داووس در یک دهه گذشته پیام‌های روشنی برای ایران داشته است. در بهمن‌ماه 1389 و زمانی که آمریکا اجماعی بین‌المللی برای تحریمهای ایران ایجاد کرده بود، و روسیه و چین هم با تصویب قطعنامه 1929 در شورای امنیت همراهی کرده بودند، هیچ مقام رسمی ایرانی به داووس دعوت نشد.
9 سال بعد و با پشت سر گذاشتن دوره‌ای پر فراز و نشیب، مجددا امسال هیچ نماینده‌ای از ایران در داووس شرکت نخواهد کرد. تفاوت داووس 50 با داووس 41 در این است که امسال، این ایران بوده که تصمیم گرفته به دعوت سویسی‌ها جواب منفی بدهد.
به رغم این تفاوت، ایران در وضعیتی به مراتب بدتر از 9 سال پیش قرار دارد. خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمهای این کشور، جمهوری اسلامی را در وضعیتی بغرنج قرار داده است. سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ دشواری‌های اقتصادی ایران را به مرتب بیشتر از سال 1389 کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مهم‌تر از همه دو کشور ایران و آمریکا در هفته‌های گذشته، تا آستانه جنگ تمام‌عیار هم پیش رفته‌اند. دولت آمریکا در هفته‌های گذشته فرمانده سپاه قدس ایران را در بغداد ترور کرد. در پاسخ به این اقدام، پایگاه عین‌الاسد هدف حمله موشکی سپاه قرار گرفت. در فاجعه‌آمیز‌ترین رخداد، ایران یک هواپیمای مسافربری را با 176 مسافر سرنگون کرد و اکنون بیش از همیشه تصویری تیره در افکار عمومی جهانی دارد.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز گفته است که سال 2020، سال افزایش تحریم‌ها و انزوای دیپلماتیک ایران خواهد بود. به نظر می‌رسد نشانه‌های این سیاست در نخستین ماه از سال 2020 خود را به خوبی نشان داده است.
جمهوری اسلامی به وضوح در سیاست خارجی خود سردرگم است. پس از برداشت گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای، بریتانیا، فرانسه و آلمان مکانیسم حل اختلاف را فعال کرده‌اند. برجام تنها یک گام با نابودی فاصله دارد و هیچ نشانه‌ای از نرمش در مواضع هیچ طرفی دیده نمی‌شود. اروپا کم‌کم خود را برای پذیرش مکانیسم پیشنهادی ترامپ برای گفت‌وگو با ایران تطبیق می‌دهد و ایران تهدید کرده است که پایان برجام، به معنای خروج از پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای خواهد بود.
این موضع‌گیری‌های آشفته حتی به کام متحدان روسی جمهوری اسلامی هم تلخ آمده است. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، به ایران درباره خروج از NPT هشدار داده است. چین هم - گرچه خواستار خویشتن‌داری ایران شده، قاعدتا اگر فشار آمریکا با خروج احتمالی ایران از NPT افزایش یابد، مانند تابستان 1389، به صف متحدان واشینگتن خواهد پیوست.
ترامپ و 3 هزار مهمان دیگر
شاید مهم‌ترین میهمان نشست پنجاهم داووس، حضور دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا بود. او به همراه 3 هزار میهمان دیگر در نشستی شرکت کردند که در آن چشم‌انداز تحولات اقتصادی و سیاسی جهان روشن می‌شود.
گرچه امسال، موضوع محیط‌زیست از بحث‌های اصلی این اجلاس عنوان شده و گرتا تونبرگ، نوجوان فعال محیط‌زیستی هم در آن شرکت کرده‌است، محور گفتگوها همچنان، مسائل امنیتی و اقتصادی است.
رئیس جمهوری آمریکا - که امسال برای انتخاب مجدد رقابت خواهد کرد، سخنرانی خود در این نشست را به بیان دستاوردهای ریاست‌جمهوری‌اش و خط‌ونشان کشیدن برای اروپا اختصاص داد.
او گفت موفق شده است رویای آمریکایی را مجددا احیا کند و آمریکا در حال به‌دست آوردن پیروزی‌هایی است که پیش‌تر وجود نداشته است.
ترامپ، که در هفته‌های گذشته با تهدید به اعمال تعرفه‌های جدید بر صنایع خودروسارزی اروپا توانسته بود آن‌ها را به فعال کردن مکانیسم حل اختلاف در برجام محاب کند، باز هم اروپا را تهدید کرد کع اگر با آمریکا عادلانه رفتار نکنند، کار به جاهای باریک کشیده خواهد شد.
محمد‌جواد ظریف هم که به نمایندگی از ایران به این اجلاس دعوت شده بود، تغییر برنامه سخنرانی‌اش را بهانه قرار داد تا در این نشست شرکت نکند. وزیر‌امور خارجه ایران -که خطیب قدرتمندی نیز هست، امسال در موقعیتی دشوار قرار دارد و ترجیح می‌دهد کمتر در نشست‌های بین‌المللی حضور یابد. حضور گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی در این نشست نیز می‌تواند یکی از دلایل شرکت نکردن ظریف باشد.
غیبت ایران در نشست داووس، نشانه‌ای روشن از موفقیت آمریکا برای ایجاد انزوای بین‌المللی جمهوری اسلامی است. پرده دوم از سیاست فشار حداکثری آمریکا - پس از اعمال سخت‌ترین تحریمهای اقتصادی، اکنون با زمینه‌چینی برای تحریمهای دیپلماتیک پیش می‌رود و جمهوری اسلامی نیز برنامه روشنی برای مقابله با آن ندارد.
