانستان در ویدیویی که در صفحه فیس‌بوک شخصی‌اش منتشر کرد، به مسأله داشتن یا نداشتن حجاب پرداخت، که البته با توجه به شیوه پرداختن به این مقوله، سرو صداهای زیادی ایجاد کرد. آریانا سعید در این ویدیو، که در اصل پاسخ‌گویی به پرسش‌های هوادارانش بود، در واکنش به پیام یک خانم که او را به شرم داشتن و ترسیدن از خدا ترغیب کرده بود، می‌گوید : «مسلمانی در این نیست که چادر بر سر کند و در زیر چادر بوی گندیدگی بدهد.» او همچنین می‌گوید :«خیلی ها را می‌شناسد که حجاب دارند ولی بسیار بوی بد می‌دهند.» این بخش از سخنان آریانا سعید از سوی مخالفانش توهین به مقدسات و احکام اسلامی تلقی شده و تعدادی هم در شبکه‌های اجتماعی  بر او تاختند. تا حدی که او را به مرگ نیز تهدید کردند. حتی آن‌هایی که ظاهراً با نداشتن حجاب در فضای عمومی هم مشکلی ندارند، ادبیات استفاده شده توسط خانم سعید را توهین به کرامت انسانی و همچنین به زنان عنوان کردند. برای ملاها که همیشه نیازمند پیدا کردن مستندات - آنچه به زعم آنان ضد اسلامی خوانده می‌شود- هستند، این برخورد آریانا سعید بهترین دستاویز شد تا بار دیگر بحث انحراف از دین و (در خطر بودن دین) را عنوان کنند و بر آن‌هایی که روایت تازه‌ای از دین ارائه می‌کنند و یا پیرو تساهل و مدارا در دین‌داری هستند بتازند و با استفاده از تربیون‌های بسیاری که در اختیار دارند، مردم را علیه آنچه مظاهر دین ستیزی است – که در صدر آن دموکراسی قرار دارد –، بشورانند.

این روش برخورد ملاهای افغانستان تاکنون بارها باعث ایجاد فاجعه‌های انسانی شده است. در بهار سال ۲۰۱۱ میلادی گروهی از مردم شهر مزارشریف، پس از ادای نماز جمعه، به تحریک امام جمعه مسجد جامع این شهر، به دفتر سازمان ملل متحد در این شهر حمله کردند و تعدادی از کارمندان داخلی و خارجی این نهاد را کشتند و دفتر سازمان ملل متحد را نیز آتش زدند. در شهرهرات نیز مردم به تحریک ملاها دست به اعتراضات خشونت‌آمیز زدند که باعث زخمی شدن تعدادی زیادی از معترضان و سربازان پلیس شد. البته واکنش‌ها به اظهارات آریانا سعید تنها به مذهبیون خاتمه نیافت و تعدادی از خانم‌ها نیز نسبت به گفته‌های آریانا سعید واکنش نشان دادند. بیشتر این خانم‌ها حجاب را برای خود نوعی وقار و عزت می‌دانند و بی حجابی را با بی عفتی و هرزه بودن یکسان می‌پندارند. گروهی نیز از دولت افغانستان خواستند تا آریانا سعید را به افغانستان ممنوع الورود کند و همچنین هیچ رسانه‌ای دیگر آهنگ‌های آریانا سعید را پخش نکند. مسلما افراد مشهوری نظیر آریانا سعید هر ازگاهی سر وصداهای زیادی را در شبکه‌های اجتماعی دامن می‌زنند.

زیرا اینگونه سر و صداها آنان را دوباره سر زبان‌ها می‌اندازد و حتی عده‌ای عقیده دارند این گونه حاشیه سازی‌ها سبب افزایش محبوبیت آنان نزد هواداران‌شان می‌شود. این مسأله را می‌توان به طور مستند از پیام‌های که زیر پست‌های آنان در شبکه‌های اجتماعی ظاهر می‌شود، دقیق‌تر دید. ویدیویی که آریانا سعید پیرامون مسأله حجاب در فیسبوک پخش کرد، صد‌ها پیام گرفت. هرچند بخشی از این پیام‌ها جز فحش‌های رکیک و تهدید به مرگ چیزی دیگری نداشت، اما زیر همان ویدیو، پیام‌های حاکی از حمایت و علاقه‌مندی به آریانا سعید را نیز می‌شد مشاهده کرد. با این حال هنوز شبکه‌های اجتماعی در افغانستان به آن حد از گستردگی نرسیده است که بتواند بر روی افکار عمومی افکار تأثیرگذار باشد و هنوز منابر اثر گذارترین رسانه‌ در افغانستان هستند. با توجه به وضعیت بحرانی افغانستان و افزایش روز افزون افراط گرایی مذهبی، اظهارات جنجالی هنرمندان مشهور افغانستان پیرامون مسائل حساسی مانند مسایل مذهبی، جز اینکه برای افراطی‌های مذهبی دستاویز ایجاد کند، نقش دیگری ندارد. به دلیل انفعال دولت در مقابل چنین شرایطی و مبالغه کردن در بحث‌ها، زمینه گرایش افکار جوانان برای حرکت به سمت افراط‌گرایی بیشتر فراهم می‌شود. حوادثی نظیر کتک زدن بصیره اختر در دانشگاه، که تنها چند روز پس از اظهارات جنجالی آریانا سعید رخ داد، می‌تواند در بدترین حالت، باعث حوادثی مانند قتل فجیع فرخنده نیز بشود.