محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، روز سه‌شنبه به منظور شرکت در اجلاس«دیالوگ همکاری آسیا» عازم دوحه، پایتخت قطر شد. او در مسیر بازگشت از نیویورک، درحالی که پاسخی برای پیشنهادهای خود به آمریکایی‌ها دریافت نکرده بود، به خبرنگاران گفت:«همسایگان در اولویت هستند.» سفر منطقه‌ای ظریف که با عمان و قطر آغاز شد، در روسیه به پایان خواهد رسید و مهمترین هدف آن تکیه بر ظرفیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی است. ظریف در دوحه با شماری از وزاری خارجه کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس دیدار کرد و گفت: ایران روابط خوبی با کویت، قطر و عمان دارد و امیدوار است چنین رابطه‌ای با عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین داشته باشد.
ظریف در حاشیه شانزدهمین اجلاس دیالوگ همکاری آسیا، با اشاره به اینکه ایران در روابط آمریکا و کشورهای منطقه دخالت نمی‌کند، گفت: «آنچه در منطقه برای ما مهم است آن است که درک کنیم که باید در کنار هم زندگی کنیم و این امر مستلزم گفت‌وگو، تفاهم و احترام متقابل است.»
ظریف درحالی از گفت و گو و تفاهم در منطقه سخن می‌گوید که تهدید به بستن تنگه هرمز، واکنش تند شیخ خالد بن احمد آل خلیفه، وزیر امور خارجه بحرین را به دنبال داشته است. او تأکید کرده که ایران با بستن تنگه هرمز، خودش را خفه می‌کند. همچنین یکی از دلایل اصلی قطع روابط عربستان، امارات متحده عربی، مصر و بحرین با قطر، حمایت دوحه از تهران در مقابل برادران عرب‌اش به شمار می‌رود. در تابستان ۲۰۱۷، ریاض، قطر را به حمایت از تروریسم متهم کرد و شرط ببرقراری مجدد روابط ریاض-دوحه را کاهش روابط دیپلماتیک قطر با ایران و بستن دفاتر دیپلماتیک عنوان کرد. در حال حاضر عربستان و امارات متحده عربی برای همکاری با آمریکا به منظور تأمین نیاز بازار نفت -با توجه به حذف صادرات نفت ایران- اعلام آمادگی کرده‌اند.
از سوی دیگر سفر وزیر امور خارجه ایران به قطر و تأکید او بر گفت و گو با کشورهای منطقه در شرایطی انجام می‌شود که او با احتمال تروریستی اعلام شدن گروه اخوان المسلمین مخالفت و آن را محکوم کرده است. اخوان المسلمین از گروه‌های تحت حمایت قطر و ترکیه به منظور مقابله با عربستان به شمار می‌آید. پایان دادن به حمایت از اخوان نیز یکی دیگر از شروط عربستان برای قطر جهت برقراری روابط است.
روابط ایران و قطر، به عنوان دو کشور غنی از منابع انرژی، از زمان اعلام استقلال این کشور در سال ۱۹۷۱، اغلب دوستانه بوده است. امیر قطر و همسرش با محمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق و آیت‌الله خامنه ای دیدار کردند. پس از آن نیز محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق ایران از جانب قطر به نشست سران شورای همکاری خلیج فارس دعوت شد که نخستین حضور یک مقام عالی‌رتبه ایران در این نشست بود. پس از انقلاب اسلامی، در زمان‌هایی مانند جنگ ایران و عراق و حمله به کنسولگری عربستان در تهران، روابط ایران و قطر به سردی گرایید. در مورد اعدام شیخ نمر، روحانی شیعه در عربستان و اعتراض‌ها در تهران به کنسولگری عربستان، قطر سفیر خود را از ایران فراخواند .
اما تنش اخیر در روابط قطر و عربستان در تابستان ۲۰۱۷، فصل نوینی در روابط تهران- دوحه ایجاد کرد. و آن زمانی بود که سخنانی به نقل از امیر قطر در خبرگزاری رسمی این کشور منتشر شد. اظهارات منسوب به «شیخ تمیم بن‌حمد آل ثانی» که ایران را قدرتی بزرگ و ضامن ثبات در منطقه خوانده و حماس را نماینده فلسطینیان دانسته بود. هرچند مقامات قطر این اظهارات را تکذیب کرده و گفتند سایت منتشر کننده این سخنان هک شده بود، سایر کشورهای عربی تحت نفوذ عربستان، روابط خود را با قطر قطع کردند. قطر هم روابط خود را با ایران نزدیک‌تر کرد و برخی اینگونه تحلیل گردند که عربستان با این اقدام قطر را به آغوش ایران فرستاده است.
