مسدود شدن جریان آب رودخانه سند به دست هند پس از حمله پهلگام کشمیر، فراتر از یک اقدام تلافی‌جویانه سیاسی است و زنگ خطری جدی برای بقای پاکستان به شمار می‌آید. کشوری که اقتصاد، کشاورزی و بقای اجتماعی‌اش به‌شدت به آب‌های فرامرزی وابسته است، اکنون با تهدیدی بی‌سابقه روبه‌رو است: بحران کمبود آب که ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور به جرقه جنگ آب در جنوب آسیا تبدیل شود.  

پاکستان یکی از معدود کشورهای جهان است که تقریبا هیچ منبع آب داخلی ندارد. درصد زیادی از منابع آبی این کشور از خارج مرزهایش تامین می‌شود. حیات اقتصادی و اجتماعی پاکستان به رودخانه‌هایی گره خورده است که یا از چین سرچشمه می‌گیرند و از هند می‌گذرند، یا مستقیم از هند و کشمیر وارد خاک پاکستان می‌شوند. رودخانه سند، جهلوم و چناب سه رود حیاتی‌اند که آبشان حیات میلیون‌ها نفر را تضمین می‌کند. 

رود سند از تبت چین سرچشمه می‌گیرد، از لداخ هند عبور می‌کند و در نهایت به پاکستان می‌رسد. رود جهلوم از چشمه وریناگ در کشمیر آغاز می‌شود و رود چناب نیز از هیماچال پرادش هند سرچشمه می‌گیرد، از کشمیر می‌گذرد و وارد پاکستان می‌شود. این رودها تحت پوشش «معاهده آب‌های سند» در سال ۱۹۶۰ قرار داشتند؛ توافقی که جریان نسبی آب را تا اکنون تضمین کرده بود. اما اقدام اخیر هند در تعلیق این معاهده، تهدید مستقیم حیات آبی پاکستان است.  

افزون بر این، رودخانه کنر نیز، که در افغانستان جاری است و به رود کابل می‌ریزد، ازجمله منابع مهم آب پاکستان است. با آنکه تا اینک افغانستان برای جریان آزاد این آب تعهد کتبی نداده است، اما هرگونه سیاست آبی جدید افغانستان، ازجمله احداث سدهای بیشتر مانند سد شاه عروس، ورودی آب به پاکستان را کاهش خواهد داد.  

همچنین اهمیت کشمیر برای پاکستان بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. اگر دسترسی به منابع آبی این منطقه به طور کامل از بین برود، بخش بزرگی از اقتصاد پاکستان  به‌ویژه کشاورزی و مالداری (دامداری) دچار فروپاشی می‌شود. علاوه بر این، کشمیر طبیعتی بکر و ظرفیت‌های بالای گردشگری دارد که نقش بزرگی در تنوع‌بخشی به اقتصاد پاکستان ایفا می‌کند. 

تعلیق معاهده آب‌های سند و تهدید به مسدودسازی منابع آبی، خطر بروز «جنگ آب» را بیش از پیش افزایش داده است. پاکستان پیش‌تر نیز هشدار داده بود که هرگونه دخالت در جریان طبیعی آب اقدامی خصمانه تلقی خواهد شد. کشاورزی و دامداری بخش عمده تجارت پاکستان را تشکیل می‌دهند و تدوام آن‌ها به دوام جریان آب‌های جاری فرامرزی به این کشور بستگی دارد و تعلیق ورود آب سند به پاکستان در نظر این کشور هدف گرفتن اقتصاد پاکستان است. 

از سوی دیگر، ناتوانی پاکستان در تنوع‌بخشی به اقتصاد و تمرکز بیش از حد بر مسائل امنیتی، یک ضعف استراتژیک مهم ایجاد کرده است. این کشور توانست به سلاح هسته‌ای دست یابد، اما در توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، اصلاحات کشاورزی، رشد فناوری و جذب سرمایه خارجی عقب ماند. سیاست‌های چندین دهه گذشته، به‌ویژه حمایت از افراط‌گرایی دینی و شبکه‌های تروریستی، نه‌تنها سرمایه‌گذاری خارجی را دفع کرد، که باعث بحران امنیتی در پاکستان شد. امروز این کشور در حالی با بحران آب روبه‌روست که سلاح‌های هسته‌ای هیچ کمکی به مقابله با کمبود آب، بیکاری و کاهش امنیت غذایی نمی‌کند.  

در نقطه مقابل، هند و چین، که منبع آب پاکستان‌اند، با اصلاحات عمیق اقتصادی، مدرنیزه کردن بخش‌های کشاورزی و صنعتی، توسعه فناوری‌های نوین، افزایش قدرت دیپلماتیک و نظامی، جایگاه جهانی‌شان را به‌شکل چشمگیری ارتقا داده‌اند. هند اکنون یکی از اقتصادهای در حال رشد دنیا است و چین دومین اقتصاد بزرگ جهان محسوب می‌شود. این دو کشور نه‌تنها ظرفیت نظامی و فناورانه‌شان را به‌شدت افزایش داده‌اند، که از نظر دیپلماتیک نیز نفوذشان را در عرصه‌های بین‌المللی تثبیت کرده‌اند.  

تاریخ جنوب آسیا نشان داده است که مناقشات مرزی و مذهبی به‌راحتی می‌تواند به درگیری‌های بزرگ تبدیل شود. اکنون که بحران آب به این عوامل اضافه شده، خطر بروز جنگ آب جدی‌تر از هر زمان دیگری است. 

پاکستان، با اتکا به سلاح هسته‌ای، شاید تصور کند که از نیروی بازدارندگی کافی برای مقابله با تهدیدها برخوردار است، اما سلاح هسته‌ای در برابر بحران کمبود آب کارآمد نیست. یک کشور نمی‌تواند با سلاح اتمی گرسنگی یا بی‌آبی را شکست دهد. معیشت مردم، کشاورزی، دامداری و امنیت غذایی، همگی نیازمند سیاست‌های پایدار آبی هستند نه تهدیدهای نظامی.