یک روز پس از پایان سفر ملا عبدالغنی برادر به ایران که در راس آن، هیئتی ۳۰ نفری از تهران و برخی دیگر از شهرها دیدن کردند، ملا عبدالطیف منصور، وزیر انرژی و آب رژیم طالبان، روز شنبه ۲۰ آبان، برای گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی، عازم تهران شد.

در اطلاعیه‌ای که دفتر عبدالطیف منصور منتشر کرد، آمده است که او در جریان سفر به تهران، با مقام‌های جمهوری اسلامی در زمینه «تمدید قرارداد برق، تعرفه مناسب و شماری از مسائل دیگر» صحبت خواهد کرد.

عبدالطیف منصور در حالی عازم تهران شد که روز جمعه، ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر رژیم طالبان، پس از سفر یک هفته‌ای به ایران، به کابل بازگشت و سفر خود را «دستاوردی بزرگ» خواند.

ملا برادر افزود که رژیم طالبان به دنبال یافتن «راهی آسان و ارزان» برای صدور کالاهای افغانستان به کشورهای مختلف جهان است و بندر چابهار ایران برای این کار یکی از گزینه‌های مناسب است. ملا برادر که در جریان سفر خود به ایران، از بندر چابهار نیز دیدن کرد، از همکاری جمهوری اسلامی برای امضای پنج تفاهمنامه در زمینه گسترش روابط تجاری، ابراز خرسندی کرد و گفت این تفاهم‌نامه‌ها به نفع ایران و افغانستان است.

جمهوری اسلامی که از حکومت‌های حامی و همسوی طالبان در منطقه دانسته می‌شود، طی دو سال گذشته همواره بر گسترش روابط با این گروه به‌ویژه همکاری در زمینه‌های اقتصادی از جمله تجارت و سرمایه‌گذاری تاکید کرده است.

حسن کاظمی قمی، سفیر جمهوری اسلامی در کابل، روز شنبه در پیامی که در رسانه اجتماعی اکس منتشر کرد، در مورد سفر ملا عبدالغنی برادر به ایران نوشت: «آنچه ایران در سفر هیئت اقتصادی به سرپرستی ملا برادر اثبات نمود، در یک کلمه به‌عنوان یک همسایه و عضوی از مجموعه منطقه ابراز برادری نسبت به ملت شریف افغانستان بود تا در گذر از تحریم‌ها و تهدیدهای ظالمانه و ناجوانمردانه عبور کنند.»

ملا عبدالطیف منصور، وزیر انرژی و آب رژیم طالبان در حالی به ایران سفر کرد که ملا برادر در جریان سفر به ایران، با علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی جمهوری اسلامی، ملاقات کرد و دو طرف در مورد مسائل آب از جمله حقابه ایران از رود هلمند گفت‌وگو کردند.  در اطلاعیه‌ای که دفتر ملا برادر از این ملاقات منتشر کرد آمده است که ملا برادر به محرابیان گفت به‌دلیل خشکسالی و کاهش شدید باران، سطح آب رود هلمند کاهش یافته است و بسیاری از ساکنان مناطقی که در مسیر رود هلمند قرار دارند، به دلیل نبود آب، خانه‌های خود را ترک کرده و به دیگر مناطق کوچ کرده‌اند.

ملا برادر همچنین از وزیر نیروی جمهوری اسلامی خواست که ایران تجربه خود در ارتباط با تولید انرژی را با طالبان در میان بگذارد، چون این گروه تصمیم دارند با استفاده از منابع سرشار طبیعی افغانستان، انرژی تولید کنند.

F-oW6AyW8AAcr-V.jpeg

ملا عبدالغنی برادر و هیئت همراهش در تهران-SpecialIran/X@

 

به نظر می‌رسد وزیر انرژی و آب رژیم طالبان برای پیگیری و صحبت بیشتر با مقام‌های ایران در زمینه آب، انرژی و همچنین صادرات برق ایران به افغانستان، به تهران سفر کرده است.  

افغانستان سالانه حدود دو هزار مگاوات برق نیاز دارد که حدود ۸۰ درصد آن را از کشورهای ایران، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان تامین می‌کند که هزینه آن حدود ۳۰۰ میلیون دلار در سال است.

رضا ریاحی، مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای خراسان، در سال ۲۰۲۰ گفته بود که افغانستان «بهترین مشتری برق» است و کشورهای همسایه برای صدور برق به این کشور با هم رقابت می‌کنند.

هرچند در جریان ۲۰ سال حاکمیت دولت جمهوری، دولت‌های حامد کرزی و اشرف غنی تعهد کرده بودند که پروژه‌های بزرگی را برای تولید انرژی راه‌اندازی می‌کنند، اما کار موثری در این زمینه صورت نگرفت. دولت پیشین افغانستان با احداث سد در مسیر رود هلمند و همچنین ساخت سدهایی در شمال افغانستان سعی کرد زمینه تولید انرژی را فراهم کند، اما به‌دلیل تشدید جنگ و حمله‌های طالبان به این پروژه‌ها، کار آنان ناتمام باقی ماند.

طالبان با سلطه بر افغانستان، پروژه‌های ناتمام دولت‌های پیشین افغانستان را با استفاده از عواید داخلی از سر گرفتند. از سرگیری ساخت تونل‌های سد بخش‌آباد، حفر کانال آب قوش‌تپه در شمال افغانستان و تلاش برای تکمیل بخش‌های ناتمام سدهای کجکی از جمله اقدام‌های طالبان در دوسال گذشته بوده است که هنوز به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند.

هرچند ایجاد سدهای آب در مسیر رود هلمند در دولت اشرف غنی نیز باعث واکنش مقام‌های ایرانی شده بود، اما با سلطه طالبان بر افغانستان و تشدید خشکسالی و کمبود آب در سیستان و بلوچستان ایران، واکنش‌های مقام‌های ایرانی به رعایت نشدن معاهده ۱۳۵۱ که در آن سهم ایران از رود هلمند مشخص شده است، افزایش یافت.

ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، اردیبهشت امسال و طی سفر به سیستان و بلوچستان، در گفت‌وگو با رسانه‌ها، گفت: «می‌خواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولان و حاکمان افغانستان اخطار می‌دهم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.»

پس از این هشدار ابراهیم رئیسی، تنش‌های لفظی و رسانه‌ای میان مقام‌های ایرانی و طالبان بالا گرفت و همچنین یک هیئت فنی از جانب جمهوری اسلامی، برای بررسی سطح آب کجکی به افغانستان فرستاده شد. هرچند نتایج بررسی این هیئت منتشر نشد، اما برخی رسانه‌های ایرانی با استناد به تصاویر ماهواره‌ای گفتند که ادعای طالبان در مورد کاهش سطح آب در سدهای افغانستان از جمله در کجکی و کمال خان، نادرست است.

با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا عبدالطیف منصور، وزیر انرژی و آب رژیم طالبان، در مورد مناقشه آب هلمند نیز با مقام‌های ایرانی گفت‌وگو خواهد کرد یا اینکه صرفا به قصد تمدید قرارداد خرید برق به این کشور سفر کرده است.