اجرای شنبه شب (۸ ژوئن) گروه موسیقی بامداد، در کاپرچینوی کالیفرنیا، نمونه‌ای از فعالیت‌هایی است که اخیرا در این ایالت رونق گرفته است. نسلی از موزیسین‌های جوان و خوش آتیه که به دلیل فروکش کردن توجه به موسیقی سنتی و نواحی در میان مخاطبان داخل ایران، امکان فعالیت جدی ندارند، در اینجا فرصتی پیدا کرده‌اند تا بتوانند برخی از آن ایده‌ها را اجرایی کنند.
این اجرا بر اساس موسیقی چهار منطقه موسیقایی ایران و با حضور ۴ خواننده زن، به سرپرستی و آهنگسازی سیروان منهوبی، آهنگساز و نوازنده عود برگزار شد.
اگر چه پیش از این سیما بینا به عنوان خواننده شناخته شده موسیقی نواحی ایران، قطعاتی از گنجینه این موسیقی پربار را در همین منطقه و نقاط دیگر آمریکا به صحنه برده است، اما تفاوت این اجرا با اجراهای سیما بینا، به تمرکز بر ۴ منطقه موسیقی کُرد، ترک(آذری)، لُر و خراسان بازمی‌گردد، با انتخاب قطعات و برخی ترانه‌ها که شاید برای نخستین بار اجرا می‌شد.
پیش از اجرای برنامه سیروان منهوبی به عنوان سرپرست، آهنگساز و نوازنده گروه به توضیح مختصری درباره پروژه یاد شده پرداخت که شامل هشت منطقه موسیقایی می‌شود و در این کنسرت تنها نغمه‌های ۴ منطقه تمرین و اجرا می‌شود.
بخش اول اجرای گروه بامداد به موسیقی آذری(ترک) اختصاص داشت که خوانندگی آن به عهده سمیه امینی بود. در این بخش شش قطعه از قطعات شناخته و ناشناخته موسیقی آذری اجرا شد. قطعاتی به نام‌های «آی ایشیقی»، «ریحان»، «گتمه گتمه» « رنگ لزگی»، « گاش صابا»، « رنگ قایتاقی» در این بخش نواخته و خوانده شد.
در بخش موسیقی خراسان که با صدای زخمی و تاثیرگذار میما گودرزی همراه بود قطعات «لیلا»، «کویر تشنه»، «نازنین»، «سبزه قربونت شوم» و «سلام» اجرا شد.
موسیقی بختیاری سومین بخش این کنسرت بود که با صدای متینه شاکر قطعات بختیاری: «گلم گلم»، «حوری حوری»، «داینی»، « هفت ضربی» و «صبوری» به اجرا در آمد.
آخرین بخش این کنسرت نغمه‌های کردی بود که به‌رغم آنکه خانم آزاده فرپور اهل کردستان نبود، اما تلاش او در بیان و خواندن موسیقی کردی به زبان اصلی ستودنی بود. او قطعات «آخ لیل و داخ لیل»، « گلی زرد و سور»، «دو به دو»، « پیری میخانه»، « کژال»، «هی بینم بینم».
نوازندگان دیگر گروه عبارت بودند از حسین خالقیان(عود و سه‌تار)، فرزین دهقان(کمانچه)، نریمان اسعدی(دف و سازهای کوبه‌ای) که همه آنها در زمره نوازندگان نسبتا حرفه‌ای به شمار می‌روند.
مهمترین مشکل این گروه‌ها پراکندگی نفرات و نوازندگان آنها در ایالت‌های مختلف آ‌مریکاست و همین امر سبب می‌شود که تمرین گروه مدت زمان محدودی را شامل شود، چنانکه همین گروه به گفته آقای منهوبی تنها سه جلسه تمرین کردند. اگر چه از نوع خواندن خوانندگان زن برمی‌آمد که آنها تمرینات بیشتری را جدای از گروه با آهنگساز گذرانده‌اند که به این درجه از‌آمادگی رسیدند.
نغمه‌های موسیقی قومی با صدای خوانندگان زن
نفس انتخاب خوانندگان زن که همگی آنها از سطحی از درک ردیف موسیقی آوازی ایران برخوردارند، نیز قابل اعتناست. به خصوص که تکخوانی زنان در داخل ایران ممنوع است و این امکانی است برای بانوان که بتوانند توانایی‌های خود در این عرصه را بیشتر به آزمون و در معرض داوری مخاطبان بگذارند. در دو دهه اخیر نیز متاسفانه ما خوانندگان زن کمی در حیطه موسیقی سنتی و نواحی به جامعه داخل و خارج معرفی کرده‌ایم و از این منظر سرمایه‌گذاری روی این گروه از خوانندگان و تربیت آنها برای اجراهایی بزرگ و وسیع‌تر می‌تواند کمکی به این حوزه و موضوع باشد. به نظر می‌رسد اگر چنین پروژه‌ای بخواهد به پیش برود و گسترش یابد، نیازمند بهره‌گیری از خوانندگان زن و مرد به شکل توامان است، چرا که بسیاری از نغمه‌های مناطق ایران با صدای مردان ثبت و ضبط شده است و لذا حذف این گونه صدایی، آن تنوع و گسترده صوتی را محدود و از جذابیت‌های اجرایی کم می‌کند.
