از صدور دستور لغو اختتامیه «جشنواره موسیقی کوچه» در بندر بوشهر که به قول برگزارکنندگان، این شهر را به «ایرانی ترانهخوان و خوشآواز» مبدل کرده بود، بیش از پنج روز میگذرد اما هنوز نهاد صادرکننده این دستور به شکل رسمی معرفی نشده است.
برگزارکنندگان جشنواره کوچه که با اجرای گروههای موسیقی محلی و نواحی و انتشار تصاویر آن در شبکههای اجتماعی، افکار عمومی را حسابی متوجه خود کرده بود، هشتم اسفند با انتشار متنی اعلام کردند که مراسم اختتامیه لغو شده است.
رسانههای محلی و سراسری در آن روز دستور برخی نهادهای حاکمیتی را دلیل لغو مراسم اختتامیه جشنواره موسیقی کوچه در بندر بوشهر دانستند. این اخبار گمانهزنیها در مورد وجود فشار نهادهای امنیتی بر برگزارکنندگان را که پس از واکنش مثبت مردم در شبکههای اجتماعی به برگزاری چنین جشنوارهای ایجاد شده بود، تقویت کرد.
آنچه بر ابهام ماجرا افزود، واکنش عزتالله ضرغامی، وزیر میراث و فرهنگی دولت ابراهیم رئیسی، بود که با انتقاد از برخوردهای صورتگرفته با این جشنواره، مدعی شد: «از لغو فستیوال شاد موسیقی بوشهر ناراحتم و به تعطیلی و توقف و برخورد با مجموعهای که مردم را شاد میکند، انتقاد دارم.»
ضرغامی در شرایطی به تعطیلکنندگان این جشنواره اعتراض کرد که اداره کل میراث فرهنگی بوشهر برای برگزاری جشنواره، مجوزهای لازم را صادر کرده بود و در صورت صحت ادعای ضرغامی مبنی بر مخالفتش با لغو مراسم اختتامیه، مشخص میشود نهادی فراتر از دولت این اقدام را انجام داده است.
آنچه بر جشنواره موسیقی کوچه در بوشهر گذشت، پیشتر در برخورد با مجوزهای صادرهشده برای برگزاری کنسرت در شهرهای مختلف و ممانعت از اکران فیلمهای دارای مجوز در شهرهایی مانند مشهد هم تکرار شده است. شباهت لغو برنامههای فرهنگی دارای مجوز از نهادهای متولی بار دیگر مسئله دخالت ائمه جمعه، گروههای فشار، نهادهای امنیتی و مجموعه عواملی را که توان لغو مجوزهای دولتی را دارند اما به شکل رسمی حاضر نیستند مسئولیت این اقدامها را بپذیرند، تداعی میکند؛ گروهها، نهادها و افرادی که دستگاههای فرهنگی توان رد درخواست آنها را ندارند و ناچارند مقابل برخوردهای آنان عقبنشینی کنند.
پس از انتشار خبر لغو مراسم اختتامیه جشنواره موسیقی کوچه در بندر بوشهر، مدیران اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهر با رد ارتباط این اتفاق با این اداره کل مدعی شدند مسئولیت مجوزهای صادرشده برای برگزاری جشنواره بر عهده اداره کل میراث و فرهنگی استان بوده و وزارت ارشاد تنها در بخش مجوزهای اجرای موسیقی همکاری داشته است.
از سوی دیگر، مدیران اداره کل میراث فرهنگی استان نیز حاضر نشدند نهاد لغوکننده مراسم اختتامیه جشنواره را معرفی کنند. آنچه مشخص میکند هیچکدام از این دو دستگاه اجرایی دخیل در برگزاری جشنواره، حاضر نیستند زیر بار پذیرش مسئولیت لغو مراسم پایانی بروند.
آنچه باعث شده برگزارکنندگان جشنواره موسیقی بوشهر معتقد باشند مسئولان دولت رئیسی با لغوکنندگان مراسم اختتامیه همکارند، عملکرد مدیران فرهنگی دولت در حوزه فرهنگ بهویژه موسیقی طی دو سال گذشته است. وزارت فرهنگ و ارشاد دولت ابراهیم رئیسی از ابتدای استقرار آن آشکارا شعار اسلامی کردن حوزه فرهنگ را مطرح کرده و اجرای آن را به عنوان خطمشی اصلی در دستور کار قرار داده است.
ممانعت از صدور مجوز برای آثار برخی هنرمندان منتقد سیاستهای حاکمیت و کاستن از تعداد کنسرتهای موسیقی ادامه تفکری بود که در دولت قبل برخی ائمه جمعه مانند احمد علمالهدی سردمدار آن بودند. پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم، هم در مواردی، برگزاری کنسرت یا اکران فیلمهای دارای مجوز وزارت ارشاد با دستور نمایندگان رهبر جمهوری اسلامی یا حامیان آنها و با حمایت نهادهای امنیتی، لغو شده بود.
با آغاز اعتراضهای مردمی گسترده سال ۱۴۰۱ و پیوستن تعداد زیادی هنرمندان عرصه موسیقی به تحریمکنندگان برگزاری کنسرتهای موسیقی و برنامههای فرهنگی، دولت رئیسی با تغییر سیاستهای مدعی شد از هنرمندانی که که کنسرت برگزار کنند، حمایت میکند. از نگاه منتقدان دولت صدور مجوز اجرا برای گروههای موسیقی که حامیان دولت پیشتر آنها را نماد موسیقی غربی و مبتذل مینامیدند، رویکردی ریاکارانه در سیاستهای فرهنگی بود؛ برنامهای که به نظر میرسد با گذشت یک سال از موج تحریم برنامههای فرهنگی، بار دیگر جایش را به سیاست محدودسازی فعالیتهای فرهنگی و هنری داده است.
طی ماههای اخیر از لغو مجوز کنسرتهای موسیقی، لغو مجوز آلبومهای موسیقی، افزایش محدودیت در حوزه انتشار کتاب و تشدید فضای امنیتی در عرصه رسانه و فرهنگ اخبار متعددی منتشر شده است. حمایت رسمی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت از ممنوعالکار شدن برخی هنرمندان و بازگشت به شعار اسلامیسازی عرصه فرهنگ هم نشان میدهد که دولت رئیسی برخی گشایشهای حداقلی و موقت در عرصههای هنری مانند موسیقی را تنها ابزاری برای مدیریت احساسات و افکار عمومی میداند.
جشنواره موسیقی کوچه بندر بوشهر فرصتی بود تا مردم دستکم برای ساعتی چشمهایشان را از درد و اندوه بشویند و موسیقی سنتی و محلی نواحی، ترانه، آواز و قصه به زندگی مردم روحی تازه ببخشد.