شبکه خبری سی‌ان‌ان روز دوشنبه ۱۷ ژوئیه، در گزارشی نوشت که به حاشیه رانده شدن رابرت مالی، ابهامات درباره مذاکرات احیای برجام با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران را افزایش می‌دهد.

این مقاله به سخنان برخی مقام‌های آمریکایی اشاره کرده است که گفته‌اند جمهوری اسلامی ممکن است فقط چند هفته با دستیابی به اورانیوم کافی برای ساخت بمب اتم فاصله داشته باشد، و می‌افزاید:‌ «اکنون مردی که وظیفه احیای برجام برای محدود کردن آن برنامه را بر عده داشت، کنار گذاشته شده است.»

رابرت مالی، دیپلمات ارشد آمریکایی و نماینده ویژه دولت جو بایدن در امور مربوط به ایران که مذاکرات هسته‌ای با تهران را برای واشنگتن هدایت می‌کرد، در جریان تحقیقات درباره نحوه استفاده از اسناد محرمانه، مجوز امنیتی‌اش تعلیق شد و بعد در ماه ژوئن اعلام شد که او به مرخصی رفته است. مالی آن زمان به سی‌ان‌ان گفت به او گفته شده است که مجوز او برای دسترسی به اطلاعات محرمانه امنیتی «در دست بررسی»‌ است و ابراز امیدواری کرد که تحقیقات «به زودی و به نحو مطلوب» حل‌وفصل شود. 

گزارش سی‌ان‌ان سپس به جایگزین شدن آبرام پیلی در سمت معاونت رسمی نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، حذف نام مالی از این سمت و سخنان جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا اشاره کرده است که گفت «در شرایط فعلی» نمی‌تواند درباره بازگشت مالی صحبت کند. 

شبکه خبری سی‌ان‌ان نوشت که بر اساس ارزیابی اطلاعاتی ایالات متحده که هفته گذشته منتشر شد، ایران از زمان  کشته شدن محسن فخری‌زاده در نوامبر ۲۰۲۰ برنامه‌ هسته‌ای خود را به سرعت گسترش داد اما از هر گونه فعالیت‌ لازم برای تولید یک بمب اتمی قابل آزمایش، خودداری می‌کند. 

به حاشیه راندن رابرت مالی پرسش‌هایی را درباره سرنوشت توافق هسته‌ای طولانی‌مدت با ایران ایجاد کرده است. سی‌ان‌ان می‌گوید که با ادامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران و در حالی که ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران هر دو برای برگزاری انتخابات در سال آینده میلادی آماده می‌شوند، رسیدن به توافق ضروری‌تر از هر زمان دیگری است. 

جمهوری اسلامی اوایل سال آینده میلادی انتخابات پارلمانی برگزار می‌کند و در آمریکا انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ در پیش است. به گفته تحلیلگران، پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای و همچنین سرنوشت آمریکایی‌های بازداشت شده در ایران، احتمالا در نتیجه انتخابات تاثیر خواهد گذاشت. 

رابرت مالی یکی از معماران برنامه جامع اقدام مشترک- برجام- بود که در سال ۲۰۱۵ و در زمان دولت اوباما با تهران امضا شد و دونالد ترامپ، رییس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد. 

در دولت جو بایدن، رابرت مالی در سال ۲۰۲۱ به عنوان نماینده دولت آمریکا در امور ایران به صحنه بازگشت تا یکی از چهره‌های مهم مذاکرات میان دو طرف برای احیای برجام باشد. 

سی‌ان‌ان سپس به بن‌بست مذاکرات واشنگتن و تهران در سپتامبر سال گذشته، و سرکوب وحشیانه مردم معترض ایران به دست جمهوری اسلامی و سپس عرضه پهپاد از تهران به روسیه برای استفاده در اوکراین اشاره کرد و نوشت که همه این عوامل باعث شد تا در مذاکرات اختلاف ایجاد شود. 

سی‌ان‌ان نوشت که رابرت مالی حتی قبل از انتصاب به عنوان نماینده ویژه امور ایران یک چهره مناقشه‌برانگیز بود. به نوشته سی‌ان‌ان در سال ۲۰۰۸  پس از آن که معلوم شد به عنوان رییس و مدیر اجرایی اندیشکده «گروه بین‌المللی بحران» با اعضای گروه شبه‌نظامی فلسطینی حماس ملاقات کرده است، از کارزار انتخاباتی باراک اوباما کنار گذاشته شد. 

