در آستانه سومین سالگرد سقوط افغانستان به‌دست طالبان، ارکستر جوانان افغانستان در ماه اوت در شهر واشینگتن دی‌سی و ایالت‌های ویرجینا، مریلند و نیویورک ایالات متحده آمریکا کنسرت برگزار می‌کنند و احمد ناصر سرمست، مسئول انستیتو ملی موسیقی افغانستان، از تمامی علاقه‌مندان به هنر موسیقی در آمریکا دعوت کرده است در این کنسرت شرکت کنند.  

گروه ارکستر جوانان انستیتو ملی موسیقی افغانستان متشکل از دختران و پسران جوانی است که پس از فروپاشی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱، کشورشان را به مقصد پرتغال ترک کردند و در این کشور اقامت دارند. آن‌ها آموزش و تمرین‌هایشان را در پرتغال دنبال می‌کنند تا صدای موسیقی کشوری باشند که رژیم طالبان موسیقی را در خاک آن ممنوع کرده‌اند.  

انستیتو ملی موسیقی افغانستان دختران و پسران را از اقوام و ملیت‌های ساکن افغانستان گرد هم آورده است تا همدلی و همبستگی مردم این کشور را بازتاب دهد. احمد ناصر سرمست، مسئول این انستیتو، در مصاحبه با ان‌پی‌آر گفت: «نواختن موسیقی به صورت جمعی در حفظ هویت ما به عنوانی یک جامعه نقش مهمی دارد. من فکر می‌کنم چیزی که ما را به هم متصل می‌کند، نه فقط ملیت، زبان یا مذهب ما، بلکه موسیقی است و این عشق مشترک به موسیقی چیزی است که همه ما را به هم پیوند می‌دهد.» 

احمد سرمست در افغانستان متولد شد و در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ در شوروی سابق تحصیل کرد. او که در دوران جنگ‌های داخلی و ممنوعیت اجرای موسیقی، به استرالیا پناهنده شده بود، در سال ۲۰۰۶ به افغانستان بازگشت و در سال ۲۰۱۰، انستیتو ملی موسیقی افغانستان را تاسیس کرد که شهرت جهانی یافت. اعضای این انستیتو در سال ۲۰۱۳ برای برگزاری کنسرت به نیویورک رفتند که این برای اهالی موسیقی افغانستان نویدی خوش تلقی می‌شد. 

افزایش شهرت انستیتو ملی موسیقی افغانستان و عضویت دختران در ارکستر آن تهدیدهای امنیتی را هم افزایش داد. احمد سرمست می‌گوید که این انستیتو در آن زمان در فهرست اهداف اصلی طالبان قرار داشت و در سال ۲۰۱۴ هم به یکی از اجرای آن‌ها حمله کردند که در نتیجه آن دو نفر کشته شدند. در این حمله خود سرمست هم زخمی شد، اما تهدیدهای طالبان و گروه‌های تروریستی دیگر هم نتوانست فعالیت انستیتو ملی موسیقی افغانستان را متوقف کند.  

سرانجام وقتی فروپاشی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱ باعث شد طالبان پس از دو دهه جنگ و شورش، قدرت را در افغانستان به‌ دست گیرند، ناصر سرمست دریافت که برای ادامه کار انستیتو ملی موسیقی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان هیچ شانسی وجود ندارد. به همین دلیل اعضای این انستیتو را از طریق پروازهای تخلیه از کابل به دوحه و از آنجا به پرتغال منتقل کرد. در واقع پرتغال اعلام کرد که درخواست پناهندگی اعضای انستیتو ملی موسیقی افغانستان را می‌پذیرد و مهاجرت به این کشور رقم خورد.  

اعضای این انستیتو در پرتغال جانی تازه گرفتند و توانستند که با ادامه آموزش‌ و تمرین، مشعل موسیقی افغانستان را روشن نگه‌ دارند. آن‌ها در چند کشور اروپایی کنسرت برگزار کردند و به طالبان و حامیانشان نشان دادند که در قرن بیست‌ویکم، کسی نمی‌تواند نوای موسیقی افغانستان را به کلی خاموش کند.  

در ماه‌های نخست، زندگی در پرتغال برای دختران و پسرانی که از دست طالبان فرار کرده بودند، دشوار بود. آن‌ها باید زبان جدید یاد می‌گرفتند و با محیط و فرهنگ این کشور آشنا می‌شدند اما مشکلات مهاجرت رفته‌رفته کم شد و نواختن آلات موسیقی سی‌تار، سنتور، رباب و هارمونی، بخشی از سختی‌های مهاجرت را از ذهن دختران و پسران اعضای انستیتو ملی موسیقی زدود.  

زهرا احمدی ۱۵ سال دارد و یکی از ترومپت‌نوازان ارکستر جوانان است. او که عاشق نواختن است و می‌خواهد که موسیقی‌دانی برجسته شود، می‌گوید: «ما صدای کشوری هستیم که موسیقی ندارد. وقتی فکر کنیم ما تنها کسانی هستیم که موسیقی می‌نوازیم، کمی ناراحت‌کننده است.» 

الهام عاصفی ۱۷ سال دارد و گیتار می‌نوازد. او می‌گوید که مردم پرتغال بسیار مهربان و دوستانه با آن‌ها برخورد کرده‌اند و در کمک به آن‌ها برای یادگیری یک زبان دیگر صبورند.  

اعضای ارکستر جوانان انستیتو ملی موسیقی افغانستان چشم انتظار ملحق شدن خانواده‌هایشان به آن‌ها در پرتغال‌اند، احمد ناصر سرمست اطمینان می‌دهد که با دولت پرتغال و نهادهای امدادرسان در این بخش کار می‌کند تا این رویای این دختران و پسران براورده شود. 

افغانستان تنها کشور جهان است که در آن موسیقی و آوازخوانی ممنوع است. طالبان ۱۵ اوت ۲۰۲۱ بر افغانستان مسلط شدند و ممنوعیت موسیقی و آوازخوانی از نخستین اقدام‌هایشان بود. از آن زمان، بسیاری از اهالی موسیقی افغانستان از دست طالبان فرار کرده‌اند و در اروپا، آمریکا و کشورهای منطقه زندگی می‌کنند. شماری از اهالی موسیقی نیز در تلاش‌اند از افغانستان خارج شوند. 

رژیم طالبان چنان ضربه‌ای به موسیقی افغانستان وارد کرده است که جبران آن سال‌ها طول خواهد کشید. این رژیم در چندین مورد، آلات موسیقی را آتش زد و به رادیو و تلویزیون داخلی افغانستان هم دستور داد به هیچ عنوان موسیقی پخش نکنند. در حالی در دو دهه گذشته، تلویزیون‌های افغانستان روی تولید برنامه‌های موسیقی سرمایه‌گذاری می‌کردند و تولید موسیقی افزایش یافته بود. برخی از ترانه‌های قدیمی هم بازخوانی و برای آن‌ها کلیپ ساخته شده بود.   

طالبان در دهه‌ ۱۹۹۰ با نابود کردن همه آلات موسیقی و وسایل پخش موسیقی افغانستان را به کشوری عاری از موسیقی بدل کردند و در رادیو «صدای شریعت طالبان» هم سرودها بدون ساز پخش می‌شد و حالا تاریخ در افغانستان دوباره تکرار شده است.