عربستان سعودی بیشتر به شهرهای مذهبی مقدس، مناظر بیابانی گسترده و ذخایر انرژی‌اش معروف است. اما اکنون در چارچوب برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» در تلاش است به اقتصاد نفتی‌اش تنوع ببخشد و از منابع غنی دریاهای اطرافش محافظت و بهره‌برداری کند.

امیره ریما بنت بندر بن سلطان آل‌سعود، سفیر عربستان سعودی در آمریکا، فیصل الابراهیم، وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی عربستان سعودی، و کارلوس ال دوارته، رئیس مرکز پژوهشی دریای سرخ، در مقاله‌ای که در وب‌سایت مجمع جهانی اقتصاد منتشر شده است به اقدام‌های عربستان سعودی در این راستا می‌پردازند و می‌نویسند عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری در بخش اقتصاد آبی، از اقیانوس‌هایش محافظت و از رشد فراگیر و پایدارش اطمینان حاصل می‌کند.

این کشور ۲۶۴۰ کیلومتر ساحل و بیش از ۳۰۰ جزیره و صدها جزیره کوچک دارد. خط ساحلی عربستان سعودی هشتمین مجموعه بزرگ صخره‌های مرجانی جهان را در خود جای داده است و حدود ۶۶۰۰ کیلومتر مربع صخره مرجانی و ۲۰۴ کیلومتر مربع جنگل‌ حرا و صدها کیلومتر علفزار دریایی را شامل می‌شود. این منطقه همچنین دارای ۲۰ «گودال آبی» است که به‌تازگی در دریای سرخ کشف شده‌اند.

این گنجینه دریایی به این معنی است که هدف ۱۴ توسعه پایدار سازمان ملل متحد (حیات زیر آب) برای توسعه پایدار عربستان سعودی کلیدی است. بدین ترتیب، عربستان سعودی سیاست جامع سختگیرانه و چارچوب‌هایی نظارتی را برای حفاظت از محیط زیست و زیست‌بوم‌هایش‌ــ شامل هوا، زمین و دریا، زیستگاه‌های انسان و حیات وحش‌ــ اعمال کرده است.

راهکارهای نوآورانه برای حفاظت از زیست‌بوم‌های اقیانوس

در حالی که توسعه اقتصاد آبی جدید عربستان سعودی بر پایه همان استفاده سنتی از اقیانوس برای حمل‌و‌نقل، صید و تفریح است، فناوری‌های پیشرفته، داده‌ها و تحلیل‌ها فرصت‌های تازه‌ای ایجاد می‌کند تا با استفاده از راه‌حل‌هایی مانند انرژی‌‌های تجدید‌پذیر، زیست‌بوم‌های طبیعی دریای سرخ حفظ شود.

بسیاری از پروژه‌های عظیم برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» بر اصول اصلی اقتصاد آبی مانند گردشگری پایدار و تدارکات دریایی متمرکز است. امالا در پروژه «دریای سرخ» و سنداله در پروژه «نئوم» بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌های گردشگری پایدار در جهان محسوب می‌شوند و هدف بلندپروازانه آن‌ها این است که برای تقویت دارایی‌های طبیعی، از حوزه حفاظت از محیط زیست پا فراتر بگذارند. این اهداف نیازمند سرمایه‌گذاری عظیم در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، مواد پایدار، طراحی نوآورانه و احیای زیست‌بوم است.

اقتصاد دریایی، همراه با سرمایه‌گذاری‌های تحول‌آفرین در حوزه نوآوری و فناوری، عربستان سعودی را در خط مقدم توسعه اقتصاد آبی جدید قرار می‌دهد‌ــ یک اقتصاد آبی که از داده‌های اقیانوس و بینش برای ایجاد اقتصادی پایدار و دانش‌محور استفاده می‌کند.

هر یک از این پروژه‌ها بر استفاده از پیشرفته‌ترین فناوری‌های موجود، از جمله فناوری‌های نظارت بر محیط زیست، نمک‌زدایی بدون انتشار کربن، آبزی‌پروری احیاکننده، دیجیتالی کردن حمل‌و‌نقل و کشت پیشرفته مرجان تمرکز دارد. بدین ترتیب، در حالی که این کشور در تلاش است زیست‌بوم‌های حیاتی‌اش را احیا کند، درهایش را به روی موجی از فرصت‌های جدید برای رشد و نوآوری گشوده است.

متعهد به اهداف توسعه پایدار

در سال‌های اخیر، عربستان سعودی به هدف ۱۴ توسعه پایدار سازمان ملل متحد متعهد بوده است که از تمام طرف‌های امضاکننده می‌خواهد «برای توسعه پایدار، از اقیانوس‌ها، دریاها و منابع دریایی محافظت کنند».

این کشور در چارچوب «طرح سبز سعودی» متعهد شده است که تا سال ۲۰۳۰، از ۳۰ درصد مناطق خشکی و دریایی‌اش محافظت کند.

گروه ۲۰ در دوره‌ای که عربستان سعودی ریاستش را بر عهده داشت، موافقت کرد که بنیادی برای محافظت از صخره‌های مرجانی تاسیس شود. این بنیاد با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری عربستان سعودی، در نظر دارد جلو روند نابودی صخره‌های مرجانی را بگیرد که پیش‌بینی می‌شود به‌دلیل تغییرات اقلیمی، بین ۷۰ تا ۹۰ درصد آن‌ها در یک دهه آینده از بین بروند.

علاوه بر این، نئوم با مشارکت دانشگاه علم و فناوری ملک عبدلله در حال ساخت بزرگ‌ترین باغ مرجانی جهان است.

تسریع نوآوری در حوزه اقیانوس

علاوه بر این، در جریان نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در ژانویه ۲۰۲۴، وزارت اقتصاد و برنامه‌ریزی عربستان سعودی قراردادی با این مجمع امضا کرد تا نوآوری در حوزه اقیانوس را در سراسر جهان سرعت ببخشند.

پیش‌بینی می‌شود اقتصاد دریایی تا سال ۲۰۳۰ به ۳ تریلیون دلار برسد، و بنابراین، اقتصاد آبی می‌تواند بازده‌ای پنج برابری داشته باشد، یعنی ۵ دلار بازده به‌ازای هر یک دلار سرمایه‌گذاری. این فرصتی برای توسعه و رشد اقتصادی پایدار به موازات یکدیگر است.

برای عربستان سعودی، شراکت بین‌المللی برای حفاظت از محیط زیست بسیار مهم است، نه تنها برای احیای زیست‌بوم‌های طبیعی بلکه برای اطمینان از رشد آن‌ها، و به حمایت از حیات دریایی و حیات وحش ادامه می‌دهد.

رشد و انعطاف‌پذیری اقتصاد در آینده به تمرکز بر اقیانوس‌ها بستگی دارد. برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» عربستان سعودی بر همکاری جهانی، حفاظت از محیط زیست، و توسعه اقتصادی پایدار متمرکز است که به این کشور امکان می‌دهد از مردمش، سیاره زمین و رفاه مشترک جهانی محافظت کند.