یک روز پس از اینکه نام ناصرالدینشاه قاجار بار دیگر روی سنگ قبرش نقش بست، «افرادی ناشناس» سنگ قبر شاه قاجار را مخدوش کردند و تولیت آستان عبدالعظیم هم تصمیم گرفت که مسئله مسکوت بماند تا مشخص شود «شرایط و حساسیتها» به چه سمتی پیش خواهند رفت. این خبر را مهدی شادکام، پژوهشگر مطالعات ایرانشناختی و میراث فرهنگی، در حساب کاربریاش اعلام کرد.
مهدی شادکام، روز شنبه ۹ اردیبهشت، در آستانه صدوبیستوهفتمین سال کشته شدن ناصرالدینشاه، در توییتی از به نتیجه رسیدن سالها تلاش فعالان فرهنگی خبر داد و نوشت نام «شاه شهید» روی سنگهای کف حرم و بر «تهیگورش» نقش بست.
خرسندی این پژوهشگر ایرانشناس و دیگر فعالان و دوستداران تاریخ و میراث فرهنگی به فاصله اندکی پس از اعلام این خبر پایان یافت، زیرا آنطور که مهدی شادکام میگوید: «افرادی ناشناس نام ناصرالدینشاه را از روی سنگ قبرش پاک کردند.»
مخدوش شدن نام ناصرالدینشاه از روی سنگ قبرش، بازتاب وسیعی در رسانههای اجتماعی داشت، گروهی از کاربران وجود دوربینهای متعدد در حرم عبدالعظیم را یادآور شدند و تاکید کردند که این اقدام نمیتواند به دست مردم عادی انجام شود. گروهی دیگر نیز سکوت تولیت آستان عبدالعظیم دراینباره را نشانه دست داشتن حکومتیها در مخدوش شدن سنگ قبر دانستند.
ناصرالدینشاه، چهارمین شاه قاجار و معروف به «سلطان صاحبقران»، روز ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ و در آستانه مراسم پنجاهمین سالگرد پادشاهیاش در حرم عبدالعظیم، هدف گلوله میرزا رضا کرمانی قرار گرفت و کشته شد. او را در حرم عبدالعظیم در مجاورت همسرش، جیران، به خاک سپردند و بعدها دوستدارانش لقب «شاه شهید» را برایش انتخاب کردند.
آرامگاه ناصرالدینشاه در حرم عبدالعظیم تا مدتها با سنگ قبر هفت تنی که استاد حسین حجارباشی تمثالش را روی آن حکاکی کرده بود، یکی از مهمترین مکانهای دیدنی شهر ری به شمار میرفت، اما پس از انقلاب اسلامی در جریان تخریب آرامگاه رضاشاه پهلوی، سنگ قبر ناصرالدینشاه نیز هدف یورش ماموران سپاه پاسداران قرار گرفت.
آرامگاه رضاشاه پهلوی، ساختمان دوطبقهای در حرم عبدالعظیم شهر ری و در مجاورت آرامگاه ناصرالدینشاه بود که پس از وقوع انقلاب اسلامی با دستور صادق خلخالی، حاکم شرع و چراغ سبز روحالله خمینی، با حمله نیروهای سپاه پاسداران طی مدت کمتر از یک ماه بهطور کامل ویران شد. گفته میشود برای تخریب قسمتهای محکم ساختمان از بمب ساعتی خمیری و تیانتی استفاده کردند.
در جریان تخریب آرامگاه رضاشاه، حسین احمدیان، از استادان هنر سنگتراشی، درباره اهمیت سنگ قبر ناصرالدینشاه و خطر تخریب آن هشدار داد و خواستار ممانعت از تخریب آن شد. پیشتر مهدی حجت، پژوهشگر میراث فرهنگی، در مصاحبهای با صداوسیما گفته بود انقلابیونی که مقبره رضاشاه را تخریب کردند وقتی به آرامگاه ناصرالدینشاه رسیدند، میخواستند آن را هم تخریب کنند، اما او و سه باستانشناس دیگر که از اهمیت تاریخی و هنری سنگ قبر باخبر بودند، به تخریبکنندگان گفتند الان سر ظهر است و اول باید نماز بخوانیم. در فاصله نماز خواندن انقلابیون، آنها زیر سنگ را خالی کردند، آن را پشت وانت گذاشتند و به کاخ گلستان بردند. در نهایت ویرانکنندگان آثار باقیمانده از آرامگاه ناصرالدینشاه در حرم عبدالعظیم را نیز زدودند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اکنون و پس از حدود چهار دهه از وقوع انقلاب اسلامی، به فاصله یک روز پس از اینکه نام ناصرالدینشاه بر مزارش نقش بست، وابستگان حکومت بار دیگر سنگ قبرش را مخدوش کردند. در حالی که ناصرالدین شاه طی پنج دهه پادشاهی، در تاریخ معاصر ایران اهمیت بسیار دارد و صرفنظر از احساس دوستداران و منتقدانش باید نشانههای تاریخی مرتبط با او حفظ شود.
آنچه در تخریب میراث برجایمانده تاریخ ایران به دست وابستگان حکومت انجام میشود، مشابهت زیادی با عملکرد حکومت طالبان در افغانستان و دیگر نظامهای بنیادگرا در جهان دارد، با این تفاوت که در آن کشورها مجموعه این اقدامها را حکومت انجام میدهد، اما در جمهوری اسلامی، حاکمیت خود را بهظاهر کنار میکشد و این مسئولیت را بر دوش وابستگانش یا همان آتش به اختیارهای محبوب علی خامنهای میسپارد.