از هنگام کناره گیری عادل عبد المهدی، نخست وزیر پیشین عراق در ماه نوامبر سال گذشته، جناح های مختلف سیاسی در داخل و خارج عراق سعی داشتند نقش خود را در گزینش نخست وزیر بعدی افزایش دهند. در این میان، گروه های سیاسی و نظامی وابسته به ایران که آینده خود را در پرتو تظاهرات مردمی به خطر می دیدند، نسبت به همه سعی و تلاش بیشتری داشتند تا نفوذ خود را در دولت آینده عراق حفظ کنند. البته این گروه ها بیشتر تکیه بر همکاری های قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس که نقش گسترده و تعلقات ویژه ای با همه ای طرف های داخلی و خارجی داشت، زده بودند و اطمینان داشتند که با همکاری قاسم سلیمانی، هیچ اقدامی در عراق نا ممکن نیست. اما پیش از این که رایزنی ها برای تعیین نامزد نخست وزیری به نتیجه برسد، قاسم سلیمانی در سوم ژانویه 2020، در نزدیکی فرودگاه بغداد توسط پهپادهای آمریکایی به قتل رسید و منطقه شاهد تحول بزرگی شد و  در نتیجه، تمام برنامه ریزی های که برای بهره برداری از دولت آینده عراق صورت گرفته بود، نقش بر آب شد.

جناح های سیاسی و نظامی وفادار به ایران که حامی اصلی خود را از دست داده بودند، در انتظار برای مشخص شدن جانشین قاسم سلیمانی بودند تا برنامه های خود را با وی هماهنگ کنند، اما پر کردن جای سلیمانی دشوار تر از آن است که به این زودی ها حل شود، زیرا سلیمانی در بیش از دو دهه گذشته، آن چنان در تار و پود کشور های منطقه به ویژه در عراق تنیده بود که در همه جا نقش و نفوذ داشت. با آن که دولت ایران سعی کرد برای جلوگیری از ایجاد هرج و مرج در صفوف گروه های مسلح و جناح های سیاسی وابسته به تهران، به محض کشته شدن قاسم سلیمانی، جانشین او را تعیین کند، اما همه می دانند که جای سلیمانی را نمی توان به آسانی پر کرد و بعید است فرمانده دیگری بتواند این گونه موفق و راهگشا باشد.

از سوی دیگر، سازمان حزب الله لبنان که در تلاش برای بهره برداری از اوضاع عراق بود، توانست در نبود قاسم سلیمانی، زمینه ای گسترش نفوذ خود را در عراق فراهم کند. البته از هنگام آغاز تلاش ها برای تشکیل دولت جدید عراق، سازمان حزب الله لبنان، محمد کوثرانی، یکی از برجسته ترین رهبران خود را به عراق فرستاده بود تا نقش حزب الله را در دولت آینده عراق پر رنگ کند. محمد کوثرانی از مدت ها بدین سو در عراق به سر می برد و با جهت های سیاسی مختلف در تماس بوده و سعی می کرد نامزد مورد نیاز حزب الله را پیدا کند. همین بود که نامزدی محمد توفیق علاوی، وزیر پیشین مخابرات عراق، کسی که روابط بسیار نزدیکی با حزب الله داشته، مطرح شد، کوثرانی که تعلقات دیرینه ای با توفیق علاوی داشت، تلاش های خود را برای جلب حمایت گروه های مختلف سیاسی از توفیق علاوی آغاز کرد. تردیدی نیست که نبود قاسم سلیمانی، زمینه را برای گسترش نفوذ حزب الله لبنان در عراق فراهم کرد و حزب الله توانست در مدت زمان کوتاهی به موفقیت های بزرگی دست یابد.

گفتنی است که روابط توفیق علاوی با لبنان به سال 1977 بر می گردد، هنگامی که وی از ترس تعقیب رژیم بعث عراق به خارج از کشور گریخت و در بیروت، پایتخت لبنان مستقر شده و  تحصیلات خود را در دانشگاه آمریکایی بیروت ادامه داد.

همچنان قابل ذکر است که توفیق علاوی هنگام تصدی سمت وزارت مخابرات در سال 2006، امتیازات بسیاری را برای شرکت های وابسته به حزب الله داد و زمینه سرمایه گذاری را برای شرکت های نزدیک به حزب الله در عراق فراهم کرد. البته برای هیچ کسی پوشیده نیست که فعالیت در بخش مخابرات و ارتباطات نه تنها سود مالی داشته بلکه حضور در این بخش، می تواند در زمینه های سیاسی و امنیتی، حائز اهمیت باشد. حزب الله لبنان نیز با استفاده از همین سهولت ها، توانست نفوذ خود را در عراق به صورت چشمگیری گسترش دهد و با تمام رهبران جناح های سیاسی و شخصیت های برجسته عراق در تماس و هماهنگی باشد. افزون بر آن، ناهنجاری های سیاسی داخلی و خارجی اخیر، رژیم ایران را وادار کرد تا اجازه دهد حزب الله در تحولات عراق، بیشتر از پیش نقش آفرینی کند.

سرانجام در پرتو همین موفقیت ها، حزب الله لبنان توانست توفیق علاوی را که کاملا مورد اعتمادش بود به مقام نخست وزیر برساند و در میدان رقابت، از همه ای طرف های درگیر در تحولات عراق، سبقت گیرد. اما این که تنش های سیاسی و اعتراضات مردمی تا چه حد می تواند توفیق علاوی را که به عنوان نامزد حزب الله لبنان شناخته می شود، وادار به عقب نشینی و کناره گیری از قدرت کند، مسئله ای دیگری است که گذر زمان، آن را آشکار خواهد کرد.

https://www.independentarabia.com