نتایج کارآزمایی اولیه‌ای که هفته گذشته انجام شد، نشان می‌دهد قرص جدیدی که به‌آرامی «کتامین» آزاد می‌کند، می‌تواند افراد مبتلا به افسردگی شدید را بدون عوارض روان‌گردان این دارو که اغلب مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد، درمان کند.

کتامین اولین‌بار در دهه ۱۹۶۰ به عنوان ماده بیهوشی ساخته شد، اما آثار توهم‌زا و ایجاد احساس جدایی از واقعیت، محیط و حتی بدن، باعث شد که با نام «ک مخصوص» (Special K) به مواد محبوب پارتی‌ها و دورهمی‌ها تبدیل شود.   

با این همه، تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد که این دارو برای یک‌چهارم افرادی که افسردگی دارند و داروهای ضد افسردگی رایج تاثیر چندانی برایشان نداشته، موثر است.

در بسیاری از کشورها سال‌‌ها است که کتامین به عنوان داروی ضدافسردگی تجویز می‌شود. 

ایلان ماسک، میلیارد آمریکایی، ماه مارس به سی‌ان‌ان گفت که به طور مرتب مقدار کمی کتامین تجویزی مصرف می‌کند، زیرا «به خارج‌شدن از چارچوب منفی ذهن» کمک می‌کند.

این دارو از مدت‌ها پیش، به‌صورت تزریقی تجویز می‌شود اما اخیرا نمونه‌ای از آن به شکل اسپری بینی با استفاده از مشتقاتی به نام «اسکتامین» محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. البته هر دو آن‌ها می‌توانند عوارض جانبی مانند گسست روانی، فشار خون بالا و افزایش ضربان قلب بیمار را به دنبال داشته باشند. همچنین این نگرانی وجود دارد که استفاده پزشکی از این دارو، مصرف‌کننده را به سمت سوءمصرف سوق می‌دهد.

پل گل، نویسنده ارشد این مطالعه، با اشاره به قرصی که روز دوشنبه در مجله «پزشکی طبیعت» (Nature Medicine) معرفی شد، گفت: «مدت زمان تجزیه این قرص در کبد ۱۰ ساعت است.»

این محقق از دانشگاه اوتاگو نیوزیلند تاکید کرد: «تاثیر جالب این دارو به وجود نیامدن عوارض جانبی، نه احساس گسست و نه سرخوشی، در بیماران است. فکر نمی‌کنم این قرص‌ها برای کسانی که از کتامین سوء‌استفاده می‌کنند، جالب باشد»  

در مرحله دوم این تحقیق، بیش از ۲۷۰ فرد مبتلا به افسردگی که قبلا به‌طور متوسط چهار داروی ضد افسردگی را امتحان کرده بودند،‌ بررسی شدند. بر اساس نتایج، افسردگی بیش از نیمی از مصرف‌کنندگان قرص کتامین بهبود یافت، در حالی که افسردگی ۷۰ درصد گروه دارونما پس از ۱۳ هفته عود کرد. 

جولین آلن، کارشناس سلامت روان و اعتیاد دانشگاه چارلز استورت استرالیا که در این مطالعه شرکت نداشت، از این کارآزمایی استقبال کرد اما در عین حال افزود که تحقیقات بیشتری موردنیاز است.

او در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که کتامین روی همه تاثیر ندارد و ممکن است آثار مثبت آن به مرور زمان از بین برود.

برخی روانپزشکان در تجویز کتامین برای درمان افسردگی تردید دارند، زیرا از اینکه بیمارانشان از این دارو سوءاستفاده کنند، بیم دارند. متیو پری، بازیگر سریال «فرندز» (دوستان)، که سال پیش درگذشت، یکی از قربانیان شناخته‌شده مصرف بیش از حد کتامین است. 

یکی از مزیت‌های کتامین که در تحقیقات پیشین مشاهده شد، تاثیر مثبت این دارو بر افرادی است که قصد خودکشی دارند. قرص جدید با خاصیت آزاد کردن تدریجی کتامین در بدن، عوارض روان‌گردانی کتامین را ندارد و به بسیاری از نگرانی‌ها پایان خواهد داد اما همچنان سایر عوارض جانبی مانند سردرد، سرگیجه و اضطراب را به دنبال دارد. 

محققان، در مورد اثربخشی این قرص هنوز به آزمایش‌های بیشتر از جمله کارآزمایی مرحله سوم نیاز دارند، به این ترتیب حداقل دو تا سه سال طول می‌کشد تا بیماران به این قرص‌ها دسترسی پیدا کنند.