مهاجران افغان در ایران می‌گویند که جمهوری اسلامی بازداشت مهاجران افغان را در شهرهای مختلف ایران افزایش داده است و پلیس ایران حتی با وجود داشتن مدارک اقامتی، مهاجران را بازداشت می‌کند.

در عین حال، مقام‌های جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند که شمار مهاجران افغان در این کشور به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است و روزانه ۱۰ هزار مهاجر وارد خاک ایران می‌شوند. 

ویدیویی که از بازداشت مهاجران افغان به دست پلیس ایران مقابل «اردوگاه مراقبتی شیراز» در رسانه‌های اجتماعی دست به‌دست می‌شود، نشان می‌دهد که مهاجران افغان «با وجود داشتن مدارک کامل، از‌جمله پاسپورت و کارت آمایش، بازداشت و به اردوگاه‌ها منتقل می‌شوند.»

رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی از‌جمله خبرگزاری فارس در روزهای گذشته به آمارهایی استناد کرده‌اند که از جمعیت هشت میلیونی «افغان‌ها در ایران» یاد می‌کرد و مدعی بود که «هر روز حدود ۱۰ هزار نفر به‌صورت غیرقانونی و قانونی وارد مرز‌های ایران می‌شوند.»

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران، روز شنبه هشتم مهر (۳۰ سپتامبر)، با استناد به آمار ورود روزانه ۱۰ هزار مهاجر به خاک ایران، افزایش مهاجران افغان در ایران را «خطرناک» توصیف کرد.

او تاکید کرد: « الان طبق آخرین خبری که من از یکی از کارشناسان گرفتم، روزی ۱۰ هزار نفر از افغانستان وارد ایران می‌شوند. من با مسئله پناهندگان افغانستانی به ایران مخالف نیستم، حتی بعد از جنگ ایران و عراق بخش عمده بازسازی ایران به دوش همین مردم افغانستان بود که با ما همزیستی مسالمت‌آمیز دارند، اما آن چیزی که خطرناک است عدم حضور اظهارنامه‌ای و ثبت‌شده پناهندگان و مهاجران افغانستانی است.»

رسانه‌های داخلی ایران و مقام‌های جمهوری اسلامی در حالی این آمارها را از ورود مهاجران افغان به آن کشور اعلام می‌کنند که بر اساس گزارش کمیسیاری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، حتی در ماه‌های نخست خروج آمریکا از افغانستان و تسلط طالبان بر آن کشور، روزانه تنها پنج هزار نفر به‌صورت قانونی و غیرقانونی وارد ایران می‌شدند. 

از سوی دیگر، روزنامه شرق بر‌خلاف بیشتر رسانه‌های رسمی دیگر در ایران، در رویکردی متفاوت در شماره نخستین مهرماه در گزارشی پیرامون این موضوع نوشت که «این ادعاها درست نیست.»

نویسنده این گزارش خبرها و تصاویر منتشر‌شده را ناشی از شکل‌ گرفتن «جریانی» دانست که مهاجران را به «سوژه هراس‌افکنی» تبدیل کرده است.

پیش از آن، خبرگزاری «فارس»، وابسته به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در ۲۴ مرداد ماه نوشت که «تعداد زیاد مهاجران افغان» در ایران که به گفته «مخاطبان فارس»، بیشتر به صورت «قاچاق» وارد کشور شده‌اند و در حومه شهرها ساکن‌اند، «مشکلات عدیده‌ای برای مردم ایجاد کرده است.»

با این حال، نیروهای امنیتی ایران از سال‌ها پیش، مهاجران افغان را که مدارک شناسایی معتبر ندارند، بازداشت می‌کنند و آن‌ها را به اردوگاه‌های مخصوص در شهرهای مختلف انتقال می‌دهند و پس از مدتی، اخراج می‌کنند و به افغانستان بازمی‌گردانند. اما به نظر می‌رسد در موج جدید مهاجرت افغان‌ها پس از بازگشت طالبان به قدرت، برخورد پلیس و گروهی از شهروندان هم افزایش یافته است.

در ویدیویی که از بازداشت مهاجران افغان در «ارودگاه مراقبتی شیراز» منتشر شده است، مهاجران افغان می‌گویند که از چند روز پیش در ایران «طرح افغان بگیر» برای «اخاذی یا دیپورت» آن‌ها آغاز شده است.

در وب‌سایت دفتر کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان آمده است که اتباع افغانستان در ایران، براساس وضعیت مدرک اقامتی شامل کارت آمایش، گذرنامه و ویزا، به حقوق و خدمات مختلفی دسترسی دارند.

هم‌زمان با بحث‌برانگیز شدن وضعیت اتباع خارجی، به‌ویژه مهاجران افغانستانی در ایران در فضای مجازی، وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی وعده داده است که اتباع خارجی «ساماندهی» خواهند شد.

احمد وحیدی در حاشیه جلسه هیئت‌ دولت در اوایل مهرماه به این موضوع واکنش نشان داد و گفت موضوع مهاجرین و اتباع خارجی مسئله «قابل‌توجهی» است که در «دستور‌کار جدی دستگاه ذیربط» قرار دارد.

وزیر کشور ایران مدعی شد که آنچه در رسانه‌ها درباره آمار مهاجرین بیان می‌شود، اظهارات «غیر‌کارشناسی و ساختگی» است و «هیچ مرجع رسمی» این آمار را تایید نمی‌کند. وحیدی در بخش دیگری از سخنانش در جمع خبرنگاران، تعداد اتباع خارجی در ایران را «پنج میلیون نفر» اعلام کرد.