پس از حدود ۲۰ ماه سلطه طالبان بر افغانستان، پایتخت رژیم این گروه به‌تدریج و آرام‌آرام به قندهار منتقل شده و ملا هبت‌الله آخوندزاده با اعمال نظر و فلج کردن وزارتخانه‌ها و نهادهای رسمی این گروه، همه تصمیم‌گیری‌ها را به دفتر خود منحصر کرده است.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، روز سه‌شنبه ۱۵ فروردین، گفت که دفتر کارش از کابل به قندهار، محل اقامت ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، تغییر کرده است. مجاهد این موضوع را در گفت‌وگو با طلوع نیوز و پس از اعلام خبر برکناری انعام‌الله سمنگانی از مسند ریاست مرکز رسانه‌های طالبان اعلام کرد. به گفته مجاهد، معاونان او از جمله شخصی به نام بلال کریمی در کابل خواهند ماند اما دفتر او به قندهار منتقل شده است.

قندهار زادگاه ملا عمر و ملا هبت‌الله است و در حاکمیت دور نخست رژیم طالبان نیز پایتخت اصلی طالبان بود. ملا عمر هم در قندهار می‌‎‌زیست و هنگام فروپاشی رژیم طالبان، از همان‌جا به پاکستان گریخت.

پس از فروپاشی دولت جمهوری در افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت، ملا هبت‌الله آخوندزاده که در سال ۲۰۱۶ به رهبری طالبان رسید، از محلی که در آن مخفی بود، به قندهار رفت و تاکنون فقط یک‌ بار در آوریل ۲۰۲۲، به کابل سفر کرده است.

در این مدت، هربار که ملا هبت‌الله در مورد مسئله مهمی تصمیم گرفت، اعضای کلیدی کابینه طالبان را از کابل به قندهار فرا خواند و با وجودی که رژیم طالبان کابینه رسمی دارد که هر هفته‌ جلساتی به رهبری ملا محمدحسن آخوند برگزار می‌کند، تصمیم‌ درباره جزئی‌ترین مسائل از قندهار صادر می‌شود.

در ماه‌های نخست حاکمیت طالبان، چهره‌های قدرتمند این گروه از جمله سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله و رهبر شبکه حقانی، ملا یعقوب، وزیر دفاع، ملا امیرخان متقی، وزیر خارجه، ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر و دیگر چهره‌های این گروه در مورد برکناری و انتصاب افراد موردنظرشان در مناصب دولتی مستقل تصمیم می‌گرفتند، اما اکنون چنین اختیاری ندارند و ملا هبت‌الله آخوندزاده حوزه تصمیم‌گیری سران طالبان به‌ویژه سراج‌الدین حقانی را به‌شدت محدود کرده است. حقانی حالا دیگر برای انتصاب یا برکناری افراد در مناصب پایین دولتی و حتی در وزارت داخله که زیر نظر او است هم اختیاری ندارد.

در ماه‌‌های نخست حاکمیت طالبان، سراج‌الدین حقانی می‌توانست در مورد انتصاب یا برکناری فرماندهان پلیس، معاونان و دیگر مقام‌های وزارت داخله و برخی دیگر از نهادها تصمیم بگیرد اما اکنون چنین اختیاراتی ندارد و برای انتصاب یا برکناری افراد در دورترین روستاها هم باید ملا هبت‌الله دستور صادر کند.

تمرکز قدرت در دست ملا هبت‌الله در مواردی رهبر شبکه حقانی را عصبانی کرده و این عصبانیت تاکنون چندین بار ابراز هم شده است؛ اما به دلیل قدرت بیشتر حاکمان قندهاری طالبان در میان این گروه، عصبانیت و انتقاد حقانی راه به جایی نبرده است.

حقانی حدود یک ماه قبل در سفری به شرق افغانستان که حوزه نفوذ او است، گفت انحصار قدرت و همه اختیارات در دست یک‌ نفر به نفع رژیم طالبان نیست و به یک نفر نباید چنین قدرتی داده شود که افراد دیگر از فعالیت در نظام ناتوان شوند.

مولوی عبدالسلام حنفی، معاون ازبک‌تبار نخست‌وزیر طالبان، هم با انتقاد از دستورهای پیاپی ملا هبت‌الله در مورد زنان گفته بود که وظیفه علمای دین تنها صدور پی‌درپی احکام و فرمان‌ها نیست، بلکه باید راه‌حل نیز ارائه کنند. این سخنان حنفی در اوج انتقادها از صدور فرمان‌های رهبر طالبان در خصوص منع تحصیل و اشتغال زنان بیان شدند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، هم در آن زمان در یک سخنرانی، گفت که اگر انتقادی از عملکرد رهبر این گروه وجود دارد، این انتقاد باید از طریق مراجع رسمی بیان شود و از ذکر آن مقابل دوربین رسانه‌ها خودداری شود.

اکنون دفتر کار ذبیح‌الله مجاهد که مرجع دریافت اخبار طالبان برای رسانه‌ها است، به قندهار منتقل شده است و به نظر می‌رسد ملا هبت‌الله آخوندزاده با درک اهمیت رسانه‌ها، تلاش دارد محتوای پیام‌های منتشره سخنگویان این گروه را نیز از نزدیک کنترل کند. 

علاوه بر این، در نبود قانون اساسی و ساختار اداری مشروع و مورداعتماد، همه‌چیز در فرمان‌های شفاهی و اداری ملا هبت‌الله آخوندزاده که از قندهار صادر می‌شود، خلاصه شده است و در بسیاری موارد، این فرمان‌ها در حد یک توییت از طرف دفتر ملا هبت‌الله یا پیام شفاهی به سران و ادارات این گروه بوده است.

این اقدام ملا هبت‌الله از یک‌سو عملکرد مستقل وزرای این گروه را محدود کرده و از سوی دیگر، به تمام اعضای این گروه تفهیم کرده که منبع همه تصمیم‌ها قندهار است نه کابل. دسامبر ۲۰۲۲، وزراتخانه‌های اقتصاد و تحصیلات عالی طالبان فرمان‌های ملا هبت‌الله در مورد منع تحصیل و اشتغال زنان را به صورت کتبی منتشر کردند اما دستور اخیر ملا هبت‌الله در مورد منع اشتغال زنان در ادارات سازمان ملل متحد در افغانستان، شفاهی صادر شده است.

ممکن است رهبر طالبان برای انتقال کامل پایتخت افغانستان از کابل به قندهار تصمیمی نداشته باشد اما این موضوع عملا اتفاق افتاده است. فلج شدن نهادهای مرکزی طالبان در کابل، تلاش مقام‌های سازمان ملل برای سفر به قندهار و دریافت پاسخی در زمینه لغو فرمان‌های منع تحصیل و اشتغال زنان از آنجا، انتقال دفتر سخنگویان طالبان از کابل به قندهار و انحصار هرگونه تصمیم‌گیری به دفتر ملا هبت‌الله نشان می‌دهد که نهادهای طالبان در کابل برای تصمیم‌گیری هیچ‌ اختیاری ندارند و قندهار که زادگاه و پایگاه سنتی طالبان است، عملا به پایتخت رژیم این گروه تبدیل شده است.