خبرگزاری آسوشیتدپرس روز دوشنبه چهارم سپتامبر (۱۳ شهریور) با استناد به نسخه‌ای از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نوشت که جمهوری اسلامی ایران غنی‌سازی اورانیوم را در سطوح نزدیک به درجه تسلیحاتی کاهش داده است.

به نوشته این خبرگزاری، در گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده که ایران ۱۲۱.۶ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد دارد که از رشد تولید بسیار کندتری نسبت به دوره‌های قبل خبر می‌دهد. گزارش آژانس در ماه مه ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی را کمی بیش از ۱۱۴ کیلوگرم اعلام کرد. این میزان در ماه فوریه ۸۷.۵ کیلوگرم بود.

این گزارش در حالی منتشر می‌شود که جمهوری اسلامی و ایالات متحده در حال مذاکره برای مبادله زندانیان و آزادی میلیاردها دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران در کره جنوبی‌اند. کندی غنی‌سازی اورانیوم می‌تواند نشانه دیگری باشد مبنی بر اینکه تهران پس از سال‌ها تنش از زمان خروج دولت ترامپ از برجام، به دنبال کاهش تنش‌ها با آمریکا است.

اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد با سطح ۹۰ درصدی تسلیحاتی تنها یک قدم کوتاه و فنی فاصله دارد. ایران برنامه هسته‌ای‌اش را صلح‌آمیز می‌خواند، اما مدیر کل آژانس هشدار داده است که تهران در صورت تمایل، برای ساخت «چندین» بمب هسته‌ای اورانیوم غنی‌شده کافی دارد.

سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده در ماه مارس گفتند که تهران «فعلا فعالیت‌های کلیدی توسعه سلاح‌های هسته‌ای را انجام نمی‌دهد».

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، غرب و دیگر کشورها می‌گویند ایران یک برنامه هسته‌ای نظامی مخفی داشت که سال ۲۰۰۳ آن را رها کرد. توافق برجام در سال ۲۰۱۵ ذخایر اورانیوم تهران را به ۳۰۰ کیلو و غنی‌سازی را به ۳.۷۶ درصد محدود کرد که برای سوخت نیروگاه هسته‌ای کافی است. با این حال خروج ترامپ از این توافق در سال ۲۰۱۸ باعث تسریع فعالیت‌های هسته‌ای تهران شد.

با آنکه گزارش می‌شود ایران غنی‌سازی اورانیوم را کند کرده است، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشکلات دیگری را در جهت نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران عنوان می‌کند.

نسخه‌ای از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد جمهوری اسلامی درخواست ویزای برخی مقام‌های آژانس را رد کرده است و برای ادامه فعالیت بازرسان آژانس چالش ایجاد می‌کند. ایران ویزا ندادن به بازرسان را تکذیب کرده و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک به پرسش‌ خبرنگاران در این مورد پاسخ نداده است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فوریه ۲۰۲۱ به دلیل محدودیت‌هایی از جانب ایران، به فیلم‌ دوربین‌های نظارتی هم دسترسی نداشته است.

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، پیش از این در روز یکشنبه پنجم شهریور در گفت‌وگو با خبرنگاران مدعی شد از چهار مکانی که آژانس در ایران به آن‌ها مشکوک بود، فقط دو مکان باقی مانده است.

معاون رئیس‌ جمهوری اسلامی ایران درباره سطح غنی‌سازی اورانیوم افزود: «غنی‌سازی طبق برنامه اقدام راهبردی در چارچوب تدابیر کلی نظام انجام می‌شود.»

در دولت حسن روحانی، رئيس‌‌جمهوری پیشین ایران، مجلس شورای اسلامی طرحی دوفوریتی به نام «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» به تصویب رساند که دولت را مکلف می‌کرد برنامه هسته‌ای را توسعه و میزان غنی‌سازی اورانیوم را افزایش دهد. دولت روحانی در آن زمان با انتقاد از این قانون که با نظر محمدباقر قالیباف، رئيس مجلس، به تصویب رسید، آن‌ را مانعی در مسیر رسیدن به توافق با آمریکا بر سر احیای توافق هسته‌ای دانست. پس از آن بود که روند غنی‌سازی اورانیوم ایران به‌تدریج افزایش یافت و به سطح ۶۰ درصد رسید.

با این حال روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال اوایل سپتامبر در گزارشی نوشت که ایران میزان اورانیوم غنی‌سازی‌شده ۶۰ درصدی‌اش را تا حد قابل‌توجهی کاهش داده است. بنا به این گزارش، تهران همچنین بخشی از اورانیوم غنی‌سازی شده موجودش را رقیق کرده است.

وال‌استریت ژورنال در ادامه افزود که مقام‌های آمریکایی و اروپایی به ایران گفته‌اند اگر تنش‌ها در تابستان کاهش یابد، برای گفت‌وگوهای گسترده‌تر در اواخر سال ۲۰۲۳، از جمله در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، آماده خواهند بود.