پس از آنکه صدها تن از استادان دانشگاه در دو سال گذشته به دلیل فضای نامناسب تحصیلی در افغانستان، ممنوعیت تحصیل زنان و تحمیل افراطی‌گری بر دانشگاه‌ها کارشان را ترک کردند و از افغانستان خارج شدند، اکنون وزارت آموزش عالی طالبان در تلاش است شماری از آنان را دوباره به این کشور بازگرداند.

ندا محمد ندیم، وزیر آموزش عالی طالبان، روز دوشنبه سوم مهر (۲۵ سپتامبر) در جریان سفر به شمال افغانستان، گفت که این گروه هیئت‌هایی را به کشورهای مختلف فرستاده تا زمینه بازگشت استادان را فراهم کنند. او تصریح کرد: «ما هیئت‌های مختلفی به کشورهای مختلف فرستاده‌ایم تا کسانی را که استادان خوبی‌اند و خارج از کشور زندگی می‌کنند، به کشور بازگردند.»

البته منظور وزیر آموزش عالی طالبان تنها استادان مرد است؛ زیرا به دستور او، علاوه بر ممنوعیت تحصیل دختران، حتی ورود استادان و کارکنان زن بخش‌های اداری هم به دانشگاه‌های افغانستان ممنوع است.

ممنوعیت تحصیل دختران و افراط در تدریس مضامین دینی در دانشگاه‌ها از جمله مواردی‌اند که سبب شدند شماری از استادان دانشگاه به رسم اعتراض استعفا کنند یا با ناامیدی از آینده شغلی‌شان افغانستان را ترک کنند.

علاوه بر این، طالبان در دو سال گذشته شماری از استادان دانشگاه و فعالان عرصه آموزش را به دلیل فعالیت‌های روشنگرانه و مخالفت با رژیم طالبان بازداشت و زندانی کرده‌اند. رسول پارسی، استاد دانشگاه و نویسنده، که از ماه مارس تاکنون بدون هیچ اتهام روشنی در زندان طالبان است و مطیع‌الله ویسا، فعال معروف آموزش دختران که همچنان در زندان به سر می‌برد، از نمونه‌های آشکار برخورد طالبان با متخصصان و روشنفکران به شمار می‌روند.

با این حال به نظر می‌رسد طالبان که در روزهای نخست سلطه‌شان بر افغانستان، شمار زیادی از ملاها و شاگردان مدارس دینی را به جای استادان و متخصصان در دانشگاه‌های افغانستان استخدام کردند، اکنون پس از دو سال جای خالی افراد تحصیلکرده و متخصص در ساختار علمی و تحصیلی این کشور را احساس کرده‌اند. علاوه بر این، یک دلیل کمبود استاد دانشگاه هم این است که استادان زن دیگر اجازه تدریس ندارند و باید افرادی باشند که کرسی‌های آنان را پر کنند.

طالبان در دو سال گذشته با ممنوعیت تحصیل دختران نه‌تنها صدها هزار دانشجوی دختر را از رفتن به دانشگاه محروم کردند که هزاران استاد را هم که در دانشگاه‌های خصوصی و دولتی درس می‌دادند، خانه‌نشین کردند.

علاوه بر این، با روی کار آمدن طالبان، بسیاری از پروژه‌های تحصیلی که کشورهای مختلف از آن‌ها حمایت مالی می‌کردند، متوقف شدند و کاهش بودجه دولت نیز از مواردی بود که سبب شد استادان دانشگاه به فکر ترک خدمت و حتی ترک کشور بیفتند. شماری از این استادان به رسم اعتراض به دستور ممنوعیت تحصیل دختران استعفا کردند و برخی هم که به دلیل افکار روشنفکرانه در معرض آسیب از سوی طالبان قرار داشتند، راه مهاجرت پیش گرفتند.