تخریب خانه‌های جزو بافت تاریخی شیراز که در پی اعتراض‌ها و هشدارهای کنشگران میراث فرهنگی متوقف شده‌ بود، بار دیگر آغاز شده است. این خبر را محمدمهدی کلانتری، دبیر پویش ملی نجات بافت تاریخی شیراز، اعلام کرد و گفت بخشی از خانه‌های بافت تاریخی تخریب و برخی خانواده‌های ساکن این منطقه به تخلیه زودهنگام تهدید شده‌اند؛ با این حال اداره کل میراث فرهنگی استان فارس این خبر را تکذیب کرد.

دبیر پویش ملی بافت تاریخی شیراز روز یکشنبه ۷ خرداد، به روزنامه شرق گفت که در بهمن‌ گذشته، تعدادی از ساکنان خانه‌های بین حرم شاهچراغ و حرم سیدعلا‌الدین حسین به تخریب خانه‌هایشان تهدید شده بودند که پس از پیگیری‌ها و رسانه‌ای شدن موضوع، روند کار متوقف شد، اما در اردیبهشت‌ماه مجددا اتفاق افتاد و ساکنان طی تماس‌های تلفنی اعلام کردند که تهدید شده‌اند خانه‌های خود را تخلیه کنند تا تخریب آغاز شود.

کلانتری در ادامه افزود روند تخریب خانه‌های بافت تاریخی شیراز از جمعه پنجم خرداد آغاز شد و اداره راه و شهرسازی که مسئول تملک‌ها است، کارگرانی را برای تخریب دستی در و پنجره‌‌های ۱۵ خانه این منطقه استخدام کرده و تخریب آغاز شده است.

این کنشگر میراث فرهنگی همچنین خبر داد که ماموران دولتی به داخل باغ رفته‌اند و ساکنان خانه‌هایی را که هنوز تخلیه نشده‌اند، تهدید کرده‌اند. در جریان این تهدیدها یک نفر بیهوش و به بیمارستان منتقل شده است.

دبیر پویش ملی نجات بافت تاریخی شیراز گفت: «اداره راه و شهرسازی استان فارس بیش از ۳۰ پلاک در بافت تاریخی را به مالکیت خود درآورده است که تعدادی از آن‌ها در قسمت پایینی خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی و برخی هم در بالای خط قرار دارند. به گفته او خانه‌هایی که تاکنون تخریب شده‌اند، از خانه‌های بالای خط پژوهشگاه بوده‌اند.»

پیش‌تر در خبرها آمده بود که پژوهشگاه میراث فرهنگی خط پیشنهادی خود را به شورای عالی شهرسازی استان فارس ارائه داده است. بر اساس این پیشنهاد، خانه‌هایی که در محدوده این خط وجود دارند، باید بهسازی و مرمت شوند.

به‌رغم اینکه گزارش‌های میدانی از آغاز دوباره تخریب بافت تاریخی شیراز حکایت دارد، سید موید محسن‌نژاد، مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس، تخریب ۱۵ پلاک بافت تاریخی را انکار کرد و مدعی شد که در و پنجره یک خانه به دلیل خالی از سکنه بودن به سرقت رفته است. او در ادامه ادعایش افزود که این مسئله پیش‌تر هم وجود داشت و در بسیاری موارد که خانه‌ها در بافت تاریخی خالی از سکنه می‌شوند، سرقت رخ می‌دهد.

مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس هرگونه مداخله‌ در بافت تاریخی شیراز را مشروط به تایید این اداره دانست و گفت رویکرد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اجازه تخریب بافت تاریخی شیراز را نمی‌دهد.

او در عین حال خط پیشنهادی منتسب به پژوهشگاه میراث فرهنگی را انکار کرد و افزود این خط به پژوهشگاه ربطی ندارد و فقط محدوده‌ای را مشخص کرده که مربوط به بین‌الحرمین است و هر تغییری در این محدوده باید با تایید وزارت میراث فرهنگی باشد.

تخریب بافت تاریخی شیراز از دهه ۶۰ با تخریب چند خانه تاریخی شروع شد و در دهه ۷۰ هم‌زمان با زمزمه‌های اجرای طرح «بین‌الحرمین» در حجم وسیع‌تری ادامه یافت. در سال ۱۳۸۹، هنگامی‌ که دولت دهم روی کار بود، این طرح در شورای عالی معماری و شهرسازی تصویب شد. طی سال‌های اخیر به دلیل تلاش‌های دوستداران میراث فرهنگی این طرح تا حدودی به حالت تعلیق درآمده بود تا اینکه ابراهیم رئیسی مهر ۱۴۰۰ به شیراز رفت و برای اجرای آن چراغ سبز نشان داد.

دولت جمهوری اسلامی ایران قصد دارد در محدوده حرم شاه‌چراغ و دیگر امام‌زاده‌های مدفون در شیراز مسیر‌های ارتباطی ایجاد کند. طراحان پروژه نام این طرح را «حرم تا حرم» گذاشته‌اند و ادعا می‌کنند که با پایان اجرای آن، شیراز «بزرگ‌ترین شهر زیارتی خاورمیانه» می‌شود.

دبیر پویش ملی بافت تاریخی شیراز پیش‌تر در مصاحبه‌ای گفته‌ بود که یکی از مسئولان به او گفته که «ما داریم برای ظهور زمینه‌سازی می‌کنیم؛ امام زمان که بیاید، حرم‌های آن زمان باید گنجایش زیادی داشته باشند».

به گفته کلانتری، پهنه ۳۶۰ هکتاری بافت تاریخی شیراز دو هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی ارزشمند دارد که تنها ۴۱۰ اثر آن در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند.

خیز دولت برای تخریب بافت تاریخی شیراز اعتراض بسیاری از کنشگران فرهنگی را در پی داشت و کارزار‌هایی نیز برای جلوگیری از تخریب بافت تاریخی شیراز به راه افتاد. بهمن‌ماه گذشته حدود ۲۰۰ تن از فعالان حوزه‌های معماری و میراث فرهنگی در بیانیه‌ای هشدار دادند برخلاف آنچه عنوان می‌شود، هدف طراحان پروژه تنها ۵۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز نیست و به نظر می‌رسد تا پایان اجرای این طرح تمام آن حدود یعنی ۳۶۰ هکتار تخریب می‌شود.