هواپیماهای اسرائیلی در حملاتی بی‌سابقه امتداد مرز نوار غزه و مصر را هدف قرار دادند. طی دو روز گذشته، ارتش اسرائيل پرواز هواپیماهای جنگی‌ بر فراز حصار جداکننده این دو منطقه را تشدید و پهپادهای شناسایی را در آسمان جنوبی‌ترین منطقه غزه مستقر کرد.

تخریب خط اول

در امتداد مرز نوار غزه و مصر، ساختمان‌هایی مسکونی در سمت فلسطینی ساخته شده‌اند که به آن‌ها خانه‌های خط اول می‌گویند. این ساختمان‌ها در شهر رفح که غزه و سینا را از یکدیگر جدا می‌کند، واقع‌اند.

در حملات هوایی اخیر ارتش اسرائيل به منطقه مرزی میان غزه و مصر، جنگنده‌های اسرائيلی منازل خط اول شهر رفح واقع در چند متری مرز سینا را بمباران و آن‌ها را منهدم کردند.

البته این بمباران به خانه‌های خط اول محدود نبود، بلکه ارتش اسرائیل در اقدامی غیرمعمول، محور صلاح‌الدین، «کریدور فیلادلفیا»، را هم هدف قرار داد. این حمله جاده اصلی منطقه را ویران کرد و به حصار مرزی بین نوار غزه و مصر نیز آسیب رساند.

آوارگان در رفح

این حمله زمانی رخ داد که تل‌آویو قبلا اغلب ساکنان نوار غزه را به تکرار تجربه آوارگی داخلی مجبور کرده بود. ارتش اسرائیل به آوارگانی که تازه به شهر خان‌یونس در جنوب رسیده بودند، دستور داد آنجا را ترک کنند و به سمت استان رفح که در جنوب نوار غزه و در نزدیک سینا واقع است، بروند. این در حالی است که به دلیل تشدید حملات هوایی و تهاجم زمینی، حدود یک میلیون نفر از سایر نقاط نوار غزه به این منطقه کوچک که مساحت آن به ۶۸ کیلومترمربع می‌رسد، آواره شده‌اند. نبود خانه برای اسکان آوارگان در رفح باعث شده است شمار زیادی از آوارگانی که از ترس بمباران به این منطقه پناه آورده‌اند، در نزدیکی مرز مصر چادر بزنند.

در هر صورت ناظران سیاسی این حمله را نشان‌دهنده احتمال آوارگی فلسطینی‌ها و زمینه‌سازی برای فرار آوارگان به سمت منطقه العریش در سینا می‌دانند، اما محققان نظامی چنین برآوردی ندارند و بر این باورند که هدف از اقدام، آمادگی برای حمله به شهر رفح است.

دیدگاه‌های متفاوت

دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائيل، با اشاره به این موضوع گفت: «ارتش اسرائيل تونل‌های زیرزمینی بین مصر و نوار غزه در کریدور فیلادلفیا را که جنبش حماس ممکن است از آن‌ها برای قاچاق زندانیان یا رهبرانش به مقاصد احتمالی استفاده کند، تخریب کرده‌ است.»

هاگاری افزود: «حماس بیش از هزار تونل زیر محور فیلادلفیا ایجاد کرده و از این تونل‌ها برای اهداف نظامی و قاچاق سلاح‌های پیشرفته استفاده می‌کند، بنابراین ما تمامی تونل‌های واقع در این مسیر را که از نوار غزه به سینا منتهی می‌شوند، تخریب کرده‌ایم.»

علاوه بر آن، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائيل، ضمن صحبت درباره حمله نظامی به محور فیلادلفیا، گفت این حمله بخشی از برنامه‌ او برای آینده غزه پس از جنگ کنونی است. نتانیاهو خاطرنشان کرد که تل‌آویو تصمیم دارد جاده‌ای را که نوار غزه را به مرز مصر متصل می‌کند، تحت کنترل درآورد.

محور فیلادلفیا

محور فیلادلفیا که این روزها بارها از آن یاد می‌شود، کریدوری باریک در امتداد مرز بین نوار غزه و مصر است. این گذرگاه از دریای مدیترانه تا گذرگاه تجاری کرم ابوسالم که تحت کنترل اسرائيل است، امتداد دارد. طول این کریدور ۱۴.۵ کیلومتر است و عرض آن به حدود چند ۱۰۰ متر می‌رسد.

