شمار ورزشکاران ملی‌پوشی که در چهار دهه گذشته از ایران مهاجرت کرده و با پرچم دیگر کشور‌ها در رقابت‌های ورزشی حاضر شده‌اند، از مرز ۶۶ نفر گذشت.

عاطفه احمدی، پرچمدار تیم ایران در المپیک زمستانی ۲۰۲۲ پکن، از تازه‌ترین ورزشکارانی است که گزارش شده به کشور آلمان پناهنده شده است. احمدی تنها زن ایرانی شرکت‌‌کننده در المپیک زمستانی پکن بود که پنج مدال آسیایی و چند مدال طلای رقابت‌های بین‌المللی اسکی آلپاین ترکیه را در کارنامه دارد.

این تصمیم احمدی با واکنش تند رسانه‌های محافظه‌کار در ایران همراه شد و آن‌ها تلاش کردند بدون اشاره به دلایل این تصمیم، او را تخریب کنند. خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، با انتقاد از روند رو‌به‌رشد مهاجرت ورزشکاران نوشت که این قبیل اقدام‌ها به «فرهنگی فراگیر» در جامعه ورزشی ایران تبدیل شده است. آمار‌ این خبرگزاری نشان می‌دهد تاکنون ۶۶ ورزشکار حرفه‌ای ایران به کشورهای دیگر پناهنده شده و فعالیت حرفه‌ای‌ خود را با پرچمی غیر از پرچم جمهوری اسلامی ادامه داده‌اند.

در این گزارش، نام ۲۱ ورزشکار زن و ۴۵ ورزشکار مرد از رشته‌های مختلف ورزشی در فهرست ورزشکاران مهاجر طی چهار دهه گذشته از ایران دیده می‌شود. رشته‌های تکواندو و شطرنج هر کدام با ۹ ورزشکار، در صدر فهرست مهاجرت ورزشکاران قرار دارند و کشتی، جودو و دیگر ورزش‌ها به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. 

آلمان با ۱۵ مورد پذیرش پناهندگی ورزشی مهم‌ترین مقصد مهاجرت ورزشکاران بوده است و کشورهای آمریکا، فرانسه و جمهوری آذربایجان نیز مقاصد بعدی اعلام شده‌اند.

در بخش دیگری از این گزارش، آمده که نخستین مهاجرت ورزشی در جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۲ اتفاق افتاد و اواخر سال ۱۳۸۸ تا اوایل ۱۳۸۹، اواخر سال ۱۳۹۲ تا اوایل ۱۳۹۳، سال ۱۳۹۶، سال ۱۳۹۸ و سال ۱۴۰۰ زمان‌های اوج مهاجرت ورزشکاران از ایران بوده‌اند.

بر اساس آمار‌ مرکز پژوهش‌های مجلس، تا سال ۱۳۹۹، تنها ۳۸ ورزشکار ایران را ترک کرده بودند و این نشان می‌دهد شمار این مهاجرت‌ها طی سه سال اخیر به طرز شگفت‌آوری افزایش یافته است.

«نارضایتی از فدراسیون، اختلاف‌ها و توسعه ورزش حرفه‌ای، موضوع‌های عقیدتی از جمله مسئله حجاب و امتناع از رویارویی با حریفان اسرائیلی و مسائل شخصی و خانوادگی» سه عامل مهم مهاجرت ورزشکاران‌اند که این خبرگزاری وابسته به نهادی حاکمیتی به آن اعتراف کرده است.

ممنوعیت رویارویی با ورزشکاران اسرائیلی در صدر انگیزه‌های ورزشکاران در مهاجرت از ایران قرار دارد که این مسئله به حاشیه و مسئله‌ای بزرگ برای ورزشکاران تبدیل شده است. از سال ۱۳۶۲ کم نبوده‌اند ورزشکارانی که در این رابطه احضار، تهدید، تنبیه و جریمه شده باشند.

مهرداد میناوند، ملی‌پوش فقید تیم فوتبال ایران، سال ۱۳۷۹ با پیراهن تیم باشگاهی اشتروم گراتس اتریش در برابر تیم فوتبال هاپوئل اسرائیل به میدان رفت که عاقبت مجبور به عذرخواهی شد. پنج سال بعد نوبت به وحید هاشمیان، دیگر بازیکن سابق تیم ملی فوتبال، رسید که در چارچوب لیگ قهرمانان اروپا مجبور شد تیم خود را در رویارویی با تیم فوتبال مکابی اسرائیل همراهی نکند.

در همان سال یعنی سال ۱۳۸۴، وحید سرلک، ملی‌پوش سابق تیم جودو ایران، در پی ممنوعیت مبارزه با حریف اسرائیلی‌، از ایران خارج و به آلمان پناهنده شد. سال ۱۳۸۸ هم محمد عظیم‌زاده، مسئول بین‌الملل فدراسیون فوتبال ایران، به دلیل ارسال پیام تبریک الکترونیک به همتای اسرائیلی‌‌ خود، توبیخ و برکنار شد.

حسین عابدی، محمد قنبری و حسین ابراهیمی هم سه شمشیربازی بودند که سال ۱۳۸۹ مقابل رقبای اسرائیلی خود حاضر نشدند و از جریان مسابقات حذف شدند.

احسان حاجی‌صفی و مسعود شجاعی دو ملی‌پوش فوتبال ایران هم که سال ۱۳۹۶ در مسابقه تیم فوتبال پانیونیوس یونان با مکابی اسرائیل به میدان رفتند، با محرومیت و تنبیه مواجه شدند.

برنا درخشانی، شطرنج‌باز و علیرضا کریمی، کشتی‌گیر، از دیگر ورزشکاران ایرانی‌ بودند که قربانی این سیاست جمهوری اسلامی شدند.

اصرار و پافشاری جمهوری اسلامی به ادامه چنین سیاستی که هزینه‌های زیادی به ورزش و ورزشکاران ایرانی تحمیل کرده است، در سال‌های اخیر با انتقاد‌های قابل‌توجهی در جامعه ورزشی ایران و ورزشکاران ایران همراه شده است.

اعمال محدودیت‌های فراوان در خصوص نحوه حضور زنان ورزشکار ایرانی در میدان‌های بین‌المللی از دیگر عواملی است که به نوشته خبرگزاری مهر، به مهاجرت ورزشکار زن از ایران منجر شده است. این سیاست نیز دست‌کم پس از اعتراض‌های سال ۱۴۰۱، علنا از سوی جامعه و زنان ورزشکار به چالش کشیده شد که حضور بدون حجاب الناز رکابی، سنگ‌نورد ایرانی، در فینال مسابقات قهرمانی سنگ‌نوردی آسیا در کره جنوبی مهم‌ترین نماد این چالش است.