تمایل فزاینده روسیه به استفاده از تسلیحات هسته‌ای غیرراهبردی

به باور تحلیلگران، منطق روسیه در استفاده از سلاح هسته‌ای غیرراهبردی تشدید درگیری به شیوه‌ای کنترل‌شده است

سربازان روسی و سامانه موشکی تاکتیکی اسکندر با قابلیت دوگانه حمل کلاهک متعارف و هسته‌ای در نزدیکی مسکو-REUTERS/Sergei Karpukhin

یک اندیشکده غربی هشدار داد که تمایل روسیه به استفاده از تسلیحات هسته‌ای در یک درگیری احتمالی با ناتو در حال افزایش است، زیرا کرملین معتقد است که ایالات متحده و متحدانش جرات پاسخگویی را ندارند.

در گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک آمده است که روسیه با آگاهی از اینکه غرب از تلفات و خطر دوری می‌کند، ممکن است به دنبال استفاده از «سلاح‌های هسته‌ای غیر راهبردی» با هدف خسارت به طرف مقابل و پیشگیری از شکست خود باشد.

منظور از سلاح‌های هسته‌ای غیر راهبردی تمام سلاح‌های هسته‌ای با برد کمتر از ۵۵۰۰ کیلومتر است؛ سلاح‌های تاکتیکی که برای استفاده در میدان جنگ طراحی شده‌اند. در مقابل، سلاح‌های هسته‌ای راهبردی با برد بیشترند که روسیه یا ایالات متحده می‌توانند از آن‌ها برای حمله به خاک یکدیگر استفاده کنند.

در این گزارش آمده است که منطق استفاده از چنین سلاح هسته‌ای تشدید درگیری به شیوه‌ای کنترل‌شده، «با هدف جلوگیری از درگیری با آمریکا و ناتو، یا برای وادار کردن آن‌ها به پایان دادن جنگ با شرایط مورد انتظار روسیه» است.

اگر چه مسکو تهدیدهای هسته‌ای خود را رد می‌کند، اما سخنان ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری این کشور، از زمان شروع جنگ در اوکراین، به این نگرانی‌ها در غرب دامن زده است؛ برای نمونه، هنگامی که او در مورد عواقب بی‌سابقه‌ای هشدار داد که گریبان آن‌هایی را که تهدید یا مانعی برای روسیه ایجاد کنند خواهد گرفت.

با این حال، هشدارهای او مانع از کمک‌های نظامی گسترده ایالات متحده و متحدانش در ناتو به اوکراین نشد.

در همین ارتباط، اواخر ماه دسامبر رئیس‌جمهوری بلاروس از تکمیل ارسال محموله‌های تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی روسیه به بلاروس خبر داد؛ آنچه نگرانی شدیدی را در کشور همسایه لهستان و سایر کشورهای منطقه به‌دنبال داشت.

اخیرا دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه که از نزدیکان پوتین محسوب می‌شود، هشدار داد که حمله احتمالی اوکراین با تسلیحات آمریکایی به پایگاه‌های موشکی روسیه ممکن است با حمله هسته‌ای پاسخ داده ‌شود.

در دکترین روسیه که در سال ۲۰۲۰ تنظیم شده، آمده است حمله خارجی می‌تواند هسته‌ای، حمله با سلاح کشتار‌جمعی یا حتی حمله با تسلیحات متداول باشد.

مدودف پیش از این، در ماه فوریه سال ۲۰۲۳ نیز با هشدار در مورد اینکه «آمریکا می‌خواهد روسیه را شکست دهد»، «حق دفاع از خود با هر سلاحی از جمله سلاح هسته‌ای» را برای روسیه محفوظ دانسته بود.

با این‌حال همانطور که گزارش این اندیشکده آورده، این پرسش به قوت خود باقی است که غرب چطور می‌تواند به چنین سناریویی از جانب روسیه پاسخ دهد.

بیشتر از جهان