بر اساس پیمان صلحی که سال ۱۹۷۹ بین مصر و اسرائيل امضا شد، محور فیلادلفیا به عنوان یک منطقه حائل به شمار می‌رود. هنگامی که اسرائيل امور نوار غزه را در دست داشت، امنیت این کریدور را ارتش اسرائيل تامین می‌کرد، اما پس از خروج نیروها و شهروندان اسرائيلی از نوار غزه، تل‌آویو ناگزیر به عقب‌نشینی از رفح و محور فیلادلفیا شد و مسئولیت امنیت این منطقه را به تشکیلات خودگردان فلسطین و شماری از ناظران اتحادیه اروپا واگذار کرد.

از آنجا که «محور فیلادلفیا» به مصر متصل است، قاهره و تل‌آویو پروتکلی به نام «پیمان فیلادلفیا» امضا کردند که بر اساس آن، ۷۵۰ سرباز مصری در امتداد مرز با غزه مستقر شدند تا از عملیات قاچاق و تخریب تونل‌های این منطقه که تحت کنترل فلسطینی‌ها درآمده بود، جلوگیری شود.

این وضعیت تا زمانی که حماس در سال ۲۰۰۷ کنترل نوار غزه را به دست گرفت، ادامه داشت. سپس این ماموریت به جنبش حماس منتقل شد. در سال ۲۰۱۳، حماس با بازسازی و ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز، این گذرگاه را به یک کریدور مهم تجاری بین مصر و نوار غزه تبدیل کرد.

حمله به محور فیلادلفیا خشم مصر و حماس را برانگیخت

حمله به محور فیلادلفیا خشم جنبش حماس را برانگیخت و اسامه حمدان، یکی از رهبران این جنبش، بمباران این منطقه در استان رفح را بیانگر اصرار اسرائيل بر اخراج فلسطینی‌ها از نوار غزه دانست. او افزود: «این طرح نه‌تنها برای حماس، بلکه برای هیچ طرفی قابل پذیرش نیست، اما نتانیاهو قصد دارد با استفاده از روش‌های مختلف آن را اجرا کند.»

در مصر، حمله به محور فیلادلفیا عبور از خطوط قرمز تلقی شد و مصطفی بکری، عضو مجلس نمایندگان مصر، دراین‌باره گفت: «ارتش اسرائیل مدعی است تونل‌های بین مصر و نوار غزه را تخریب کرده، اما این تحولی خطرناک است که ممکن است به روابط قاهره و تل‌آویو آسیب برساند.»

او افزود: «دشمن بر اجرای نقشه‌هایش اصرار دارد و فراموش کرده که مصر پذیرش آوارگی فلسطینیان را رد کرده است و مرزهایش را خط قرمز خود می‌داند.»

استقرار مجدد نیروهای اسرائيلی در گذرگاه رفح

افزون بر حمله به رفح، کانال ۱۲ تلویزیون اسرائيل اعلام کرد که مقام‌های تل‌آویو قصد دارند به منظور اطمینان از نبودن اعضای جنبش حماس، شماری از نیروهای امنیتی اسرائيل را در سمت مصری گذرگاه رفح مستقر کنند.

با این حال، مصطفی ابراهیم، ​​کارشناس مسائل اسرائیل، بر این باور است که ارتش اسرائیل این محور را بار دیگر اشغال نخواهد کرد، زیرا این اقدام مستلزم تایید آمریکا است؛ در حالی که واشنگتن با اشغال مجدد نوار غزه از سوی اسرائیل یا باقی‌ ماندن آن در غزه پس از جنگ به‌شدت مخالف است.

به باور ابراهیم، بمباران رفح به موضوع اخراج فلسطینی‌ها ربطی ندارد، زیرا به معنای ایستادن مقابل جامعه جهانی است که در حال پشت کردن به اسرائيل است. در حالی که نتانیاهو اکنون توان مبارزه با افکار عمومی جهان را ندارد.

برگرفته از ایندیپندنت عربی