همزمان با افزایش موج مهاجرت ایرانیان از کشور به دلیل بحرانی‌تر شدن مشکلات اقتصادی و سیاسی، حسین میرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت‌ماه مدعی شد آن گروه از «ایرانیان معدودی که احیانا تحت تاثیر فضاسازی رسانه‌های معاند نگران تردد خود به ایران هستند می‌توانند با مراجعه به سامانه پرسمان تردد، از سفر بدون مشکل خود به کشور مطمئن شوند.»

این ادعا درحالی مطرح شده است که علاوه بر بازداشت ده‌ها ایرانی دوتابعتی در سال‌های اخیر و اخاذی از کشورهای غربی، شمار زیادی از شهروندان، فعالان سیاسی و منتقدان نظام جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته افشا کرده‌اند که پس از بازگشت به ایران و بازداشت و بازجویی‌های متعدد، متوجه شده‌اند که پرونده‌های امنیتی و احکام بازداشت منتقدان خارج کشور در سامانه قوه قضاییه ایران ثبت نمی‌شود.

همچنین برخی از رسانه‌های داخل ایران، ازجمله وب‌سایت رویداد۲۴ نیز در گزارش‌هایی تایید کردند که شماری از شهروندان ایرانی مقیم خارج کشور که در سال‌های اخیر برای سفر به ایران رفتند و هیچ‌گونه فعالیت سیاسی نداشته‌اند نیز در فرودگاه بین‌المللی تهران با انواع «بازجویی» و اجبار به «خوداظهاری» مواجه شدند و در مواردی پاسپورت آنان ضبط شده است.

از سوی دیگر موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی، زمستان سال گذشته با تایید احتمال بازداشت ایرانیان مهاجر در فرودگاه، گفته بود: «منع قانونی برای ورود ایرانیان خارج از کشور وجود ندارد و نهایتا محاکمه می‌شوند. افرادی که واقعا مرتکب جرم نشده‌اند می توانند به کشور بیایند و اگر جرم هم مرتکب شده باشند، می‌توانند بیایند.»

اما وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در نشست شورای هماهنگی روسای کارگروه های تخصصی شورای عالی ایرانیان خارج از کشور، با تکرار ادعاهای پیشین مقامات جمهوری اسلامی درباره امکان تردد ایرانیان دوتابعیتی به کشور مادری گفت: «عملیات غرورآفرین وعده صادق که در چارچوب دفاع مشروع انجام شد، موجب احساس غرور و همبستگی هموطنان ایرانی و ایرانیان خارج از کشور شد و فرصت مطلوبی برای همدلی آحاد ایرانیان در اقصی نقاط جهان فراهم آورده است. رفع مشکلات و پیگیری حمایت از ایرانیان خارج از کشور، از دغدغه های مهم دولت و تاکیدات مستمر رئیس‌جمهوری است. برای ما برقراری ارتباط دوسویه با ایرانیان خارج از کشور، از جمله از طریق رسانه دیجیتال اهمیت زیادی دارد.»

پس از حمله موشکی و پهپادی سپاه پاسداران به خاک اسرائیل، وزارتخانه‌های خارجی ده‌ها کشور جهان از شهروندان خود خواستند که تا اطلاع ثانوی به ایران سفر نکنند. پیش از آن نیز به دلیل تشدید بازداشت شهروندان خارجی یا دوتابعیتی در ایران با هدف گروگان‌گیری و معاوضه با نیروهای امنیتی و بازداشتی در کشورهای دیگر، سفر به ایران در فهرست قرمز و هشدارآمیز وزارت خارجه ایالات متحده و بسیاری از کشورهای اروپایی قرار گرفت.

نزار زکا، شهروند لبنانی-آمریکایی که سپتامبر ۲۰۱۵ به دعوت دولت حسن روحانی به ایران سفر کرد و سپس به مدت ۴ سال به اتهام جاسوسی بازداشت شد، درباره تشویق خارجی‌ها و دوتابعیتی‌ها از سوی مقامات جمهوری اسلامی برای سفر به ایران گفت: «به نظر می‌رسد ایران می‌خواهد دوتابعیتی‌ها را فریب دهد تا به ایران بروند. این بیشتر یک هشدار برای افراد دوتابعیتی است که به کشورشان بازنگردند.»

او با اشاره به رفع توقیف شش میلیارد دلار از سرمایه‌های ایران در ازای آزادی پنج گروگان ایرانی-آمریکایی که سال گذشته به ایالات متحده بازگشتند، گفت برای جلوگیری از این الگوی تجاری که سالهاست در جمهوری اسلامی ایران جواب داده و ممکن است کشورهای دیگر را نیز ترغیب به گروگان‌گیری کند، لازم است که کشورهای جهان یک استراتژی واحد و بازدارنده اتخاذ کنند.

غزاله شارمهد، فرزند جمشید شارمهد، زندانی محکوم به اعدام در ایران که تابستان ۱۳۹۹ از سوی ماموران امنیتی جمهوری اسلامی در خارج از کشور ربوده شد نیز در گفتگو با ایندیپندنت فارسی با اشاره به موضوع ربودن افراد و گروگانیری‌ جمهوری اسلامی گفت: «لازم است که همه کشورها با هم کار کنند، در حال حاضر می‌بینیم هرکشوری تلاش می‌کند که گروگان‌های خود را آزاد کند. ما می‌گوییم اگر هدف پایان گروگانگیری است، باید روابط با جمهوری اسلامی کاملا قطع شود.»