هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) به مناسبت روز جهانی حقوق‌ بشر و هفتادوپنجمین سالگرد صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام کرد که با وجود کاهش خشونت‌های مسلحانه در این کشور، وضعیت حقوق‌ بشر در افغانستان هر روز وخیم‌تر می‌شود و زنان در رژیم طالبان با تبعیض سازمان‌یافته مواجه‌اند.  

این سازمان روز یکشنبه ۱۹ آذر (۱۰ دسامبر) با انتشار بیانیه‌ای، بار دیگر از رژیم طالبان خواست تعهدات حقوق‌ بشری را به عنوان زیربنای یک آینده باثبات، صلح‌آمیز و مرفه برای افغانستان بپذیرند و از آن حمایت کنند. 

مجمع عمومی سازمان ملل متحد ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر را تصویب کرد و افغانستان هم به عنوان یکی از اعضای این سازمان از تصویب آن حمایت کرد. در ماده اول این اعلامیه تصریح شده است: «همه انسان‌ها آزاد به دنیا می‌آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند.»

در بیانیه یوناما، به نقل از رزا اوتونبایوا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان و رئیس یوناما، آمده است: «در این سالگرد ویژه، می‌خواهم به مقام‌های فعلی یادآوری کنم که افغانستان عضو معاهدات بین‌المللی حقوق بشر است که بخش اساسی حقوق بین‌الملل به شمار می‌رود و افغانستان در آن نقشی تاریخی داشته است.»

به گفته اوتونبایوا، مقام‌های رژیم طالبان به عنوان سرمداران فعلی این کشور به منظور ترویج و حمایت از حقوق بشر به ویژه حقوق زنان، در قبال همه کسانی که در افغانستان زندگی می‌کنند تعهد قانونی و مسئولیتی گسترده دارند. او تاکید کرد: «حقوق بشر باید رعایت شود تا رفاه، انسجام و ثبات آینده افغانستان تضمین شود.»

ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق‌بشر سازمان ملل متحد در افغانستان، هم در پیامی به مناسبت روز جهانی حقوق‌ بشر، ضمن ابراز نگرانی از وضعیت فعالان حقوق‌ بشر در افغانستان، تاکید کرد که هیچ‌کس نباید به دلیل دفاع از حقوق بشر بازداشت شود. او هم‌زمان با هفتاد‌وپنجمین سالگرد روز جهانی حقوق‌ بشر، از رژیم طالبان خواست تمام مدافعان حقوق بشر را که به دلیل دفاع از حقوق مردم بازداشت شده‌اند، از جمله چهار فعال حقوق زنان، آزاد کند.  

بنت روز یکشنبه ۱۹ آذر با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «به مناسبت هفتادوپنجمین سالگرد روز جهانی حقوق بشر، من به مدافعان حقوق بشر در افغانستان که چه در داخل و چه در خارج از این کشور در راه مبارزه برای برابری، عدالت و کرامت برای همه عزمی باورنکردنی از خود نشان می‌دهند، ادای احترام می‌کنم. هیچ‌کس نباید به دلیل دفاع از حقوق بشر بازداشت شود.» 

یوناما در بیانیه‌اش به مناسبت روز جهانی حقوق بشر تاکید کرد که عملکرد مقام‌های رژیم طالبان با نقض حقوق‌ بشر به‌ویژه تبعیض سازمان‌یافته علیه زنان و دختران گره خورده است. در این بیانیه آمده است: «با وجود بهبود وضعیت امنیتی در نتیجه کاهش خشونت‌های مسلحانه پس از اوت ۲۰۲۱، وضعیت حقوق بشر در افغانستان همچنان وخیم است. عملکرد مقام‌های فعلی با نقض حقوق بشر به‌ویژه اعمال تبعیض سازمان‌یافته علیه زنان و دختران که از بیشتر حوزه‌های زندگی روزمره و عمومی طرد شده‌اند، شناخته شده است.»

در بیانیه یوناما تاکید شد که علاوه بر محدودیت‌‎های شدید اعمال‌شده بر زنان و دختران، مستندسازی‌های این سازمان هم نشان می‌دهد که موارد قتل غیرقانونی، شکنجه و بدرفتاری، تنبیه بدنی، دستگیری و بازداشت خودسرانه و سایر موارد از جمله نقض حقوق زندانیان از سوی طالبان ادامه دارد. به گفته دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد، علاوه بر این، کسانی که درصدد دفاع از حقوق بشر برمی‌آیندــ به‌ویژه حقوق زنان و دختران‌ــ با دستگیری و بازداشت خودسرانه، تهدید و سانسور مواجه می‌شوند.

فیونا فریزر، نماینده کمیساریای عالی حقوق‌ بشر سازمان ملل متحد، نیز هم‌زمان با روز جهانی حقوق بشر با تمامی مدافعان حقوق بشر در افغانستان اعلام همبستگی کرد. او گفت: «هم‌زمان با بزرگداشت روز حقوق بشر، ما به مدافعان حقوق بشر افغان که بسیاری از آن‌ها بابت حمایت از اصول اساسی اعلامیه جهانی حقوق بشر بهای سنگینی می‌پردازند، ادای احترام و با آن‌ها ابراز همبستگی می‌کنیم.» 

روز جهانی حقوق بشر در حالی گرامی داشته می‌شود که افغانستان تحت سلطه طالبان به زندان زنان تبدیل و نقض حقوق بشر از جمله بازداشت و شکنجه مردم به جرم اعتراض‌ مدنی و انتقاد از مقام‌ها جزو امور روزمره رژیم طالبان شده است.

نصیراحمد فایق، نماینده افغانستان در سازمان ملل متحد، در پیامی به مناسبت روز جهانی حقوق بشر در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «از هفتادو پنجمین سالروز اعلامیه جهانی حقوق بشر در حالی تجلیل به عمل می‌آید که طالبان آشکارا حقوق و آزادی‌های اساسی مردم افغانستان از جمله حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی انسان‌ها به‌ویژه زنان و دختران را نقض کرده‌اند و آن‌ها دو سال است که از حق تحصیل و کار محروم‌اند.»

به گفته او، در حال حاضر هیچ نوع حفاظت و حراست قانونی از حق زندگی، آزادی، امنیت شخصی و حریم خصوصی شهروندان افغانستان وجود ندارد.