در ۱۶ ژانویه ۱۹۴۵، آمریکا اولین آزمایش بمب هسته‌ای جهان را در صحرای نیومکزیکو انجام داد و چند هفته بعد بود که بمب‌های اتم بر فراز هیروشیما و ناگاساکی منفجر شدند. از آن زمان تاکنون، دست‌کم هفت کشور دیگر تسلیحات هسته‌ای‌شان را آزمایش کرده و تشعشعات رادیواکتیو را در سراسر جهان منتشر کرده‌اند.
اما تاکنون چند بمب هسته‌ای واقعا منفجر شده‌اند؟
به نوشته لایو ساینس، گرچه پاسخ دقیقا روشن نیست، دانشمندان برآورد می‌کنند که دست‌کم ۲۰۵۶ سلاح هسته‌ای آزمایش شده‌اند. بر اساس اطلاعات انجمن کنترل تسلیحات، آمریکا ۱۰۳۰ بمب هسته‌ای را آزمایش کرده و از دو بمب هسته‌ای در جنگ استفاده کرده است. اتحاد جماهیر شوروی/روسیه ۷۱۵، فرانسه ۲۱۰، بریتانیا و چین هر کدام ۴۵، کره شمالی ۶، هند ۳، و پاکستان ۲ سلاح هسته‌ای را آزمایش کرده‌اند.
آزمایش‌های هسته‌ای در دوران جنگ سرد میان آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی به‌شدت افزایش یافت و سال ۱۹۶۲ رکورد بیشترین تعداد آزمایش در یک سال را دارد. در این سال، ۱۷۸ آزمایش هسته‌ای انجام شد که ۹۷ درصد آن‌ها را آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی انجام دادند. در بریتانیا دو آزمایش و در فرانسه نیز یک آزمایش صورت گرفت.
اما به‌تدریج افکار عمومی از آثار این آزمایش‌ها بر سلامت آگاه شد و بسیاری از مردم در سراسر جهان شروع به اعتراض به رقابت تسلیحاتی کردند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به‌عنوان مثال، در پژوهشی که در سال ۱۹۶۱ در نشریه ساینس منتشر شد، دندان‌های کودکان شهر سنت لوییس را برای یافتن آثار استرانسیم‌ـ۹۰ آزمایش کرد. این ایزوتوپ رادیواکتیو سرطان‌زا در اثر انفجارهای هسته‌ای ایجاد می‌شود و بدن کودکان به‌راحتی آن را جذب می‌کند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که میزان استرانسیم-۹۰ در دندان‌های کودکان دهه ۱۹۶۰ به‌میزان ۵۰ درصد بیشتر از کودکان دهه قبل بود، با اینکه سنت لوییس صدها کیلومتر از محل انفجارها در صحرای نوادا فاصله داشت.
این مسئله نگرانی عمومی گسترده‌ای ایجاد کرد و به تصویب معاهده محدودیت آزمایش هسته‌ای در سازمان ملل در سال ۱۹۶۳ منجر شد. این معاهده آزمایش‌های هسته‌ای در جو، فضا و زیر آب را که بسیار مضرتر از آزمایش‌های زیرزمینی بودند، ممنوع کرد.
در مجموع، ۱۰۸ کشور از جمله آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی معاهده محدودیت آزمایش هسته‌ای را امضا کردند و عصر خلع سلاح تدریجی آغاز شد. با وجود این، صدها بمب هسته‌ای طی دهه‌ها به‌صورت زیرزمینی آزمایش شده‌اند و کشورهایی مانند چین، هند، پاکستان، و کره شمالی، به‌رغم تلاش‌های پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، آزمایش‌هایشان را آغاز کردند.
در سال ۱۹۹۶ و با پیشنهاد پیمان جامع منع آزمایش‌های هسته‌ای بود که روند آزمایش‌ها تقریبا متوقف شد. اگرچه این پیمان از لحاظ فنی به قانون تبدیل نشده، ۱۸۷ کشور آن را امضا کرده‌اند. سیستم نظارتی این پیمان از ۳۲۱ ایستگاه مجهز به فناوری لرزه‌نگاری، صوتی‌ـ‌آبی، مادون قرمز و رادیونوکلئید برای شناسایی آزمایش‌های هسته‌ای در سراسر جهان استفاده می‌کند.
آخرین آزمایش هسته‌ای را کره شمالی در سال ۲۰۱۷ انجام داد، که این پیمان را امضا نکرده است. قدرت انفجاری که سیستم نظارتی ثبت کرد حداقل ۱۴۰ کیلوتن بود، که هشت برابر قدرتمندتر از بمبی بود که بر هیروشیما انداخته شد.
بمب‌ها و آزمایش‌های هسته‌ای چه تاثیری بر سیاره ما گذاشته‌اند؟
با ادامه آزمایش‌های هسته‌ای، علم نیز به‌تدریج آثار زیان‌بار این آزمایش‌ها بر سلامت انسان و محیط زیست را آشکار کرد؛ و نگرانی و اعتراض عمومی نقش عمده‌ای در توقف آزمایش‌های هسته‌ای داشته است.
بر اساس پژوهشی که در سال ۲۰۰۶ انجام شد، برآورد می‌شود که بارش رادیواکتیو آزمایش‌های هسته‌ای آمریکا در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ به ۲۲ هزار مورد سرطان مرتبط با تشعشع و ۱۸۰۰ مورد مرگومیر ناشی از لوسمی مرتبط با تشعشع منجر شده باشد.
در حالی که آمریکا از چند محل آزمایش در نوادا، نیومکزیکو، و کلرادو استفاده می‌کرد، قوی‌ترین بمب‌هایش را در جزایر مارشال در اقیانوس آرام آزمایش کرد. بر اساس مقاله صلیب سرخ، این جزیره و ساکنانش از سال ۱۹۴۶ به‌مدت ۱۲ سال هر روز آزمایش «معادل ۱.۶ بمب هیروشیما» را شاهد بودند.
آیا احتمال دارد که آزمایش‌های هسته‌ای دوباره آغاز شوند؟
بسیاری از کشورها همچنان تسلیحات هسته‌ای دارند، حتی اگر آن‌ها را آزمایش نکنند. در حال حاضر، ۹ کشور هسته‌ای جهان‌ــ چین، فرانسه، هند، اسرائیل، کره شمالی، پاکستان، روسیه، بریتانیا، و آمریکا‌ــ در مجموع حدود ۱۳ هزار کلاهک هسته‌ای در اختیار دارند.
تازه‌ترین آزمایش هسته‌ای کره شمالی موجی از نگرانی را در کره جنوبی برانگیخت که با آزمایش‌های موشکی گسترده در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ تشدید شد. کره جنوبی برای اولین بار احتمال توسعه برنامه هسته‌ای‌اش را مطرح کرد.
اگر کره جنوبی یا سایر کشورهای دارای سلاح هسته‌ای تصمیم به آزمایش تسلیحاتشان بگیرند، احتمالا سایر کشورهای هسته‌ای ترغیب خواهند شد که آزمایش‌ها را از سر بگیرند.
