با شدت‌ یافتن طوفان‌های گردوغبار در استان‌های شرقی، جنوب شرقی و شمال شرقی ایران، عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییرات اقلیمی وزارت بهداشت، اعلام کرد که حدود نیمی از جمعیت ایران با طوفان‌های گردوغبار که بر سلامتی مردم اثرگذارند، مواجه‌اند.

به گفته شاهسونی، استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان و بوشهر بیشتر در معرض خطر قرار دارند ولی با تداوم شرایط فعلی، مناطق مرکزی مانند قم، فارس و اراک نیز درگیر طوفان‌های شن و گردوغبار خواهند شد.

شاهسونی با بیان اینکه جنس ذرات موجود در طوفان‌های گردوغبار ترکیبات معدنی مانند سیلیس، آهن و آلومینیوم است، خطرهای ناشی از وقوع این طوفان‌ها را یادآور شد و به خبرگزاری ایسنا گفت مرگ، کاهش بینایی، عارضه‌های قلبی و تنفسی و افزایش حوادث ترافیکی از پیامدهای وقوع طوفان‌های شن و گردوخاک‌اند.

رئیس گروه سلامت هوا و تغییرات اقلیمی وزارت بهداشت، به شدیدتر و طولانی‌تر شدن بادهای ۱۲۰روزه استان سیستان و بلوچستان در پی خشکسالی‌های اخیر اشاره کرد و افزود که تداوم این مشکل دور از انتظار نیست؛ ضمن اینکه در استان‌های غربی و جنوب غربی نیز چنین مشکلی را شاهدیم.

شاهسونی همچنین گفت در سال ۱۴۰۱، زابل به دلیل بروز طوفان‌های گردوغبار آلوده‌ترین شهر ایران بود؛ به‌ طوری‌ که میانگین سالیانه غلظت ذرات معلق در این شهر در سال ۱۴۰۱ بیش از ۸۰ میکروگرم در مترمکعب اعلام شد که این عدد بیش از ۱۶ برابر استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و بیشتر از شش برابر استاندارد سالیانه ایران است.

به گفته این مقام وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۲ هم هوای زابل دست‌کم در ۳۰ روز برای همه گروه‌ها خطرناک بود و از ابتدای سال تاکنون، سه‌ هزار و ۴۶۸ نفر در این منطقه به مراکز درمانی مراجعه کردند که یک هزار و ۲۴ نفر آنان بیماران قلبی و هزار و ۷۲۳ نفر بیماران تنفسی بودند. ۴۴۸ نفر نیز در پی مشکلات چشمی و ۲۷۲ نفر هم به دلیل حوادث ترافیکی به مراکز درمانی مراجعه کردند.

در خبری دیگر، مجید محبی، مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان خبر داد که در ۲۴ ساعت منتهی به صبح چهارشنبه ۲۸ تیر، دست‌کم ۴۷۴ نفر در پی وقوع طوفان‌ شن روانه بیمارستان شدند و از این تعداد ۳۰ نفر در حال حاضر بستری‌اند.

مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان روز جمعه ۱۶ تیر هم به خبرگزاری تسنیم گفته بود که با شروع موج جدید بادهای ۱۲۰روزه سیستان، در کمتر از یک هفته بیش از یک هزار نفر در شهرهای زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند و از این میان ۱۶۲ نفر بستری شده‌اند.

طوفان شن روز سه‌شنبه تعطیلی ادارات و مراکز ورزشی و آموزشی مشهد را هم در پی داشت. رضا اسماعیلی، رئیس مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی شهرداری مشهد، گفت که میزان غلظت ذرات معلق در این شهر به هفت برابر سطح استاندارد رسیده است.

هم‌زمان آلودگی شدید هوا در سیستان‌ و بلوچستان نیز گزارش شد. پیش‌ از آن نیز جواد معراجی‌فر، مدیر روابط عمومی راه‌آهن خراسان نیز خبر داده بود که طوفان شن و شرایط نامساعد جوی حرکت قطار مسافربری مشهدــ‌سرخس را لغو کرده است.

طی روزهای اخیر به‌تناوب ویدیوهایی از وقوع طوفان‌های شدید شن در استان‌های شرقی و شمال شرقی ایران منتشر شده است. گزارش‌های آماری نشان می‌دهد که سیستان و بلوچستان در سال‌های اخیر رکورددار تعداد مبتلایان به سل در ایران است و شیوع این بیماری در سیستان و بلوچستان سه برابر کل کشور اعلام شده است.

بادهای ۱۲۰روزه سیستان معمولا از اواخر بهار آغاز می‌شدند و تا اواخر مردادماه ادامه داشتند اما در سال‌های اخیر، در پی کاهش رطوبت و خشکسالی‌ها این بازه زمانی افزایش پیدا کرد و وزش طوفان شن تا آخر شهریور و گاه حتی تا اواخر مهرماه همچنان ادامه دارد و این بادها به عامل انتشار گردوغبار و ریزگردهای بیماری‌زا تبدیل شده‌اند.

پیش‌تر علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌ زیست، گفته بود طوفان‌های گردوغبار ۲۶ استان ایران را درگیر کرده‌اند. به گفته او، ۲۷۰ میلیون هکتار کانون گردوغبار در اطراف ایران وجود دارد و ۱۲۷ میلیون تن گردوغبار در این کانون‌ها تولید می‌شود.

طوفان‌های گردوخاک مهاجرت‌های اقلیمی در ایران را سرعت داده‌اند. پیش از این، مهدی ضرغامی، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه تبریز، در نشستی تخصصی گفته بود در طول یک سال، ۱۰ هزار خانواده به «دلیل چالش‌های هیرمند و افغانستان» زابل را ترک و به مناطق دیگر مهاجرت کردند.