یک تجربه تلخ از مطب دندان‌پزشکی کافی است تا باقی عمر از مراجعه به دندان‌پزشک وحشت کنیم. غیر از تصورات ناخوشایندی مانند ترس از تزریق ماده بی‌حس‌کننده یا صدای مته دندان‌پزشکی، عامل دیگری که مانع حضور ما در مطب دندان‌پزشک می‌شود، اهمیت ندادن به وضعیت دندان و لثه است؛ اما هرقدر مراجعه به دندانپزشک را به تاخیر بیندازیم، وضعیت بدتر می‌شود و ممکن است یک پوسیدگی ساده کار را به درمان ریشه بکشاند.  

نشانه‌های کوچک را جدی بگیریم

اگر بعد از مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، دست‌کم چندبار در هفته آب دهانتان صورتی شود، ممکن است در مراحل نخست ابتلا به بیماری لثه باشید. این بیماری هم نشانه‌های عجیبی دارد و هم می‌تواند بدون نشانه باشد.

این بیماری بسیاربسیار آرام پیش می‌رود.

نیویورک‌ تایمز به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده آمریکا گزارش می‌دهد که تقریبا نیمی از بزرگسالان آمریکایی بالای سن قانونی نشانه‌های بیماری لثه دارند و ۹ درصد آنان به عفونت لثه یا عفونت پریودنتال مبتلا هستند.

بیماری لثه در صورتی که درمان نشود، پیشرفت می‌کند و در مواردی به ریختن دندان‌ها منجر می‌شود. برخی پژوهش‌ها هم از رابطه لثه با سایر بیماری‌ها مانند زوال عقل، دیابت و بیماری قلبی خبر می‌دهند.

بیماری اولیه لثه ژنژیویت نام دارد و با التهاب لثه شناخته می‌شود.

تجمع باکتری‌های روی دندان یا پلاک دندانی که با تولید موادی موجب التهاب لثه می‌شوند، عامل بروز این بیماری‌اند.

برای پیشگیری از این بیماری حفظ بهداشت دهان و دندان لازم است. زیرا با این کار، پیش از اینکه باکتری‌ها به لثه آسیب بزنند، پلاک از روی دندان‌ها پاک می‌شود. بیشتر افراد به دلیل مسواک نزدن و استفاده نکردن از نخ دندان به التهاب لثه دچار می‌شوند. گاهی اوقات فقط قسمت‌هایی از لثه آسیب می‌بیند؛ به‌ویژه لثه‌های پشت دندان که معمولا درست تمیز نمی‌شود.

دندانپزشک با استفاده از ابزاری خاص که فاصله بین لثه و دندان را اندازه‌گیری می‌کند، التهاب لثه را تشخیص می‌دهد. هرقدر این فضا بیشتر باشد، التهاب شدیدتر است.

اگر التهاب لثه درمان نشود، باکتری به بافت‌های زیر لثه حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد و به سمت اطراف دندان که مرحله پیشرفته بیماری است، حرکت می‌کند. در این حالت، استخوان حامی دندان می‌شکند و در برخی موارد، ریشه دندان آشکار و حساس می‌شود، بین دندان‌ها فاصله می‌افتد و دندان لق می‌شود.

احتمال ابتلا به این بیماری در افراد سیگاری‌، مبتلایان به دیابت یا آن‌ها که دندان قروچه می‌کنند، بیشتر است. برخی داروها مانند استروییدها و داروهای صرع و سرطان نیز ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. ژنتیک نیز عاملی است که افراد را کم‌وبیش مستعد ابتلا به بیماری لثه می‌کند.

غالبا به التهاب لثه چندان توجه نمی‌شود، چون درد ندارد. اما افراد مبتلا به ورم لثه ممکن است متوجه شوند که لثه‌هایشان موقع مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان خونریزی می‌کنند. بخشی از لثه مجاور دندان نیز ممکن است به جای رنگ صورتی، قرمز باشد.

افراد سیگاری مبتلا به التهاب لثه ممکن است خونریزی لثه یا هیچ علامت دیگری نداشته باشند. در این صورت، تصور می‌کنند لثه‌شان سالم است اما این اشتباه است.

مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان به پیشگیری از بروز بیماری لثه کمک می‌کند اما با شروع التهاب لثه، دیگر رعایت بهداشت خانگی کافی نیست. چون ممکن است باکتری زیر سطح لثه جمع شده باشد. در چنین مواردی، تمیز کردن حرفه‌ای و گاه استفاده از آنتی‌بیوتیک می‌تواند لثه را درمان کند.

با پیشرفت این بیماری، لثه کم‌کم عقب می‌رود، دندان بلندتر به نظر می‌رسد، حساسیت لثه افزایش می‌یابد و دندان‌ها موقع گاز زدن روی هم قرار نمی‌گیرند چون از جای اصلی خود جابه‌جا شده‌اند و ممکن است دهان بدبو شود. در نهایت دندان لق می‌شود و حتی می‌افتد.

گاهی بیماری لثه پیشرفته ممکن است به درمان جواب ندهد. با این حال دندان‌پزشک درمان‌هایی را توصیه می‌کند که جلو پیشرفت بیماری را می‌گیرد و مانع تحلیل بیشتر لثه می‌شود. آن‌ها در این شرایط به پاکسازی عمقی ریشه دندان‌های آسیب‌دیده می‌پردازند و حتی جراحی لثه را توصیه می‌کنند.

برای حفظ سلامت لثه دوبار در روز مسواک بزنید، روزی یک‌بار از نخ دندان استفاده کنید و دست‌کم هر شش ماه یک‌بار برای تمیز کردن دندان به پزشک مراجعه کنید.

این بیماری هرچه زودتر تشخیص داده شود، برای درمان آن کارهای بیشتری می‌توان انجام داد.