منتقدان رابرت مالی، از جمله ایرانیان مخالف جمهوری اسلامی در خارج از کشور، محافظه‌کاران آمریکایی و حامیان اسرائیل، او را به نزدیکی بیش از حد با جمهوری اسلامی و سخت‌گیری با دشمن اصلی آن یعنی اسرائیل متهم می‌کنند. 

سی‌ان‌ان سپس به اظهارات جاويد قربان‌اوغلی، دیپلمات بازنشسته جمهوری اسلامی اشاره کرد که به رسانه‌های ایرانی گفت مالی «به سمت ایران تمایل داشت» و این مسئله «لابی‌های نزدیک به اسرائیل» را علیه او کرد. 

گابریل نورونا، از مقام‌های سابق وزارت خارجه دولت ترامپ که اکنون در «موسسه یهودی برای امنیت ملی آمریکا» مشغول به کار است، می‌گوید که روش‌های مالی اشتباه بود. 

نورونا گفت: «رویکرد مالی این بود که در تلاش برای ایجاد حسن نیت، امتیازاتی را به ایران در قالب (تعلیق) تحریم‌ها ارائه دهد. او این مفهوم که فشار اهرم‌ بیشتری ایجاد می‌کند رد کرد.» 

او افزود: «همزمان جمهوری اسلامی ایران در حال بازسازی اقتصاد و پیشبرد برنامه هسته‌ای خود بود» و افزود که به این ترتیب تهران به این این باور رسید که اهرم فشار بر آمریکا را افزایش داده است و در نتیجه مالی نتوانست «احترام یا ترس»‌ ایرانی‌ها را برانگیزد و چشم‌انداز مذاکراتش را نابود کرد.»

سی‌ان‌ان در ادامه به نقل از دوستان مالی، نرم بودن بیش از حد او در قبال تهران را رد کرد و نوشت که مذاکرات واشنگتن با مقامات جمهوری اسلامی بدون رابرت مالی ادامه دارد؛ آبرام پیلی نماینده موقت دولت آمریکا در امور ایران است و برت مک‌گرک، از مقامات شورای امنیت ملی آمریکا مسئول اصلی مسئول اصلی محدود کردن برنامه اتمی تهران شده است. 

زمانی که بایدن در سال ۲۰۲۱ به قدرت رسید، مک‌گرک را به عنوان هماهنگ‌کننده مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای امنیت ملی منصوب کرد و دولت آمریکا مذاکرات احیای برجام را در اواخر همان سال آغاز کرد. 

مذاکرات غیرمستقیم و بی‌سروصدا با جمهوری اسلامی در اواخر سال ۲۰۲۱ از سر گرفته شد و چنان که سی‌ان‌ان گزارش داده است، مک‌گرک در مرکز مذاکرات بود. 

از آن زمان مک‌گرک برای مذاکرات غیرمستقیم با ایرانی‌ها به عمان سفر کرد و آخرین بار در ماه مه ۲۰۲۳ به عمان رفت و به نظر می‌رسد که مالی از این مذاکرات کنار گذاشته شده است. 

مک گرک گفته است که مایل است توافق دیگری دوباره شکل بگیرد اما معلوم نیست که شیوه او چه فرقی با روش مالی دارد.

مک‌گرک منتقد کارزار «فشار حداکثری» ترامپ در سال ۲۰۱۹ علیه جمهوری اسلامی است و می‌گوید که تحریم‌های مضاعف باعث خطرناک‌تر شدن تهران شده است. مک‌گرک همچنین از دیگر سیاست‌های ترامپ در خاورمیانه از جمله در قبال سوریه انتقاد کرده است.

با آن که دوستان رابرت مالی می‌گویند سیاست دولت بایدن بدون مالی نیز کماکان یافتن راه‌حل دیپلماتیک خواهد بود، گابریل نورونا گفت که خروج احتمالی مالی احتمالا به این معنی است که «معامله بزرگ» با ایران حاصل نخواهد شد، «اما تلاش‌های دولت برای دستیابی به توافق محدود همچنان ادامه خواهد یافت.»