هیچ موضوعی در ایران حساس‌تر از احتمال مذاکرات مستقیم با آمریکا نیست، به‌ویژه وقتی رئیس‌جمهوری مورد نظر دونالد ترامپ باشد.

این همان دونالد ترامپی است که در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد، با وجود اینکه جمهوری اسلامی، برخلاف عادت، به تعهدات هسته‌ای‌اش پایبند مانده بود. ترامپ با اجرای سیاست «فشار حداکثری» ایران را هدف تحریم‌های سخت قرار داد؛ و سپس، دستور کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه، را صادر کرد، کسی که جمهوری اسلامی او را در جایگاه قهرمان قرار داده بود.

پس جای تعجب ندارد که رهبران جمهوری اسلامی نمی‌خواستند ترامپ خبر آغاز مذاکرات مستقیم را اعلام کند‌، چه رسد به اینکه هنگام اعلام این خبر کنار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و دشمن قسم‌خورده جمهوری اسلامی، نشسته باشد. به این ترتیب، می‌توان گفت تلاش جدید آمریکا برای حل بحران هسته‌ای ایران به شکلی نامطلوب برای جمهوری اسلامی آغاز شده است.

احتمال موفقیت مذاکرات پایین است. در حال حاضر، ایران فقط به چند هفته نیاز دارد تا مقدار کافی اورانیوم با غلظت تسلیحاتی برای ساخت بمب هسته‌ای تولید کند. تبدیل این اورانیوم به کلاهک هسته‌ای و نصب آن روی موشک شاید یک سال دیگر زمان ببرد، اما ایران عملا به کشوری در آستانه‌ هسته‌ای تبدیل شده است.

بنابراین، هدف آمریکا در این مذاکرات نه محدود‌سازی برنامه هسته‌ای ایران، بلکه عقب‌نشینی سریع و قابل راستی‌آزمایی پیشرفت‌های ایران خواهد بود.

اگر این گزینه ناممکن باشد، نتانیاهو گفته است که اسرائیل تاسیسات هسته‌ای ایران هدف حمله قرار خواهد داد‌، و اگر آمریکا نیز در این حمله شرکت کند، ویرانگرتر خواهد بود.

در نتیجه، زمان دارد می‌گذرد و ترامپ ضرب‌الاجلی دو ماهه برای حل این مسئله تعیین کرده است.

این در حالی است که توافق برجام حاصل ۱۲ سال مذاکره بود. اکنون آمریکا تلاش می‌کند تا در قالب یک دیپلماسی سریع، نسخه‌ای سخت‌گیرانه‌تر از توافق هسته‌ای را به دست آورد.

تنها روزنه امید این است که رژیم ایران اکنون ضعیف‌تر از هر زمان دیگری پس از پایان جنگ با عراق در سال ۱۹۸۸ است.

اسرائیل نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در سراسر خاورمیانه را هدف قرار داده و تضعیف کرده است‌ــ ابتدا حماس در غزه و سپس، حزب‌الله در لبنان‌ــ و حتی سقوط بشار اسد در سوریه را، که تنها متحد عرب ایران محسوب می‌شد، تسریع کرد. در نتیجه، جمهوری اسلامی ناگهان منزوی و به‌شدت آسیب‌پذیر شد. 

جمهوری اسلامی به حمله تلافی‌جویانه بیش از ۱۰۰ جنگنده اسرائیلی به اهدافی در سراسر ایران در اکتبر گذشته پاسخی نداد. 

جمهوری اسلامی تنها، تحت تحریم، و ناتوان مقابل حملات اسرائیل، به‌شدت نیازمند توافقی است تا با آن تحریم‌های آمریکا در ازای عقب‌نشینی ایران از برنامه هسته‌ای‌اش لغو شوند.

اما آیا جمهوری اسلامی توانایی اتخاذ تصمیمی تا این اندازه سرنوشت‌ساز برای پایان رویارویی با آمریکا را دارد؟

آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، این ماه ۸۶ ساله می‌شود و نبردی پنهان برای جانشینی در جریان است، و گفته می‌شود پسرش، مجتبی، یکی از گزینه‌ها است.

در چنین شرایط مبهمی، آیا رئیس‌جمهوری ایران خطر پیشنهاد توافقی دیگر با «شیطان بزرگ» را خواهد پذیرفت؟

نتانیاهو بی‌شک اصرار خواهد کرد که آمریکا سخت‌گیرانه‌ترین شرط‌ها را برای هرگونه توافقی تعیین کند، و در صورت نارضایتی از نتیجه، تهدید به اقدام نظامی خواهد کرد.

شاید رهبر جمهوری اسلامی در نهایت ضعف ممکن، کوتاه بیاید و با توافقی موافقت کند که هم آمریکا و هم اسرائیل بتوانند با آن کنار بیایند.

اما اگر چنین نتیجه‌ نامحتملی به دست نیاید، این مسئله می‌تواند به بحران بزرگ بعدی جهان تبدیل شود.

برگرفته از نشریه تلگراف