مناسک عرفانی را کمتر میتوان بدون سبک لباس آنها تصور کرد، چه مراسم دعا و نیایشی در ستایش زرتشت باشد و چه سماعی در جوار مقبره مولانا. این روزها زائران عارف جلالالدین محمد بلخی در کنار مقبره او آیینهای سالگرد درگذشتش را برگزار می کنند. از آن جمله است آیین «شب وصال».
شب وصال یا «شب عروس» (Seb-i Arus) رویدادی مرکزی در آموزهها و اعمال معنوی فرقه «صوفی مولوی» است. این مراسم یادآور درگذشت شمس تبریزی، مرشد معنوی و دوست مولانا، و متعاقب آن، اتحاد معنوی مولانا و خداوند است که مولانا تجربه کرد.
جشن شب عروس معمولا در سه شبانهروز برگزار میشود. در این مدت، پیروان و دوستداران مولوی از سراسر جهان دور هم جمع میشوند تا سماع را اجرا کنند؛ رقصی آیینی که نمادی از «سفر روح به سمت خداوند» است. سماع با موسیقی و شعرخوانی همراه است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این رویداد سالانه در هفدهم دسامبر در بسیاری از نقاط جهان برگزار میشود، بهویژه در قونیه، ترکیه، جایی که مولانا در آنجا دفن شده است و مقبره او در آنجا قرار دارد.
رقصندههای سماع، که با لباس و ظاهر خاص خود شناخته میشوند، معمولا کلاهی نمدی بر سر میگذارند که آن را «سکه» می نامند. این کلاه هم یادگار سنتهای فرهنگی مردم منطقه است و هم برای معتقدان به آیین مولانا معانی نمادین دارد.
امروزه سکه بیشتر با درویشهای چرخنده معروف صوفیان شناخته میشود. این کلاه بلند از پشم شتر برای پیروان مولانا نماد «سنگی بر قبر نفس خود» است. با این حال، نمونه اولیه واقعی «سکه صوفی» احتمالا کلاه دهقانان آناتولی بوده است. پشم در این منطقه ماده اولیه تولید سرپوشهای بادوام برای محافظت در برابر آفتاب و سرما است.
در مراسمی در مرکز فرهنگی مولانا در قونیه، که به مناسبت هفتصد و پنجاهمین سالگرد درگذشت مولانا جلال الدین رومی، پدر صوفیگری در قرن سیزدهم میلادی، برگزار میشود، درویشهای چرخنده اغلب با کلاههای قهوهای دیده میشوند، اما این کلاه در رنگهای سفید و قرمز هم تولید میشود.
سکه، فراتر از معانی مذهبیاش، در حوزههای فرهنگی گستردهتری نیز استفاده شده است و نمادی از ارتباط با سنتها و ارزشهای معنوی صوفیان است. امروزه، این کلاه فراتر از منشهای صرفا مذهبیاش رفته و بخشی از میراث فرهنگی در مناطقی شده است که مردمانش این کلاه را میپوشند.