انجمن قلم آمریکا در تازه‌ترین گزارش خود که روز پنجشنبه ۷ اردیبهشت (۲۷ آوریل) منتشر شد، اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران پس از چین، دومین زندان بزرگ نویسندگان در جهان است. برمبنای این گزارش، طی سال گذشته میلادی دست‌کم ۹۰ نویسنده در چین و ۵۷ نویسنده در ایران زندانی شده‌اند. همچنین جمهوری اسلامی ایران ازنظر زندانی کردن زنان نویسنده، رتبه نخست را در جهان دارد، به‌طوری‌که از ۴۲ نویسنده زن زندانی در جهان، ۱۶ نفر آن‌ها در ایران و ۱۱ نفر در چین زندانی‌اند.

بررسی‌های انجمن قلم آمریکا حاکی از آن است که طی سال گذشته در ۳۶ کشور جهان دست‌کم ۳۱۱ نویسنده و روشنفکر به‌دلیل کار و نوشته‌هایشان به‌طور غیرعادلانه‌ای بازداشت شده‌اند.

این گزارش می‌افزاید دو کشور چین و ایران علاوه بر اینکه دو زندان بزرگ نویسندگان در جهان به شمار می‌روند، ازنظر فراوانی «نویسندگان در خطر» نیز رتبه اول و دوم را دارند. با این ‌حال و به‌رغم محدودیت شدید آزادی بیان، طی سال گذشته اعتراض‌هایی در این دو کشور شکل گرفت و مردم صدای خود را در حمایت از آزادی بیان و حقوق بشر بالا بردند.

انجمن قلم آمریکا با یادآوری سوءقصد به سلمان رشدی، نویسنده بریتانیایی، در‌پی فتوای روح‌الله خمینی، تاکید کرد که وضعیت آزادی بیان در سال گذشته همچنان در «سطح خطرناک» در جهان باقی مانده است. با این ‌حال، مردم دنیا شاهد بسیاری از اقدام‌های شجاعانه در سرپیچی از سرکوب‌های وحشیانه، به‌ویژه در دو کشور ایران و اوکراین بودند.

در این گزارش آمده است مردم اوکراین در مقابل تهاجم وحشیانه روسیه، مقاومت و سرسختی از خود نشان دادند و از سرزمین و داستان‌های فردی خود دفاع کردند. در ایران نیز زنان یک جنبش اعتراضی شجاعانه را برای مطالبه حقوق خود رهبری کردند و پایه‌های حکومت را لرزاندند.

انجمن قلم آمریکا در ادامه گزارش خود به بازداشت نویسندگان و شاعران زن در اعتراض‌های ایران اشاره کرد و نوشت که آن‌ها در معرض بدرفتاری و شکنجه قرار گرفتند. همچنین در ژانویه ۲۰۲۲، بکتاش آبتین، نویسنده زندانی، در‌پی ابتلا به بیماری کرونا و پس‌ازاینکه حکومت مراقبت پزشکی از او را به تاخیر انداخت، درگذشت.

انجمن قلم آمریکا می‌گوید بسیاری از نویسندگانی که در سال گذشته میلادی پشت میله‌های زندان قرار گرفتند، در ایران بودند و جمهوری اسلامی با شروع جنبش «زن، زندگی، آزادی» به‌طور خودسرانه ده‌ها نویسنده و هنرمند را که تعدادی از آنان زندانیان سیاسی سابق بودند، بازداشت کرد.

در این گزارش به‌طور مشخص از حسین رونقی، گلرخ ایرایی، عاطفه چهارمحالیان، بهروز یاسمی، بهناز امانی، سامان یاسین، توماج صالحی و مونا برزویی نام برده شده و آمده است که نویسندگان، شاعران و معترضان در بازداشت با شرایط نامناسبی ازجمله دسترسی نداشتن به مراقبت‌های پزشکی، آزار و اذیت فیزیکی و نقض قوانین قضایی مواجه بودند.