همزمان با اعلام قطع روابط عربستان با قطر، این کشور تحریم شد. ایران نیز در حمایت از قطر یکی از بنادر خود را برای تسهیل انتقال کالاها و مواد غذایی به قطر اختصاص داد. همچنین مرز هوایی خود را بر روی پروازهای شرکت‌های هوایی این کشور بازگذاشت. امیر قطر هم در تماس تلفنی با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، گفت: خواستار تقویت روابط با تهران است. البته سود شرکت‌های ترکیه‌ای در چند ماه پس از منزوی شدن قطر، بسیار بیشتر از شرکت‌های ایرانی بود.
روابط سیاسی ایران و قطر در مقایسه با دیگر کشورهای عربی نزدیک‌تر است، هرچند که اختلاف نظرهایی در مواردی مانند سوریه به چشم می‌خورد. قطر در جریان پرونده هسته‌ای از ایران در مجامع عمومی حمایت کرده بود. قطر به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل در جریان رأی‌گیری پیش‌نویس اولین قطعنامه این شورا علیه ایران، به این قطعنامه رأی منفی داد. باوجود اینکه این اقدام در موارد مشابه بعدی تکرار نشد، اما مقام‌های ایرانی این رأی منفی را نشانه‌ای مثبت از پیوند محکم دو کشور عنوان کرده‌اند.
همچنین پس از لغو تدریجی تحریم‌های ایران، به دنبال اجرای توافق هسته‌ای، قطر به ایران کمک کرد سهم خود در تولید نفت اوپک را به‌رغم مخالفت کشورهایی مانند عربستان، بدست آورد.
یکی دیگر از موارد همکاری ایران و قطر، ابتکار عمل مجمع کشورهای تولید کننده گاز است. ایران و قطر به طور مشترک کنترل بزرگترین ذخایر گازی جهان را بر عهده دارند. باوجود اینکه برای سال‌ها، برداشت چند برابری قطر از میدان پارس جنوبی مورد نگرانی مقامات تهران بود، دو طرف توانسته‌اند مجمع کشورهای تولید‌کننده گاز را در دوحه بنیانگذاری کنند. از سوی دیگر، دو کشور تفاهم‌نامه‌ای برای افزایش همکاری‌های امنیتی و مبارزه با تروریسم به امضاء رسانده‌اند که هنوز اجرا نشده است.
شیخ محمد بن عبدالرحمان آل‌ثانی، وزیر امور خارجه قطر در تازه‌ترین موضع‌گیری خود در حمایت از ایران، از تحریم‌های آمریکا علیه تهران انتقاد کرده و می‌گوید: ما فکر نمی‌کنیم که اِعمال تحریم‌های یکجانبه بتواند تأثیرات مثبتی بر بحران‌هایی که فقط باید از طریق گفتگو حل شوند، داشته باشند. موضعی معتدل که در سال‌های اخیر همواره در مورد ایران حفظ شده و چیزی فراتر از تلاش دوحه برای حفظ منافع خود و ایجاد توازن در قدرت منطقه‌ای نبوده است.
به بیان دیگر قطر سیاست خارجی عملگرایانه‌ای را بر مبنای منافع خود دنبال می‌کند. دوحه اخیراً میزبان هیأتی از عربستان و بحرین بود که برای شرکت در اجلاس دیالوگ همکاری آسیا به این کشور سفر کرده بودند. از سوی دیگر نیروی هوایی آمریکا در قطر پایگاه دارد، که نشانه عمق روابط دوجانبه است. در همان سالی که عربستان رابطه‌اش را با قطر قطع کرد، سرمایه‌گذاری دوحه در گروه‌های لابی‌گری در واشینگتن به خصوص گروه‌های نزدیک به اسرائیل، ۲۴ میلیون دلار بود. فاکتورهایی که نشان می‌دهد شاید قطر گزینه مناسبی برای یارگیری منطقه‌ای ایران در زمان تشدید فشارها نباشد.
