هنوز ۲۴ ساعت از انتشار خبری مبنی بر همکاری وزارت امور خارجه هند با وزارت امور خارجه طالبان برای آموزش دیپلمات‌های افغان نگذشته بود که رسانه‌های پاکستانی تیغ تیز انتقادها را به سوی افغانستان و گروه طالبان نشانه رفتند.
اکثر رسانه‌های پاکستان در این مدت، بدون آنکه به این برنامه مستقیما اشاره کنند، به سیاست‌های طالبان در قبال پاکستان تاختند و طالبان را عامل اصلی نا‌امنی‌های فعلی در پاکستان معرفی کردند. آن‌ها همچنین در مورد رویکرد پاکستان در قبال طالبان و بازخورد این رویکرد تحلیل‌های متنوعی منتشر کردند.
بیشتر تحلیلگران پاکستانی حالا به این باور رسیده‌اند که طالبان بزرگ‌ترین مشکل پاکستان‌اند و آنان مسبب افزایش نا‌امنی در این کشور شده‌اند.
توقیر حسین، از دیپلمات‌های ارشد پاکستان که روزگاری سفیر این کشور در برزیل بود، در مطلبی در روزنامه داون، نوشت: «پاکستان طرف درگیری در افغانستان نبود بلکه بخشی از آن بود و در موفقیت طالبان نقش داشت و حالا با عواقب آن روبرو شده است. حقیقت این است که اگر طالبان افغانستان وجود نداشتند، تحریک طالبان پاکستان وجود نداشت. آن‌ها فقط دو روی یک سکه‌اند.»
به باور توقیر حسین، محیط ژئوپلیتیک و رقابتی و مستعد درگیری افغانستان فرصت‌هایی را برای همسایگانش فراهم کرده است تا به نفع خود در این کشور مداخله کنند. به اعتقاد او، طالبان به آن میزان از فهم سیاسی منطقه‌ای نرسیده‌اند که بدانند «چه کسی خوب است و چه کسی بد».
به همین دلیل پاکستان باید در مورد افغانستان، سیاستی یکدست و زیرنظر وزارت خارجه این کشور داشته باشد.
او می‌گوید: سیاست در قبال افغانستان باید در یک روند تحت رهبری وزارت خارجه اما با حمایت نهادهای امنیتی توسعه یابد. پیگیری سیاست اعلامی در یک نهاد و سیاست عملیاتی در نهاد دیگر، با بی‌اطلاعی از همدیگر، نسخه‌ای برای شکست است که مشکلات اعتباری ایجاد کرده و سیاست خارجی را در کل تحت تاثیر قرار داده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
عایشه الیاس، نویسنده و محقق پاکستانی و همکار موسسه سیاست توسعه پایدار در اسلام‌آباد، در روزنامه دیلی‌تایمز نوشت که پس از سقوط جمهوریت و سلطه طالبان، در حالی که جهان دوست داشت پاکستان به متن تحولات افغانستان وارد شود، این کشور تلاش کرد گوشه امنی را جست‌وجو کند و هند قاعده بازی را به دست گرفت.
او می‌نویسد: «هند پس از اینکه کشمیر را کاملا جز خاک خود کرد، با موفقیت کشمیر را در دستور کار جهانی قرار داد، راه را برای اتصال منطقه‌ای از طریق کریدور اقتصادی پاکستان‌ــ‌چین که در قلب آسیای مرکزی قرار دارد، هدایت کرد، مسیرش را بر نقشه سبز در تلاش برای کاهش آثار تغییرات اقلیمی به طور موثر طی کرد و به یک نیروی مهم در منطقه تبدیل شد که تلاش‌های بشردوستانه در افغانستان را رهبری می‌کرد. امروز هند به تجارت با جهان ادامه می‌دهد، در حالی که پاکستان علی‌رغم سفرهای مکرر نخست‌وزیر و وزیر خارجه به خارج از کشور، منزوی به نظر می‌رسد.»
به گفته او، «نخست‌وزیر از کشورهای خلیج‌فارس و ترکیه بازدیدهای متعددی انجام داد اما آن حمایت حیاتی که برای غلبه بر مشکلات اقتصادی خود به آن نیاز دارد، تاکنون دست‌نیافتنی بوده است. برادر آهنین یعنی چین نیز از پاکستان دلسرد شده است. باور اکثریت سیاست‌مداران پاکستانی این است که از دست دادن دوباره افغانستان ضربه بزرگی به این کشور وارد خواهد آورد که پیامدهای جدی آن در حال حاضر هم آشکار شده است. پاکستان تا سال گذشته بر رژیم طالبان نفوذ قابل‌توجهی داشت اما حالا وضعیت به‌گونه‌ای شده که افغانستان با حمایت طالبان از تحریک طالبان پاکستان، تهدید امنیتی ترسناک‌تری برای پاکستان شده است. در همین حال به نظر می‌رسد دولت طالبان کوچک‌ترین علاقه‌ای به خنثی کردن تهدیدها علیه امنیت پاکستان ندارد و در حال لابی کردن با کشورهای دیگر از جمله هند برای آموزش دیپلمات‌هایش است.»
واقعیت این است که رویکرد تهاجمی پاکستان علیه افغانستان و حاکمان جدیدش یعنی طالبان، ناشی از احساس نزدیکی این گروه با هند است و پاکستان مسلما از همه ابزارهای موجود برای فاصله انداختن میان طالبان و هند استفاده خواهد کرد.
طالبان هم هرچند در تلاش است خود را جریانی کاملا مستقل نشان دهد که در پی ایجاد روابط با تمام کشورهای جهان بر اساس اصل منافع متقابل است، واقعیت این است که وابستگی طالبان به پاکستان عمیق‌تر از آن است که طالبان بتوانند خود را کاملا از رشته‌های درهم تنیده وابستگی به پاکستان رهایی بخشند.
با توجه به تنش‌های درونی طالبان و شاخه‌شاخه شدن این گروه، برای پاکستان ساده خواهد بود تا این گروه را به جان هم بیندازد. اما دلیل واکنش‌های نرم پاکستان این است که هنوز طالبان را ابزار سیاست‌های منطقه‌ای خود می‌داند و دوست ندارد این گروه را کاملا از میان بردارد که مجبور به جانشین پیدا کردن برای آن شود.
از آن‌سو، هند با توجه به نیازهای افغانستان و طالبان برای گشایش درهای ورود به عرصه‌های جهانی، دوست دارد هند را یکی از این درها نشان دهد و طالبان تا امروز نشان داده‌اند که حتی دوست دارند از این در رفت‌وآمد هم بکنند؛ حتی به قیمت آزردگی پاکستان.
