فاصله اندک سخنرانی‌های رهبر جمهوری اسلامی و نخست‌وزیر کانادا، ۱۰ روز پس از فاجعه سرنگونی هواپیمای اوکراینی بر فراز تهران، همزمان با برگزاری مراسم یادبود قربانیان این سانحه در ایران و کانادا، توجه‌ها را به نوع نگاه رهبران دو کشور به یک تراژدی مشترک که اغلب قربانیان آن ایرانی یا ایرانی-کانادایی بودند، جلب می‌کند.
این تراژدی فارغ از بحث‌های سیاسی، فنی و همه ابهام‌ها و انکارهای موجود، حس انسان‌دوستی و مسئولیت‌پذیری دو شخصیت سیاسی در قامت عالی‌ترین مقامات ایران و کانادا در قبال ایرانیان که شهروند ایران یا شهروند (مقیم) کانادا بودند را به نمایش می‌گذارد.
بویینگ ۷۳۷ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین با شماره پرواز ۷۵۲ تهران-کی‌اف، بامداد چهارشنبه ۱۸ دی‌ماه با شلیک موشک پدافند هوایی در نزدیکی فرودگاه امام خمینی سرنگون شد و همه ۱۷۶ مسافر و خدمه آن از کشورهای ایران، کانادا، اوکراین، بریتانیا، سوئد و افغانستان جان سپردند.
این خبر به سرعت در رسانه‌های داخلی و خارجی انعکاس یافت. با روشن شدن هوا، تصاویر دلخراشی از جمع‌آوری باقی‌مانده پیکر قربانیان و وسایل آنها منتشر شد. نام‌ها و سوابق جان‌باختگان یکی پس از دیگری مشخص شد و تا ساعاتی بعد جامعه را در حیرت و اندوه فرو برد.
کمتر از شش ساعت پس از سرنگونی این هواپیما، آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با مردم قم سخنرانی کرد. او از غم سنگین فقدان قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس گفت که پنج روز قبل در حمله نیروهای آمریکایی در عراق کشته شده بود. اما کوچکترین اشاره‌ای به جان باختن ۱۷۶ انسان نداشت که ساعاتی قبل، حدود ۵۰ کیلومتر دورتر از حسینیه امام خمینی و محل این سخنرانی، جان خود را از دست دادند.
در همان زمان جاستین ترودو با چهره‌ای اندوهگین در برابر دوربین رسانه‌ها حاضر شد، تاسف عمیق خود را از جان باختن همه سرنشین‌های هواپیما اعلام کرد و گفت از ۱۳۸ مسافری که در این پرواز به کانادا می‌آمدند، ۶۳ نفر شهروند کانادا (و ایران) بودند. او گفت هیچ واژه‌ای نمی تواند این درد را از بین ببرد و همه کشور شما (کانادا) با شما است و در درد شما شریک است. نخست‌وزیر کانادا همچنین گفت، این موضوع را به طور کامل و دقیق پیگیری می‌کند. او تاکید کرد، کانادایی‌ها پرسش‌هایی دارند و سزاوار پاسخ هستند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آیت‌الله خامنه‌ای سه روز پس از سرنگونی هواپیمای اوکراینی و بعد از انتشار بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح که در آن علت سانحه خطای انسانی عنوان شده بود، در پیامی کوتاه به خانواده‌های داغدار تسلیت گفت و دستور پیگیری کوتاهی‌ها یا تقصیرهای احتمالی در حادثه را داد. قبل از آن هم پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر او، پیام تسلیت مشترکی برای خانواده‌های جان‌باختگان مراسم تشییع سلیمانی در کرمان و سرنگونی هواپیمای اوکراینی صادر کرده بود.
اما نخستین واکنش رهبر جمهوری اسلامی، رو در روی مردم و در مقابل دوربین‌ها، ۱۰ روز پس از این فاجعه و در تربیون نماز جمعه بود. او در چند جمله مختصر از «سانحه سقوط هواپیما» ابراز تاسف کرد، به نامه یکی از مادران قربانیان اشاره کرد که نوشته بود از حکومت دفاع می‌کند و از خانواده‌هایی که با وجود این غم در مقابل دشمن ایستادند، تشکر کرد. اما بخش طولانی و مفصل‌تر واکنش‌های آیت‌الله خامنه‌ای به ابراز ناخشنودی عمیق از تاثیر این فاجعه بر به حاشیه رانده شدن ماجرای کشته شدن قاسم سلیمانی، اختصاص داشت.
در این مدت ۱۰ روزه، ترودو جدا از پیگیری موضوعات فنی و تلاش‌های دیپلماتیک و سیاسی، در مراسم یادبود قربانیان این فاجعه شرکت می‌کرد، اعضای خانواده‌ها را در آغوش می‌گرفت و به آنها یادآوری می‌کرد که کشورشان (کانادا) پشت آنهاست و دست آنها را رها نخواهد کرد.
تفاوت در نگاه آیت‌الله خامنه‌ای و جاستین ترودو به شهروندان ایرانی یا ایرانی-کانادایی، روز گذشته به اوج خود رسید. رهبر جمهوری اسلامی در خطبه‌های نماز جمعه از بیان یک عذرخواهی بابت روی دادن چنین سانحه‌ای در کشوری که مسئولیت آن را بر عهده دارد، پرهیز کرد و هیچ کلامی از حمایت‌های ضروری از خانواده قربانیان به میان نیامد. همزمان نخست‌وزیر کانادا از کمک‌های مادی و معنوی هر چه بیشتر به خانواده جان باختگان ایرانی مقیم یا شهروند کانادا سخن گفت، بستگان ساکن ایران را به کانادا دعوت کرد و گفت از حمایت همه جانبه دولت او برخوردار خواهند بود.
چگونگی برگزاری مراسم یادبود قربانیان فاجعه سرنگونی هواپیمای اوکراینی در ایران و کانادا هم از این قاعده مستثنی نیست.
در تصاویری که از نحوه برگزاری این مراسم در دو کشور منتشر می‌شود، تفاوت نگاه مقامات به یک فاجعه انسانی مشترک ملموس است.
در کانادا، ترودو در کنار خانواده‌ها به سوگ جان باختگان می‌نشیند؛ در ایران نظامیان تابوت‌های پیچیده در پرچم را تشییع می‌کنند و دستان تمناگر مادری پشت حصارهای فلزی مزار فرزندش جا می‌ماند.
