بحران سودان که مردم این کشور را در تنگنای سختی قرار داده است، احتمالا طولانی خواهد شد. ژنرال عبدالفتاح البرهان پس از خروج مرموز از فرماندهی کل نیروهای مسلح محاصره‌شده در خارطوم، در چارچوب سفر به منطقه و جهان در سازمان ملل سخنرانی کرد. با این حال تاکنون مشخص نیست پس از جنگی که آوریل گذشته میان البرهان و معاون سابقش ژنرال محمد حمدان دقلو، معروف به حمیدتی، فرمانده نیروهای واکنش سریع، آغاز شد، آیا عبدالفتاح البرهان فرمانده واقعی ارتش سودان باقی مانده است یا خیر؟ اما مشخص است که سودان در حال تجزیه و تقسیم شدن و نظام آن در حال فروپاشی است.

آنچه باعث ترس و وحشت می‌شود، این است که به‌رغم فشارها و فراخوان‌ها برای توقف درگیری‌ها و مذاکره برای دستیابی به حل‌وفصل و حتی با وجود فریادهای مردم سودان به دلیل تشدید رنج، فقر، آوارگی و فروافتادن در معادلات خطرناک، تصمیم هر دو طرف برای ادامه جنگ قطعی و تغییرناپذیر است.

این در حالی است که هیچ‌یک از طرفین نمی‌تواند قدرت را از طریق جنگ به‌ دست آورد، یا به‌رغم هزینه سنگین جنگ، حاضر به پذیرش شکست سیاسی شود. افزون براینکه دیگر برای حل‌وفصل ناسازگاری‌های دوطرف در جده فرصتی باقی نمانده است. هیچ قدرت خارجی از جمله آمریکا، چین، روسیه، سازمان ملل، سازمان وحدت آفریقا و اتحادیه عرب نمی‌توانند نیروهای نظامی را به واگذاری قدرت به غیرنظامیانی که انقلاب را به پیروزی رساندند وادار کنند. در حالی که همین دو ژنرال که شریک قدرت بودند، علیه دولت مردمی به پا خاستند و آن را به فروپاشی سوق دادند.

اعتماد به هر دو طرف از بین رفته است. نه البرهان به آنچه درباره واگذاری قدرت به نیروی غیرنظامی از طریق انتخاباتی که تاریخ آن مشخص نیست، می‌گوید، اهمیتی می‌دهد و نه دقلو برای تحکیم دموکراسی در سودان ارزشی قائل است. با این حال، پس از آنکه جان گادفری، سفیر آمریکا در خارطوم، گفت که «دوطرف متخاصم شایستگی حکومت ندارند»، به‌شدت هدف انتقاد قرار گرفت، در حالی که آنچه گفت واقعیتی است که نمی‌توان انکارش کرد.

نیروی واکنش سریع نیز که البرهان در سخنرانی‌اش در سازمان ملل متحد آن‌ را «یک گروه شبه‌نظامی تروریستی جنایتکار» خواند و ضمن درخواست برای قرار دادن آن در فهرست سازمان‌های تروریستی، برای نخستین بار اذعان کرد که این نیرو مسئولیت متفرق کردن تحصن در مقابل فرماندهی کل ارتش را به عهده داشت، در کودتا علیه دولت غیرنظامی شریک ارتش بود. نیروی واکنش سریع پیش از همکاری با ارتش سودان در انقلاب علیه عمرالبشیر، در خدمت پروژه‌های اسلامی سیاسی رژیم عمرالبشیر بود، اما زمانی که بار این نیروی شبه‌نظامی بر شانه‌های رژیم سنگینی کرد، تصمیم به اخراج آن از قدرت گرفت.

در واقع، هر دو طرف که در سرکوب مخالفان نقش داشتند، ساخته دست عمرالبشیرند. از سوی دیگر، هواداران عمرالبشیر که در تیپ البراءبن مالک کنار ارتش می‌جنگند، تداوم جنگ را فرصتی برای بازگشت نظام اسلامی در سودان می‌دانند.

دزیدن انقلاب و اقتدار کشور،  لطمه وارد کردن به آبروی انقلابیون غیرنظامی با این ادعا که آن‌ها نماینده واقعی مردم نیستند و خراب کردن چهره انقلاب به‌گونه‌ای که دیگر کسی به فکر احیای آن نباشد، بزرگ‌ترین خطری است که حال و آینده سودان را تهدید می‌کند. تداوم این کشمکش سودان و مردم خوبش را به سوی سرنوشتی نامعلوم سوق می‌دهد، این کشور را تکه‌تکه می‌کند، نفوذ و قدرت شبه‌نظامیان را به‌ویژه در دارفور و کردوفان افزایش می‌دهد و کشوری را که می‌توانست «سبد غذایی» جهان عرب و جایگزینی برای وابستگی به گندم آمریکا، اوکراین و روسیه باشد، به عمق فقر و تنگدستی فرو می‌برد.

افزون بر آن، ادامه کشمکش بین دو ژنرال سودان را به عرصه‌ای باز و بدون حصار تبدیل می‌کند تا قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی که قصد دارند از منابع طبیعی، موقعیت‌های راهبردی و درگیری‌های ژئوپلیتیکی بدون حساب‌دهی به مردم بهره‌جویی کنند، در این سرزمین پهناور آن‌گونه که بخواهند تاخت‌وتاز کنند.

هیچ کشوری سزاوار فرو افتادن در چنین بحران و مصیبتی نیست اما متاسفانه امروز سودان عملا در این باتلاق گیر افتاده است. به قول برتولت برشت، نویسنده و شاعر آلمانی، کشورهایی که به قهرمان نیاز دارند، خوش‌شانس نیستند.

برگرفته از ایندیپندنت عربی