روزنامه بریتانیایی ایندیپندنت روز چهارشنبه ۵ ژوئیه ۲۰۲۳، درباره عملیات ارتش اسرائیل در اردوگاه جنین و مقایسه آن با عملیات روسیه در اوکراین، کاریکاتوری منتشر کرد که جنجال‌برانگیز شد و جامعه یهودیان بریتانیا آن را محکوم کردند. در این کاریکاتور، یک مرد فلسطینی به تصویر کشیده شده بود که میان آوارها بر زمین افتاده است و هواپیماهای جنگی بالای سرش در پروازند. کنار او تابلو سوراخ‌سوراخی دیده می‌شود که بر آن نوشته شده است «جنین» اما آن مرد فلسطینی با خونش، کلمه جنین را به اوکراین تبدیل می‌کند و می‌پرسد: آیا الان مرا می‌بینید؟

هدف از این کاریکاتور اثر دیو براون، کاریکاتوریست مشهور، این است که نشان دهد درد و رنج فلسطینی‌ها را کسی نمی‌بیند و احساس نمی‌کند، در حالی‌ که درد و رنج اوکراینی‌ها را همه می‌بینند و برای آن ابراز احساسات می‌کنند. دیو براون با خلق این کاریکاتور گام جسورانه‌ای برداشته و این پیام روشن را به جهانیان فرستاده است که در برابر رنج‌ها و مصیبت‌های انسانی، نباید معیارهایی دوگانه داشت.

براون پیش از این آریل شارون، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، را هم در چهره یک جانور درنده مسخ‌شده که کودکان فلسطینی را می‌بلعد، به تصویر کشیده بود که انتقادهای مشابهی را در پی داشت.

اردوگاه جنین در نزدیکی شهر جنین در کرانه باختری اشغالی و در پنج کیلومتری مرزهای سال ۱۹۶۷ واقع شده است و حدود ۲۴ هزار مهاجر فلسطینی در آن زندگی می‌کنند. این اردوگاه اگرچه به دلیل حضور نیروهای فلسطینی در آن همیشه و به‌طور منظم، هدف حملات اسرائیل قرار داشته، عملیاتی‌ که‌ ارتش اسرائیل از سوم و چهارم ژوییه جاری در این اردوگاه انجام داده است، پس از عملیات آوریل ۲۰۲۲ در این اردوگاه، سنگین‌ترین عملیات به‌ حساب می‌آید.

باید یادآور شویم که فعالیت‌ نیروهای فلسطینی هم در سال‌های اخیر افزایش یافته است. به‌ویژه در بخش شمالی کرانه باختری رود اردن. به نظر می‌رسد تشکیلات خودگردان فلسطین که می‌باید با ارتش اسرائیل همکاری امنیتی داشته باشد، نمی‌تواند یا نمی‌خواهد به این همکاری ادامه دهد. چنانچه محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان، پس از حمله ارتش اسرائیل به جنین، همکاری امنیتی با اسرائیل را به حالت تعلیق درآورد.

درباره حمله اخیر ارتش اسرائیل به اردوگاه جنین که گفته می‌شود در واکنش به فعالیت‌های فزاینده گروه‌های فلسطینی صورت گرفت، عوامل دیگری نیز نقش دارند. دو هفته پیش از حمله، وقتی نیروهای ارتش اسرائیل طبق روال همیشگی برای ترور یا بازداشت برخی از نیروهای فلسطینی تحت پیگرد، به اردوگاه جنین یورش بردند، برخلاف انتظار با وقوع یک انفجار بزرگ غافلگیر شدند و شماری از آن‌ها در کمین افتادند و زخمی شدند.

این وضعیت برای ارتش اسرائیل که همیشه با دست باز و بدون دادن تلفات عملیات انجام می‌داد و همواره ابتکار عمل را در دست داشت، غیرمنتظره و تکان‌‌دهنده بود. از این رو فرماندهی ارتش اسرائیل برای برون کشیدن سربازان زخمی خود نیروی کمکی فرستاد و افزون بر تانک‌ها و خودروهای نظامی، با استفاده از هلی‌کوپتر و پهپاد منطقه را زیر آتش سنگین گرفت. حتی از یک هلی‌کوپتر موشک هم شلیک کرد.

