از شامگاه یکشنبه تنش در روابط ایران و آمریکا با بهرهبرداری جان بولتون از فرصت مانور یک ناو جنگی در نزدیکی منطقه، وارد مرحله جدیدی شد. مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرد ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن برای هشدار به ایران به خاورمیانه اعزام میشود. پیام صریح مقام عالی دولت ترامپ که به تندروی در برابر ایران مشهور است، با واکنش گسترده رسانههای بینالمللی و سکوت تهران مواجه شد که تا چند روز قبل از بستن تنگه هرمز سخن میگفت.
در بیانیه مطبوعاتی کاخ سفید آمده است:«در پاسخ به نشانهها و هشدارهای فزاینده، ایالات متحده ناو هواپیمابر یواس اس آبراهام لینکلن را به منطقه فرماندهی مرکزی آمریکا(سنتکام)، اعزام میکند تا پیام روشنی به رژیم ایران بفرستد که هر گونه حمله به منافع آمریکا یا متحداناش با برخورد سختی مواجه خواهد شد.» این بیانیه میافزاید: «ایالات متحده به دنبال جنگ نیست، اما برای مواجهه با هر گونه حمله از سوی گروههای نیابتی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا نیروهای عادی ایران آمادگی کامل دارد. »
اعزام ناو آبراهام لینکلن و ناوگان همراه آن به منطقه اتفاقی جدید یا غیر معمول نیست، بلکه شرایط زمانی، تحولات منطقه و لحن تحریکآمیز بولتون است که بر اهمیت آن میافزاید. این ناو اول آوریل سفر خود را از سواحل شرقی آمریکا آغاز کرد و اخیراً در نزدیکی دریای مدیترانه فعالیت میکرد و اکنون با دستور وزارت دفاع آمریکا وارد خاورمیانه میشود.
مقامات کاخ سفید در شرایطی از اعزام این ناو غول پیکر به منطقه برای برخورد با هرگونه تهدید احتمالی از جانب ایران سخن میگویند که مجلس شورای اسلامی در واکنش به تروریستی خوانده شدن سپاه، نیروهای آمریکایی در سنتکام را تروریست اعلام کرده است. ماه گذشته، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را یک سازمان تروریستی معرفی کرد. کمتر از دو هفته بعد با عدم تمدید معافیت از تحریم صادرات نفت ایران، آمریکا عملا خرید نفت ایران را ممنوع کرد. در تازهترین اقدام از سلسله فشارهای حداکثری واشینگتن علیه تهران نیز بخشی از معافیت از تحریمها در زمینه همکاری هستهای با ایران تمدید نشد که ادامه غنیسازی برای جمهوری اسلامی را بسیار دشوار میکند. از سوی دیگر دولت دونالد ترامپ قصد دارد، فردا(چهارشنبه)، در سالگرد خروج آمریکا از برجام تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کند. گزارشها حاکی از آن است که حسن روحانی، رئیس جمهور ایران نیز میخواهد در همین روز پاسخ متقابل تهران به اقدامات اخیر آمریکا( کاهش جزئی و کلی برخی تعهدات ایران در برجام) را اعلام کند.
ناو هواپیمابر یو اس اس آبراهام لینکلن که یکی از مجهزترین ناوهای جنگی آمریکا با سوخت هستهای به شمار میرود، آخرین بار در سال ۲۰۱۲ و در زمان اوج تنشها بر سر برنامههای هستهای ایران وارد آبهای خلیج فارس شد و به گشتزنی در تنگه هرمز پرداخت. زمانی که نمایندگان ایران و آمریکا در مسقط، پایتخت عمان در حال تدارک مقدمات مذاکرات هستهای در ژنو بودند و همزمان تهدید بستن تنگه هرمز از تهران به گوش میرسید. برخی فرماندهان نظامی ایران سالها بعد به این نکته اشاره کردند که در آن دوران بارها خطر جنگ در یک قدمی ایران قرار داشت.
هرچند هنوز محل استقرار این ناو در خاورمیانه اعلام نشده، آسوشیتدپرس مینویسد،این ناو گروه احتمالأ به سمت دریای سرخ و پس از آن به دریای عرب و خلیج فارس حرکت میکند. این خبرگزاری آمریکایی اعزام نیروی ضربتی هواپیماهای بمبافکن به همراه این ناو را نشانه آن دانسته که پنتاگون احتمالأ تصمیم دارد این بمبافکنها را در پایگاههای زمینی منطقه مستقر کند.
یکی از معدود واکنشهای تهران نسبت به اعزام این ناو به منطقه از سوی سخنگوی شورای عالی امنیت ملی است که در آن بولتون فاقد فهم نظامی و امنیتی معرفی شده است. کیوان خسروی میگوید، این ناو ۲۱ روز قبل وارد دریای مدیترانه شد و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی آن را رصد کرده بودند. به گفته او، بیانیه بولتون استفاده ناشیانه از یک رویداد سوخته برای جنگ روانی است.
اما اظهارات پمپئو حاکی از آن است که این طرح پس از دریافت گزارشهایی دال بر اقدامات تحریک آمیز ایران در منطقه در دستور کار قرار گرفته است. یک مقام آمریکایی به آسوشیتدپرس میگوید: مدتی پیش از منابع مختلف اطلاعاتی گزارشهایی در مورد تحرکهای ایران دریافت کردیم ،در آخر هفته درخواست اعزام ناو مطرح شد و روز یکشنبه پاتریک شاناهان، وزیر دفاع آمریکا با این درخواست موافقت کرد. شاناهان روز دوشنبه در حساب توییتر خود نوشت: «شب گذشته دستور اعزام ناو هواپیمابر سیویان - ۷۲ و یگان نظامی بمباران به فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا، سنتکام، را صادر کردم. این دستور نشانه تغییر محتاطانه نیروها در صورت بروز هرگونه خطر موثق از سوی نیروهای رژیم ایران است. ما به رژیم ایران پیام میدهیم تمامی اقدامات تحریکآمیز را متوقف کند. در صورت هرگونه حمله به منافع یا نیروهای آمریکا، ما رژیم ایران را پاسخگو نگه خواهیم داشت.»
برخی گزارشها حاکی از آن است که اطلاعات مربوط به تحرکهای نگرانکننده ایران، دو هفته پیش از طریق منابع اسرائیلی به کاخ سفید رسیده است. بنابر گزارش وب سایت اکسیوس، برخی منابع جاسوسی اسرائیل به آمریکا اطلاع دادند که ایران با دامن زدن به ناآرامیها در نوار غزه، در صدد گمراه کردن آمریکا و اسرائیل بوده تا منافع آنها را در جای دیگری هدف قرار دهد. گفتنی است همزمان با انتشار خبر اعزام ناو آبراهام لینکلن به منطقه، پس از دو روز درگیری در نوار غزه، بین حماس و اسرائیل آتشبس اعلام شد.
باتوجه به تحولات اخیر، ورود ناو جنگی ایالات متحده به خلیج فارس در خوشبینانهترین سناریو نوعی همراهی با اسرائیل و متحدان عرب آمریکا در منطقه و در عین حال یک اقدام پیشگیرانه در مقابل تهران است که در هفتههای اخیر مرحله جدیدی از فشار حداکثری دولت ترامپ را تجربه میکند.