باستان‌شناسان ده‌ها مقبره در یک گورستان مصر باستان کشف کرده‌اند که دفینه‌هایی با قدمت دست‌کم ۲۵۰۰ سال و همچنین گنجینه‌های طلای نادر و دست‌نخورده را شامل می‌شود. 

برخلاف بیشتر گنجینه‌های مصر باستان متعلق هزاره‌های قبل، که دزدان مقبره غارت کرده‌اند، در این محوطه‌ جدید مجموعه‌ای دست‌نخورده از سکه‌های برنزی، ورقه‌های طلا و پیکره‌های باستانی نماد ایزدهایی مانند ایزیس، باستت، و هوروس یافت شده است.

به گفته محمد اسماعیل خالد، دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر، دست‌سازه‌های آسیب‌ندیده‌ای مانند ظروف سفالی، طلسم‌های تدفینی و تعویذهای سوسک‌‌شکل که همراه گنجینه‌ها کشف شده‌اند زوایای جدیدی از آداب و رسوم و آیین‌های مصریان باستان این دوره را آشکار می‌کند.

پژوهشگران چند دهه است که مشغول پروژه‌های حفاری در محوطه‌ای در تل‌الدیر در نزدیکی لبنان بوده‌اند که مشخص شده یک گورستان باستانی، یا شهر مردگان، بوده است.

باستان‌شناسان در سال ۲۰۱۹ هفت سکه طلا متعلق به دوره امپراتوری بیزانس بین سال‌های ۲۸۴ تا ۶۴۱ میلادی و مجسمه‌هایی با حکاکی نام شاه پسامتیک دوم از دودمان بیست‌و‌ششم کشف کردند.

حفاری‌های صورت‌گرفته طی این سال‌ها در نهایت به کشف مجتمع تدفین وسیعی در سال ۲۰۲۲ منجر شد که قدمت آن به سا‌ل‌های ۶۴۴ تا ۵۲۵ پیش از میلاد بازمی‌گردد.

این گورستان که متعلق به دوره متاخر مصر باستان است انواع گوناگونی از دفینه‌ها را در خود جای داده است و آرامگاه و منزل آخر شهروندان‌عادی طبقه پایین‌تر و همچنین ثروتمندان است.

پژوهشگران پیش‌تر در این محوطه خمره‌های کانوپی کوچکی کشف کرده بودند، ظروفی که اندام‌های داخلی فرد متوفی در روند مومیایی کردن در آن‌ها قرار داده می‌شد.

در این مکان، مقبره‌های مردم عادی از خشت خام و مقبره‌های افراد ثروتمندتر از سنگ آهک ساخته شده است.

در کمال تعجب، باستان‌شناسان در محوطه‌ای که قدمتش به دوره دودمان بطلمیوسی بازمی‌گردد که چند صد سال پس از ساخت این مجموعه، در فاصله سال‌های ۳۰۵ تا ۳۰ قبل از میلاد در قدرت بود، کوزه‌ای سفالی حاوی ۳۸ سکه برنز را نیز از دل خاک بیرون کشیده‌اند.

همراه این کشف، پژوهشگران می‌گویند نقشه معماری این مجتمع که در جریان حفاری به دست آمده ممکن است به بازنگری در تعیین تاریخ دوره‌ای مهم در شهر باستانی دمیاط مصر منجر شود.

به‌طور کلی، آثار کشف‌شده زوایای مهارت‌های صنعتگری مصریان باستان و همچنین دسترسی آن‌ها به مواد و لوازم از طریق تجارت را روشن‌تر می‌کند.  

این یافته‌ها در مجموع حاکی از آن است که دمیاط تا مدتی قابل‌توجه در تاریخ مصر باستان یک مرکز تجاری مهم بوده است.