ذبیحالله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی طالبان، چهارشنبه، دوم فروردین ۱۴۰۲ (۲۲ مارس)، در توییتی کوتاه نوشت که رهبر این گروه هدایتالله بدری، سرپرست وزارت مالیه ( دارایی)، را به ریاست بانک مرکزی افغانستان منصوب کرده است. طالبان هیچ توضیح دیگری در مورد جانشین بدری در وزارت دارایی طالبان، و اینکه آیا او پس از استعفا از وزارت دارایی به این سمت گمارده شده، ارائه ندادهاند. هرچند تغییرات در کابینه طالبان امری معمول است، با توجه به جنجالهای اخیر در مورد درخواست رهبر طالبان برای دریافت وجوه کلان از وزارت دارایی و واکنش سرپرست این وزارت، انتصاب او به سرپرستی بانک مرکزی افغانستان، بااهمیت جلوه میکند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ملا هدایتالله بدری، معروف به ملا گلآغا، ماهها پیش در اعتراض به درخواست دفتر رهبر طالبان برای دریافت پول، استعفایش را به مقامهای رهبری طالبان ارائه کرده بود. هفته گذشته رحمتالله نبیل، رئیس سابق امنیت ملی افغانستان که اینک در خارج از کشور، حزبی به نام «حزب ملی آزادی مردم افغانستان» تاسیس کرده است، در افشاگری بیسابقه گفت که از زمان سلطه طالبان بر افغانستان، رهبر این گروه با کمک افراد نزدیک به خود و به بهانههای مختلف، حدود 60 میلیارد افغانی معال ۷۰۰ میلیون دلار، از خزانه وزارت دارایی دریافت کرده است.
نبیل در رشته توییت نوشت که این مقدار پول معادل ۵۰ درصد عواید سالانه گمرکات افغانستان است. به نقل از این توییتها، «این پول برای خرید وفاداری برخی از سران قومی و تشکیل و تامین بودجه گروه نظامی چهل هزار نفری متشکل از اقوام و سرسپردگان ملا هیبتالله و افراد نزدیکش به مصرف میرسد که در قندهار تشکیل شده است.»
نبیل نوشته بود که ملا بدری، سرپرست وزارت دارایی، به خروج غیراصولی این پولها اعتراض کرده و گفته است که برای حسابرسیهای بعدی، این پولها باید از طریق حسابهای بانکی انتقال یابد، اما نزدیکان ملا هیبتالله خواهان خروج پول نقد از وزارت دارایی شده بودند. نبیل همچنین نوشته بود که پس از استعفای ملا هدایتالله بدری از سرپرستی وزارت دارایی و در غیبت او، رهبر طالبان روسای گمرکات افغانستان را از میان خویشاوندان و نزدیکان خود تعیین کرده و به آنها دستور داده است که بودجه موردنیاز دفتر او را مستقیما از عواید گمرکات به دفترش در قندهار منتقل کنند. افشاگریهای نبیل، سروصدای زیادی ایجاد کرد و اکثر رسانهها در خبرهای مرتبط با افغانستان، آن را پوشش دادند. حتی تعدادی از رسانههای داخل جمهوری اسلامی ایران نیز این خبر را منتشر کردند. با این حال، طالبان بدون هیچ واکنشی به این افشاگری، کوشیدند تا در سکوت، آن را نادیده بگیرند. البته ارتش سایبری طالبان که در توییتر بسیار فعال است، به شدت به رحمتالله نبیل تاخت.
یک هفته پس از آن افشاگریها، اینک مشخص میشود که سخنان نبیل نامستند نبوده است. گماردن وزیر دارایی به ریاست بانک مرکزی، هرچند این نهاد به صورت مستقل فعالیت میکند، نوعی نزول جایگاه بدری به شمار میرود. به نظر نمیرسد که گماردن ملا گل آغا در راس بانک مرکزی افغانستان، بتواند جلو دستدرازی رهبر طالبان را به منابع پولی بگیرد، زیرا رهبر طالبان منابع درآمدزا را در افغانستان در کنترل خود دارد. در اکثر گمرکهای افغانستان افراد وابسته به ملا هیبتالله جای گرفتهاند و دیگر نیازی به درخواست پول از خزانه دولت نیست. تنها کاری که بانک مرکزی افغانستان در حال حاضر انجام میدهد، کنترل نرخ ارز خارجی و چاپ اسکناس جدید است. بانک مرکزی در حال حاضر به ذخیرههای راهبردی مالی خود در آمریکا و اروپا که حدود ۹ میلیارد دلار است، دسترسی ندارد.
در پی سلطه طالبان بر افغانستان، دولت آمریکا تمام پولهای متعلق به بانک مرکزی افغانستان را در ایالات متحده مسدود کرد. چندی پیش، دولت جو بایدن نیمی از ذخیرههای ارزی افغانستان را آزاد کرد و به بانک سوئیس انتقال داد. قرار است از این پول برای هزینههای توسعهای و پشتیبانی اسکناس افغانستان استفاده شود. رئیس جمهوری آمریکا نیم دیگر ذخایر ارزی افغانستان را که به مردم این کشور متعلق است، برای پرداخت غرامت به بازماندگان حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ اختصاص داد. به این ترتیب، بانک مرکزی افغانستان به این پول هم دسترسی نخواهد داشت. در چنین وضعیتی، ملا هدایتالله بدری به چهره منفعلی تبدیل میشود و دیگر نمیتواند به «امیرالمومنین» طالبان و ریختو پاشهای پولی او اعتراض کند.
در عین حال، گمارده شدن سرپرست سابق وزارت دارایی به ریاست بانک مرکزی افغانستان را میتوان حاصل فشارهای رقبای رهبر طالبان نیز دانست. بهرغم انکار مقامهای طالبان، تنشهای داخلی در میان این گروه به شدت افزایش یافته است. انتقادهای مستقیم از سیاستهای رهبر طالبان، نشان میدهد که جریانی در داخل این گروه شکل گرفته که خواهان کنار گذاشتن ملا هیبتالله است. منتقدان به ملا هیبتالله، همچنین میکوشند مجراهای درآمدزایی رهبر را مسدود کنند. اما با توجه به کنترل گمرکات افغانستان به دست چهرههای نزدیک به ملا هیبتالله، به نظر نمیرسد که «امیرالمومنین» دغدغه چندانی از این بابت داشته باشد.