تلاش چین و روسیه برای تثبیت جایگاهشان به عنوان میانجی بحران هسته‌ای ایران

پکن نشستی با حضور نمایندگان مسکو و تهران درباره موضوع هسته‌ای ایران برگزار می‌کند

بر اساس اعلام وزارت خارجه چین، قرار است روز جمعه ۲۴ اسفندماه در پکن نشستی با حضور نمایندگان جمهوری اسلامی و روسیه درباره موضوع هسته‌ای ایران برگزار شود.

بر اساس بیانیه‌ای که وزارت خارجه چین منتشر کرده است، ما ژائوشو، معاون وزیر خارجه این کشور، ریاست نشست برای مذاکرات سه‌جانبه را بر عهده خواهد داشت. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، نیز در این نشست حضور دارد.

پس از اینکه پکن از چنین نشستی خبر داد، مقام‌های جمهوری اسلامی نیز تایید کردند که این هفته با چین و روسیه درباره برنامه هسته‌ای مذاکره می‌کنند. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در بیانیه‌ای گفت: «مذاکرات سه‌جانبه روز جمعه درباره تحولات مربوط به موضوع هسته‌ای و لغو تحریم‌ها خواهد بود.»

در همین حال عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه در حاشیه نشست هیئت دولت درباره نامه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به علی خامنه‌ای، رهبری جمهوری اسلامی گفت: «این نامه نوشته شده ولی هنوز به دست ما نرسیده است. قرار است که یک فرستاده از سوی یکی از کشورهای عربی به‌زودی این نامه را در تهران به ما تحویل دهد.» بعدتر گفته شد که انور قرقاش× مشاور دیپلماتیک رئیس دولت امارات متحره عربی حامل این نامه است و راهی تهران شده. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

دونالد ترامپ پنجشنبه هفته گذشته به فاکس‌نیوز گفت به علی خامنه‌ای نامه‌ای نوشته و در آن پیشنهاد داده است که مسئله هسته‌ای ایران یا با توافق حل می‌شود یا گزینه دیگری انتخاب خواهد شد.

عراقچی در گفتگو با خبرنگاران هم ضمن رد انزوای دیپلماتیک جمهوری اسلامی ادعا کرد که ایران همچنان روابطی گسترده‌ با کشورهای مختلف دارد و مذاکرات با اروپا و سایر کشورها ادامه خواهد داشت. او با اشاره به روند مذاکرات با سه طرف اروپایی برجام گفت که این مذاکرات ادامه خواهد داشت، اما «اروپایی‌ها پس از خروج آمریکا از برجام به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و باید پاسخگو باشند».

مقام دیگری که روز چهارشنبه درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران اظهارنظر کرد، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، بود. او درباره شروط دولت دونالد ترامپ برای دستیابی به توافق با جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کرد و گفت: «نشانه‌ها درباره اینکه آمریکایی‌ها خواهان توافق جدیدی در مورد برنامه هسته‌ای ایران همراه با شروط سیاسی‌اند، نگران‌کننده است. ما از آغاز مجدد گفتگو درباره توافق هسته‌ای در قالب مصوب شورای امنیت سازمان ملل حمایت می‌کنیم.»

این اظهارنظرها در شرایطی است که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، روز سه‌شنبه با اشاره به دیدار پرتنش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، گفت: «با عزت مذاکره می‌کنیم، اما قابل قبول نیست تهدید بکنند و بگویند ما به شما دستور می‌دهیم این کار را بکنید یا نکنید.»

او در بخش دیگری از اظهاراتش که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهانی داشت، خطاب به ترامپ گفت: «من اصلا نمی‌آیم با تو مذاکره کنم، هر غلطی می‌خواهی بکنی، برو بکن!»

پیش از این، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در واکنش به صحبت‌های اخیر ترامپ که گفته بود برای او نامه فرستاده است، اعلام کرد: «ایران هیچ‌گاه تحت فشار مذاکره نخواهد کرد.»

دونالد ترامپ در روزهای اخیر تاکید کرده است که تمایل دارد با استفاده از مذاکره به «توافق صلح» دست یابد، اما گزینه اقدام نظامی نیز «مسئله را حل می‌کند».

گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاکی از گسترش برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی است. روز سه‌شنبه نیز کایا کالاس، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا، با شرکت در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد، «گسترش مداوم برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران» را «کاملا در تضاد» با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت دانست و خواستار رویکردی «چند‌جانبه همانند برجام» برای حل‌وفصل آن شد.

کایا کالاس در عین حال گفت: «برای راه‌حل دیپلماتیک هیچ جایگزین پایداری وجود ندارد و تنها راه‌حل، دیپلماسی است.»

از سوی دیگر، مایکل آیزنشتات، نویسنده و تحلیلگر نظامی، در مقاله‌ای در موسسه واشینگتن با اشاره به پیچیدگی‌‌های اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در صورت به نتیجه نرسیدن دیپلماسی نوشت که این اقدام پیشگیرانه به احتمال زیاد یک عملیات واحد نخواهد بود و روندی طولانی شامل عملیات نظامی، اقدام‌های مخفیانه و استفاده از سایر ابزار‌‌ها خواهد بود.

او این عملیات را محاسبه‌ای پیچیده عنوان کرد که باید به پرسش‌هایی نظیر اینکه این اقدام تا چه اندازه راه‌حل پایداری است و معیار سنجش موفقیت آن چیست و همچنین پاسخ احتمالی تهران چه می‌تواند باشد، پاسخ دهد.

فرانسه، آلمان، بریتانیا و ایالات متحده هفته گذشته در بیانیه‌ای مشترک ضمن ابراز نگرانی از ادامه نقض تعهدات هسته‌ای جمهوری اسلامی، افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده در سطح نزدیک به تسلیحاتی و باقی‌ ماندن ابهامات درباره رد اورانیوم غنی‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده، تصریح کردند که «صبر ما نامحدود نیست».

آن‌ها همچنین خواستار انتشار علنی گزارش جامع مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند. پیش‌تر همین گزارش‌های جامع راه ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت را هموار کردند.

آن بیانیه با اشاره به بیش از پنج سال خودداری تهران از ارائه توضیحات لازم درباره مواد هسته‌ای شناسایی‌شده در چندین مکان اعلام‌نشده، اعلام کرد که در نتیجه این امتناع طولانی‌مدت، آژانس قادر نیست درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تضمین‌های حیاتی ارائه دهد.

بریتانیا، فرانسه، آلمان و آمریکا در ادامه تهدید کردند که اگر جمهوری اسلامی ایران مسیرش را تغییر ندهد، شورای حکام مجبور خواهد شد انتخاب خود را انجام دهد و زمان به سود ایران نیست.

روز سه‌شنبه خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها گزارش داد که شورای امنیت سازمان ملل روز چهارشنبه برای بررسی توسعه ذخایر اورانیوم غنی‌شده نزدیک به سطح تسلیحاتی ایران تشکیل جلسه می‌دهد.

این نشست به درخواست آمریکا، بریتانیا، فرانسه، کره جنوبی، یونان و پاناما، شش عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت، پشت درهای بسته برگزار می‌شود.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اخیرا گفته است که گزارش جامع را منتشر خواهد کرد. از سوی دیگر اروپا تا اکتبر ۲۰۲۵ برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه جهموری اسلامی فرصت دارد و پس از آن، این فرصت از بین می‌رود.

این تحولات دیپلماتیک در شرایطی رخ می‌دهد که هم‌زمان، چندین رسانه بین‌المللی از آماده‌سازی اسرائیل برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در ماه‌های آینده خبر داده‌اند.