کاخ سفید روز پنجشنبه، ۲۲ ژوئن ۲۰۲۳، میزبان ناراندرا مودی، نخست‌وزیر هند، و هیات همراه او خواهد بود.

شبکه خبری الجزیره در گزارشی به اهمیت دیدار تاریخی بایدن و مودی پرداخت. بر اساس این گزارش، استقبال گسترده از ناراندرا مودی و برپایی ضیافت شام به افتخار او، در حالی صورت می‌گیرد که وضعیت نقض حقوق بشر در شبه‌قاره هند بیش از هر زمان دیگری انتقاد سازمان‌های حقوق بشری را به دنبال داشته است.

سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید جو بایدن، با چنین استقبالی از مودی، مشروعیت نهاد ریاست‌جمهوری ایالات متحده را به چالش می‌کشد.

در دوران تصدی مودی، یعنی از ماه مه سال ۲۰۱۴ به این‌سو، مسلمانان هند و سایر اقلیت‌های این کشور، خصوصا سیک‌های ایالت پنجاب، شدیدا سرکوب شده‌اند و دولت مودی نوعی ملی‌گرایی هندی موسوم به «هندوتوا» را گسترش داده است.

حضور مودی و استقبال بی‌نظیر از او در ایالات متحده با واکنش تند و منفی انجمن‌ها و اتحادیه‌های مسلمانان این کشور نیز روبرو شده است. ادوارد میچل، معاون مدیر اجرایی شورای روابط آمریکایی‌ــ‌اسلامی، موسوم به کاییر، به شبکه خبری الجزیره گفت: «برگزاری مراسم ویژه شام برای کسی که ناقض حقوق مسلمانان است، پذیرفتنی نیست.»

او می‌گوید ضیافت شام مراسمی نیست که هر رهبری در واشنگتن از آن برخوردار شود.

میچل در گفت‌وگو با الجزیره تاکید کرد: «کاخ سفید چگونه می‌تواند به رهبری احترام بگذارد که یک متعصب آشکار ضدمسلمانان است؟ یک ایدئولوگ راست‌‌گرا که روزنامه‌‌نگاران را سانسور می‌کند و چشمان خود را بر سرکوب مسلمانان می‌بندد؟ شما می‌توانستید دست‌کم بدون برگزاری یک شام ویژه از هند و مودی استقبال کنید.»

در حالی که گروه‌های مدافع حقوق بشر مخالفت صریح‌شان با پذیرایی گسترده از نخست‌وزیر هند و هیات همراهش‌ بیان می‌کنند، بسیاری از کارشناسان سیاست خارجی معتقدند دولت بایدن در درجه اول به فکر تقویت وزنه تعادلی بالقوه در برابر چین است که دولت فدرال ایالات متحده آن را قوی‌ترین رقیب جهانی خود به‌حساب می‌آورد.

سارنگ شیدور، مدیر مطالعات و پژوهشگر ارشد موسسه کوئینسی، به شبکه خبری الجزیره گفت: «تا زمانی که نگرانی مشترک آن‌ها در مورد چین پابرجا است، روابط ایالات متحده و هند به رشد خود ادامه خواهد داد.»

به گفته این تحلیلگر سیاسی، کاخ سفید راهبرد سیاست خارجی خود را بر اساس دموکراسی و حقوق بشر تنظیم نمی‌کند.

به گفته شیدور، تنها اولویت واشنگتن «منافع ملی آمریکا» است. قدرت نظامی رو‌به‌رشد چین و ادعاهای ارضی که پکن در ماه‌های اخیر در قبال جزیره تایوان مطرح کرده، به جز آمریکا، مایه نگرانی کشورهای آسیایی و هم‌مرز با چین چون فیلیپین، ویتنام، ژاپن و هند نیز شده است. ایالات متحده به دلیل همین منافع مشترک سعی دارد زنجیر اتحاد با این کشورها را محکم‌تر از همیشه کند.

سارنگ شیدور می‌گوید: «چینی‌ها هم به دلیل افزایش ملی‌گرایی، هند را مهم‌ترین چالش منطقه‌ای خود می‌دانند.»

هند و آمریکا؛ رقبای دیروز، متحدان امروز

واشنگتن و دهلی‌ همیشه هم مانند امروز به یکدیگر نزدیک نبوده‌اند. به عنوان مثال در دوران جنگ سرد هند با اتحاد جماهیر شوروی رابطه بسیار نزدیکی داشت و به همان نسبت از ایالات متحده دور بود.

هند در این دوران یکی از مهم‌ترین عوامل تشکیل «جنبش غیرمتعهدها» بود و جواهر لعل نهرو، نخست‌وزیر وقت هند، در کنار جمال عبدالناصر، رهبر مصر و مارشال تیتو، رهبر یوگسلاوی، در تشکیل این سازمان در سال ۱۹۶۱ نقش بزرگی داشتند. اولین نشست این جنبش در بلگراد، پایتخت یوگسلاوی سابق، برگزار شد.

ایالات متحده هم هنگام تشکیل کشور پاکستان متحد اصلی اسلام‌آباد بود. دولت نیکسون در سال ۱۹۷۱ برای تضعیف هند که بسیار به مسکو نزدیک شده بود، دست به دامن چین مائوئیستی شد تا اجازه ندهد دهلی بیش از پیش در دامن مسکو بیفتد.

اما با پایان جنگ سرد و رشد اقتصادی چین، اولویت واشنگتن کاملا تغییر کرد و دهلی به کلیدی‌ترین متحد آمریکا در آسیا تبدیل شد.

البته با وجود رابطه بسیار نزدیک هند و آمریکا، دهلی پس از جنگ اوکراین همچنان موضع خود را در قبال روسیه تغییر نداد و روابطش را با این کشور حفظ کرد. با این حال، تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه مسکو باعث شد هند نتواند به راحتی گذشته مبادلات تجاری خود با روسیه را حفظ کند.

از دیگر نکات جالب اینکه دهلی هرچند خریدار سلاح از اروپا و آمریکا است، همچنان بزرگ‌ترین واردکننده تسلیحات روسی در جهان محسوب می‌شود.

برخلاف بسیاری از متحدان غربی هند، این کشور همچنان مهم‌ترین خریدار نفت و گاز روسیه است. این در حالی است که ایالات متحده و اتحادیه اروپا در ماه‌های اخیر سعی کرده‌اند قدرت مانور روسیه در بازار جهانی انرژی را محدود کنند.

سارنگ شیدور، پژوهشگر، به الجزیره می‌گوید در ماه‌های اخیر، هند هم مانند چین خیلی خوب بازی کرد و از دشمنی روسیه با غرب بیشترین سود را برد.