هم‌زمان با تبلیغات گسترده حکومتی برای شرکت دست‌کم چهار میلیون نفر در پیاده‌روی اربعین، هشدارها درباره خطر شیوع بیماری‌های مختلف از تب دنگی و سرخک گرفته تا انواع بیماری‌های واگیر افزایش یافته است.

گزارش‌ها از عراق شیوع بیماری سرخک در بخش‌هایی از این کشور را تایید می‌کند. پژمان بختیاری‌نیا، معاون بهداشت دانشگاه جندی شاپور اهواز، به خبرگزاری ایسنا گفت که امسال در عراق به دلیل پوشش ناکافی واکسیناسیون کودکان، مواردی از همه‌گیری بیماری سرخک رخ داده است.

بختیاری‌نیا به خانواده‌های دارای فرزند زیر ۱۵ سال توصیه کرد در صورتی که می‌خواهند در مراسم اربعین شرکت کنند، قبل از عزیمت با مراجعه به واحدهای بهداشتی محل سکونت، از کامل بودن واکسیناسیون فرزندانشان اطمینان پیدا کنند.

سرخک نوعی بیماری تنفسی است که از فردی به فردی دیگر سرایت می‌کند. متخصصان مهم‌ترین راهکار مقابله با این بیماری را واکسیناسیون می‌دانند. ویروس سرخک اغلب کودکان را مبتلا می‌کند، با این حال به گفته معاون بهداشت دانشگاه جندی شاپور، بزرگسالان نیز از این بیماری در امان نیستند و چنانچه واکسن نزده باشند، احتمال ابتلای آنان وجود دارد.

اکنون در حالی که شیوع بیماری سرخک در مناطقی از کشور عراق تایید شده است، مقام‌های حکومتی به تبلیغات گسترده برای «مشارکت میلیون» پیاده‌روی اربعین ادامه می‌دهند. راهکار مسئولان وزارت بهداشت هم برای جلوگیری از ورود این بیماری به ایران واکسیناسیون افراد سالمند در پایانه‌های مرزی است.

پیش‌تر بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، گفته بود افراد سالمندی که در پیاده‌روی اربعین شرکت می‌کنند، باید در گذرگاه‌های مرزی واکسن سرخک بزنند. این مقام دولتی تکلیف دیگر شرکت‌کنندگان مراسم اربعین را که در معرض ابتلا به بیماری سرخک قرار دارند، مشخص نکرد.

همین وضعیت درباره همه‌گیری بیماری تب دنگی نیز وجود دارد. مسئولان وزارت بهداشت از یک سو درباره اوج‌گیری این بیماری طی ماه‌های شهریور و مهر ابراز نگرانی می‌کنند و از سوی دیگر در همکاری با دیگر بخش‌های حاکمیت، مشارکت در راهپیمایی اربعین را خطرناک نمی‌دانند. این در حالی است که حتی گزارش‌های رسمی نیز نشان می‌دهد، بیشتر مبتلایان بیماری تب دنگی در ایران مسافران کشورهای عربی بوده‌اند و این بیماری در عراق نیز شیوع پیدا کرده است.

این نخستین بار نیست که خطر ورود و شیوع بیماری‌های واگیر پس از پیاده‌روی‌های اربعین در کانون توجه قرار می‌گیرد. در جریان همه‌گیری کرونا نیز بسیاری از شرکت‌کنندگان در مسیر پیاده‌روی اربعین و هنگام بازگشت بیمار شدند و به این ترتیب ویروس در نقاط مختلف ایران بیشتر گسترش پیدا کرد.

متخصصان احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی را هنگام حضور در تجمع‌های انبوه تایید کرده‌اند. توصیه آن‌ها به مردم این است که تا حد امکان از حضور در چنین تجمع‌هایی خودداری کنند. در نقطه مقابل، مسئولان وزارت بهداشت جمهوری اسلامی می‌کوشند خطرهای ابتلا به این بیماری‌ها در مراسم اربعین را ناچیز و غیرخطرناک جلوه دهند.

متخصصان نیز که از هشدار حضور در تجمع‌های بیماری‌‌زای اربعین منع شده‌اند، به شرکت‌کنندگان توصیه‌های بهداشتی را یادآور می‌شوند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور با تایید اینکه حضور در تجمع‌هایی مانند اربعین احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی و حاد تنفسی را افزایش می‌دهد، به شرکت‌کنندگان توصیه می‌کند پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌ها به صورت مداوم دست‌هایشان را با آب و صابون بشویند و آداب تنفسی به‌ویژه پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه را رعایت کنند. همچنین در زمان استفاده از وسایل نقلیه و ورود به اماکن عمومی حتما ماسک بزنند و از دست دادن، روبوسی و در آغوش گرفتن افراد دارای علائم بیماری تنفسی خودداری کنند.

بختیاری‌نیا به شرکت‌کنندگان در مراسم اربعین توصیه کرد برای پیشگیری از گزش پشه آئدس، عامل ابتلا به بیماری تب دنگی، لباس‌های آستین‌بلند و شلوار بپوشند و از اسپری‌های دورکننده حشرات استفاده کنند.

این مقام دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور خطر عقرب‌گزیدگی در راهپیمایی اربعین را نیز جدی خواند و با تاکید بر اینکه عقرب‌گزیدگی گاه باعث مرگ انسان می‌شود، گفت مسافران اربعین باید نکات بهداشتی برای پیشگیری از گزش را رعایت کنند.

او همچنین توصیه کرد برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، مسافران اربعین از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه به‌ویژه پنیر، کره و شیر محلی و مصرف گوشت و جگر نیم‌پز اجتناب کنند.

پیش‌تر شهنام عرشی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، ادعا کرده بود که این وزارتخانه هر دو بیماری سرخک و تب دنگی را که این روزها زمزمه‌هایی درباره همه‌گیری‌ آن‌ها شنیده می‌شود، تحت کنترل دارد.

جمهوری اسلامی برای حضور دست‌کم ۴.۵ میلیون نفر در پیاده‌روی اربعین برنامه‌ریزی کرده و برای بالا بردن شمار شرکت‌کنندگان مشوق‌های مختلفی در نظر گرفته است. این مشوق‌ها بسیار متعددند؛ از گذرنامه‌های زیارتی و ارز مسافرتی گرفته تا امکانات ویژه انتقال به گذرگاه‌های مرزی و صدور مجوز خروج از کشور برای مشمولان سربازی اجباری.

رهبر جمهوری اسلامی ایران پیش‌تر راهپیمایی اربعین را «بزرگ‌ترین گردهمایی عالم» و «نورافکن قوی» خوانده و ادعا کرده بود که «در دنیا سعی می‌کنند نگذارند این نورافکن دیده شود».

او در سال ۱۳۹۸ نیز گفت که راهپیمایی اربعین می‌تواند زمینه‌ساز تحقق هدف نهایی «امت اسلامی» باشد.