این نخستین بار در نزدیک به ۲۰ سال اخیر است که ارتش اسرائیل در کرانه باختری چنین عملیات سهمگینی انجام می‌دهد. البته ارتش اسرائیل به این هم بسنده نکرد و به تلافی کابوس در کمین افتادن سربازانش، دو هفته بعد بار دیگر اردوگاه جنین را هدف حمله‌ای سنگین و همه‌جانبه قرار داد که در اثر آن ۱۲ فلسطینی کشته و نزدیک به ۱۰۰ فلسطینی زخمی شدند و دست‌کم یک سرباز اسرائیلی هم کشته شد.

ارتش اسرائیل پس از ۴۸ ساعت عملیات، از منطقه عقب‌نشینی کرد و مدعی شد که شماری از نیروهای فلسطینی را بازداشت کرده که البته نسبت به تعدادی‌ که گفته می‌شود در اردوگاه مستقر شده‌اند، بسیار اندک است. ارتش اسرائیل همچنین ادعا کرد که مقداری مواد انفجاری و دوربین‌های امنیتی به دست آورده و چندین تونل زیرزمینی را در اردوگاه کشف کرده است.

در زمانی‌ که این عملیات در اردوگاه جنین جریان داشت، یکی از نیروهای فلسطینی در تل‌آویو حمله‌ای علیه اسرائیل انجام داد که به زخمی شدن هشت نفر منجر شد. افزون بر آن، چند موشک هم از غزه به قلمرو اسرائیل پرتاب شد.

حال این پرسش مطرح می‌شود که بعد از عملیات اسرائیل در جنین، چه تغییری در صحنه جنگ پدید آمده است؟ گرچه پاسخ کامل این پرسش زمانی روشن خواهد شد که ارتش اسرائیل در آینده به جنین حمله کند و ببینیم آیا شبیه حملات پیش از ماه ژوئن با دست باز و به‌آسانی حملات خود را انجام می‌دهد یا اینکه با کمین‌ها و انفجار رو‌برو می‌شود و تلفات می‌دهد؛ اما قبل از آن و از هم‌اکنون می‌توان با اطمینان گفت که پس از عملیات جنین، قواعد بازی تغییر کرده است، زیرا در حال حاضر نیروهای فلسطینی از تاکتیک‌های جنگ‌ چریکی مانند حفر تونل‌ها و به کار بردن دستگاه‌های انفجاری استفاده می‌کنند که ممکن است تلفاتی به بار آورد و برای ارتش اسرائیل گران تمام شود.

همچنین با توجه به اینکه جنین برخلاف غزه دورافتاده، در ۴۰ کیلومتری تل‌آویو قرار دارد، آنچه در جنین اتفاق می‌افتد، می‌تواند برای همه شهرهای فلسطینی در سراسر کرانه باختری به الگو تبدیل شود.

البته تردیدی وجود ندارد که تشدید تنش‌ها و گسترش شهرک‌سازی‌های اسرائیل همراه با اعمال خشونت‌آمیز شهرک‌نشینان اسرائیلی علیه فلسطینیان و نابود کردن دارایی‌ها و املاک آنان به گسترش و افزایش فعالیت‌های مسلحانه در میان فلسطینی‌ها منجر خواهد شد و نیروهای فلسطینی را وادار خواهد کرد تا برای مواجهه با ارتش اسرائیل، به روش‌ها و تاکتیک‌های جدید و پیشرفته جنگی متوسل شوند و اقتدار اسرائیل را به چالش بکشند.

در مقابل، اسرائیل هم میزان سرکوب، خشونت را بالا خواهد برد، دایره عملیات‌ها را گسترش خواهد داد و تلاش می‌کند تا مراکز نیروهای فلسطینی در کرانه باختری را نابود کند که در نتیجه، تنش، ناامنی و ناآرامی در کرانه باختری ادامه خواهد یافت.

با توجه به اینکه ناامنی، بی‌ثباتی و وخامت اوضاع در کرانه باختری ممکن است پیامدهای خطرناکی برای کل منطقه داشته باشد، جامعه بین‌المللی باید مسئولیت تاریخی خود را درک کند و از توسل به معیارهای دوگانه در حل مسائل بین‌المللی بپرهیزد تا هم خاورمیانه و هم جهان از خطرات احتمالی آینده محفوظ بمانند.