توجه به موسیقی نواحی ایران
اندیشه توجه به موسیقی نواحی ایران و تمرکز بر آن در این منطقه را نخستین بار سید ابوالحسن مختاباد، پژوهشگر تاریخ موسیقی معاصر در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ با اجرای بیش از ۲۵ برنامه پژوهشی- موسیقایی «سربانگ» در مرکز فرهنگی اسلامی اوکلند، مرکز توحید سن حوزه و خانه برنای شهر والنات کریک کالیفرنیا اجرا کرد. در شش برنامه آخر از این مجموعه نیز آقای سیروان منهوبی بخش موسیقی سنتی را برای مخاطبان توضیح می‌داد.
اکنون اما با همکاری انستیتو موسیقی کلاسیک ایران و خاورمیانه و موسسه ضیاء آرت، مجموعه‌ای از این نغمه‌ها به اجراهایی جدا از یک برنامه پژوهشی تبدیل شده است. هدف از اجرای این گونه‌های موسیقی قومی، معرفی و آشنا ساختن فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های مناطق مختلف ایران به مخاطبان ایرانی خارج از کشور است. این برنامه‌ها به خصوص برای ایرانیان و به ویژه برای نسل‌های دوم و سوم ایرانیان که اندک اندک ارتباط خود با فرهنگ ایران را از دست می‌دهند، اهمیتی اساسی دارد و می‌تواند به شناخت دقیق‌تر آنها از موسیقی و میراث فرهنگی کشورشان کمک کند.
استفاده از زبان هنر، به خصوص موسیقی، یکی از ابزارهای مهم برای شناساندن این امکان است و در این میان موسیقی به دلیل نقش و ارتباط بی‌واسطه‌ای که می‌تواند با مخاطب بگیرد، نقش ویژه‌تری را در این معرفی می‌تواند ایفا کند.
اجرای گروه بامداد در نخستین گام امیدوار کننده است. نوازندگان گروه نسبتا حرفه‌ای هستند و چهار خواننده زن گروه نیز به رغم آنکه اجراهایی در این سطح در پیشینه کاری آنها کمتر مشاهده شده است، اما توانستند از عهده کار به خوبی برآیند و جمعیت حاضر در سالن را راضی و خرسند نگهدارند.
موج مهاجرت نسل تازه موسیقی به آمریکا و کانادا
موج مهاجرت برخی از نوازندگان نسل سوم و چهارم موسیقی ایران به آمریکا و کانادا از چند سال پیش آغاز شده است. عمده این افراد از دانش موسیقایی مطلوب در دو حوزه نظری و عملی برخوردارند و نیز همراهی آنها با برخی نوازندگان آمریکایی و کانادایی علاقه‌مند به موسیقی شرق و به خصوص موسیقی منطقه خاورمیانه، می‌تواند بستری مناسب برای همکاری و تبادل موسیقایی بین هنرمندان ایرانی و سایر کشورها فراهم کند. اما به نظر می‌رسد این گونه گروه‌ها باید دایره مخاطبان خود را به میان مخاطبان آمریکایی و انگلیسی زبان گسترش دهند، چرا که ذائقه شنیداری عموم مخاطبان ایرانی ساکن در این مناطق گرایش به آثار موسیقی پاپ و لس‌آنجلسی دارد و با اندکی تخفیف، توجه به هنرمندان و خوانندگان شناخته شده و معروفی چون همایون شجریان و سالار عقیلی در حیطه موسیقی سنتی است. به همین دلیل است که این گروه‌ها باید با بهره‌گیری از ابزارهایی چون مولتی مدیا و نیز بروشورهایی که به زبان انگلیسی تهیه شده باشد و یا استفاده از امکانات نرم‌افزاری جدید برای توضیح اشعار و آثار به انگلیسی، مخاطب انگلیسی زبان را به سمت شناخت بیشتر از این گونه موسیقایی سوق دهند.
تجربه برگزاری کنسرت رومی(مولانا) در فوریه ۲۰۱۹ در مرکز اسلامی و فرهنگی شمال کالیفرنیا، نمونه‌ای نسبتا موفق از این تلاش‌ها است و نشان می‌دهد که مخاطبان غیرفارسی‌زبان از برنامه‌های ترکیبی همراه با موسیقی زنده، استقبال می‌کنند. در آن برنامه از دو سخنران و مولوی شناس برجسته، دکتر عبدالکریم سروش از ایران و رابرت عبدالحی( دار) از آمریکا به عنوان سخنران دعوت شده بود. در کنار آن گروه موسیقی شامل چهار نوازنده آمریکایی و دو ایرانی اشعاری از مولانا را با یک موسیقی با طراوت و زنده اجرا کردند و نکته جالب توجه این که تمامی قطعات جدید و بر اساس اشعار مولانا بود. همچنین تمامی اشعار و نیز نوع موسیقی ارائه شده در قالب بروشوری حاوی اطلاعات دقیق وکامل به زبان انگلیسی در اختیار مخاطبان قرار داده شد. این برنامه که ترکیبی از سخنرانی و موسیقی بود با استقبال گسترده مخاطبان انگلیسی زبان منطقه روبرو شد به نحوی که ۷۰ درصد مخاطبان آمریکایی بودند و تنها ۳۰ درصد از جمعیت ۶۰۰ نفره حاضر در تالار مملو از جمعیت، ایرانی و فارسی زبان بودند.
