عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که به چین سفر کرده است، در دومین روز حضور در پکن، سال ۲۰۲۵ را «سالی مهم در موضوع هسته‌ای ایران» عنوان کرد.

به گزارش رسانه‌های داخلی ایران، عراقچی در این زمینه به خبرنگاران گفت: «در دیدار با مقامات چینی طیف وسیعی از موضوعات از جمله موضوع هسته‌ای ایران مورد بحث و مشورت قرار گرفت.»

عراقچی بدون اشاره به این که چه تحولاتی در پرونده هسته‌ای ایران در سال آینده میلادی رخ خواهد داد و چه گفتگوهایی درمورد موضوع هسته‌ای ایران انجام شده، افزود: «ما در طول سالیان گذشته همواره مشورت‌های بسیار نزدیکی با مقامات چین در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی داشته‌ایم، اکنون نیز شرایط حساس است، در منطقه شاهد التهاباتی هستیم و در سطح بین‌الملل نیز مسائل مختلفی وجود دارد، در سال جدید میلادی بحث هسته‌ای نیز با یک وضعیتی مواجه می‌شود که نیازمند آن است که مشورت‌های بیشتری با مقامات چین در این ارتباط داشته باشیم.»

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز شنبه با حضور در محل وزارت خارجه چین با وانگ یی، وزیر امور خارجه این کشور دیدار کرد. او در این دیدار نیز تاکید کرد که «جمهوری اسلامی ایران برنامه ۲۵ ساله را مبنای محکمی برای توسعه مناسبات دو کشور در عرصه‌های مختلف می‌داند.»

وزارت امور خارجه چین هم اعلام کرد که دیپلمات ارشد این کشور به عراقچی گفته است «چین همواره از حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران از طریق مجاری سیاسی و دیپلماتیک و حفظ برجام حمایت کرده، با تحریم‌ها و فشارها مخالف است و قاطعانه از ایران در حفظ حقوق و منافع مشروع خود حمایت می‌کند.»

طبق اعلام دستگاه دیپلماسی چین طرفین توافق کردند که اجرای طرح همکاری جامع چین و ایران را گسترش دهند و تبادل تجربه در زمینه‌های سیاسی و دیپلماسی، اقتصاد و تجارت را تقویت بخشند.

عراقچی همچنین روز جمعه با انتشار یادداشتی در نشریه «پیپلز دیلی» درباره سفر به چین نوشت: «این سفر، شروع فصل جدیدی از همکاری‌های راهبردی بین دو کشور است، به ویژه وقتی به سبک خردورزان چینی اقدامات بلندتر از کلمات صحبت کنند.»

او در یادداشت خود در این نشریه چینی، وزیر خارجه پکن را «دوست عزیز» خود خطاب و تاکید کرد: «ایران و چین نه تنها در سطح دوجانبه و منطقه ای، بلکه در سطح فرامنطقه ای و بین المللی نیز منافع و دغدغه های مشترکی دارند.»

وزیر خارجه جمهوری اسلامی در این یادداشت با تاکید بر این که «با تغییرات بی‌سابقه‌ای در جهان مواجهیم» بر گسترش همکاری‌های ایران و چین تاکید کرد و افزود: «نیم قرن طلایی آینده روابط ایران و چین نشان خواهد داد که این سفر، شروع فصل جدیدی از همکاری های راهبردی بین دو کشور است.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز روز شنبه درباره دیدار وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و چین در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران و ‎چین به عنوان شرکای جامع راهبردی مصمم‌اند که رایزنی‌های نزدیک دوجانبه را برای تقویت مناسبات دوجانبه گسترش دهند.»

او در ادامه این پیام مدعی شد که دو کشور برای «کمک به حاکمیت قانون و صلح و امنیت در سطح بین‌المللی» همکاری خواهند داشت.

تاکید وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران بر ادامه و گسترش توافق ۲۵ ساله با چین در شرایطی است که این معاهده با انتقادهای گسترده‌ای در زمان انعقاد مواجه شد و برخی آن را به عهدنامه‌های اروپا با شاهان قاجار شباهت دادند.

به اعتقاد منتقدان، چین که در سال‌های گذشته قلمرو نفوذ خودش را ایجاد کرده و درصدد بهره‌برداری از منابع جنوب جهان بوده،‌ در سال ۲۰۲۱، توافقی ۲۵ ساله با جمهوری اسلامی امضا کرد که به پکن امکان می‌دهد در تقریبا تمام بخش‌های اقتصاد ایران نفوذ کند.

این توافق البته برای برای جمهوری اسلامی نیز منافع اقتصادی و امنیتی محسوسی داشته است از جمله آن که ایران موفق به فروش میلیون‌ها بشکه نفت به چین شد و در فوریه ۲۰۲۳، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، به ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری وقت ایران، اطمینان داد که پکن از جمهوری اسلامی در حفظ حاکمیت ملی‌اش حمایت می‌کند. با این حال، چنین معاهده‌ای سودی برای مردم ایران در بر نداشته و تنها خواسته‌های مقامات جمهوری اسلامی را محقق کرده است.

برخی دیگر از کارشناسان نیز درباره تلاش جمهوری اسلامی برای نزدیکی به چین و روسیه می‌گویند که تهران با احتیاط به قدرت‌های بزرگ نگاه می‌کند و بهترین چشم‌انداز خود را برای بقا در شرایط بحرانی کنونی، قرار گرفتن در جایگاه شریک کوچکی در اتحاد ضدغربی می‌بیند.

از این نقطه‌نظر، جمهوری اسلامی که درگیر مشکلات داخلی و اقتصادی شدیدی است، در حال ایجاد روابط نزدیک‌تر با روسیه و چین به امید رفع این مشکلات است. تهران همچنین امیدوار است در یک محور قدرتمند جدید از قدرت‌هایی قرار بگیرد که گمان می‌کند قادر به مقابله با غرب به رهبری ایالات متحده‌اند. نشانه شگرفی از دوستی میان ایران و چین را می‌توان در توافق تهران با ریاض دید که به‌دنبال میانجی‌گری پکن اتفاق افتاد و از شواهد نزدیک‌تر شدن ایران به روسیه نیز می‌توان به تصمیم جنجالی ایران درباره فروش پهپادهای انتحاری به مسکو برای جنگ علیه اوکراین اشاره کرد.