اتحادیه کشورهای عربی، که در قاهره مستقر است و ۲۲ کشور را شامل می‌شود، در انتقادی تند از جاه‌طلبی‌های جمهوری اسلامی ایران در سوریه، اعلام کرد: «اتحادیه عرب اظهارات اخیر ایران را که با هدف ایجاد درگیری میان مردم سوریه است رد می‌کند.»
جاناتان سایه، از بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، در تحلیلی در نشریه لانگ وار (Long War) می‌نویسد این بیانیه نشاندهنده تغییری گسترده‌تر و حاکی از آن است که جمهوری اسلامی به‌تدریج دارد جایگاهش را در منطقه‌ای از دست می‌دهد که دهه‌ها در آن سرمایه‌گذاری کلان مالی و نظامی کرده است.
سوریه: از هم‌پیمان به دشمن
بیانیه اتحادیه عرب با موضع‌گیری رهبری جدید سوریه زیر نظر ابومحمد الجولانی (احمد الشرع)، رهبر هیئت تحریر الشام، همخوانی دارد. جولانی پیش‌تر جمهوری اسلامی را به دامن زدن به فرقه‌گرایی و تشدید فساد در سوریه متهم کرده بود. اسعد حسن الشیبانی، وزیر خارجه جدید سوریه، در ۲۴ دسامبر از تهران خواست به حاکمیت سوریه احترام بگذارد و از اختلاف‌افکنی خودداری کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تنش‌های اخیر، که بنا بر گزارش‌ها از جانب شبه‌نظامیان حامی اسد آغاز شده است، به مقام‌های جدید دمشق فرصتی داده است تا نفوذ جمهوری اسلامی را به چالش بکشند. در پی این درگیری‌ها، چهره‌های کلیدی مرتبط با رژیم اسد به‌دلیل مقاومت مقابل خلع سلاح بازداشت شدند، از جمله فخری درویش، رئیس دفتر حلب گروه شبه‌نظامی «گردان‌های قدس» که تحت حمایت تهران است.
تحولات در عراق
این روند به عراق نیز گسترش یافته است. یکی از رهبران گروه شبه‌نظامی النجبا روز ۲۳ دسامبر به روزنامه الاخبار لبنان گفت جناح‌هایی از نیروهای حشد الشعبی توافق کرده‌اند که حملات به اسرائیل را متوقف کنند و درباره سوریه سکوت اختیار کنند. این توافق با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق که با تهران رابطه دارد، نشاندهنده تجدیدنظر جمهوری اسلامی در راهبرد منطقه‌ای‌اش در پی سقوط رژیم اسد است.
در شکستی دیگر برای تهران، سودانی در کابینه‌اش تغییراتی داده است تا از نفوذ جمهوری اسلامی در دستگاه امنیتی عراق بکاهد. به‌عنوان مثال، عبدالکریم عبد فاضل، که روابط نزدیکی با سازمان اطلاعات ایران دارد، از جایگاه ریاست سرویس امنیت ملی عراق برکنار شد. حمید الشرطی، جانشین فاضل، در ۲۶ دسامبر با جولانی دیدار کرد، که نشان می‌دهد اکنون روابط نزدیک‌تر با دمشق برای سودانی در اولویت است و هم‌زمان در حال خارج کردن دولتش از سیطره نفوذ جمهوری اسلامی است.
پیامدهای احتمالی در یمن
با وجود این شکست‌ها، جمهوری اسلامی از جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای‌اش دست نکشیده است. رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران وعده داده‌اند که نفوذ ازدست‌رفته در سوریه را بازپس گیرند و هم‌زمان در تلاش‌اند روش‌های جدیدی برای ارسال سلاح به لبنان بیابند. با این حال، کاهش نفوذ جمهوری اسلامی، نیروهای نیابتی را آسیب‌پذیر کرده و حوثی‌های یمن ممکن است هدف بعدی باشند.
در حالی که حوثی‌های یمن همچنان تهدید می‌کنند که به اسرائیل و آمریکا حمله می‌کنند، این گروه شبه‌نظامی تحت حمایت تهران با فشارهای فزاینده‌ای مواجه است.
تلاش‌های جمهوری اسلامی برای تلافی‌جویی تا حد زیادی شکست خورده است و انفعال رژیم در واکنش به حملات اسرائیل به انبارهای موشک و سامانه‌های پدافند هوایی ایران انتقادهایی در داخل کشور برانگیخته است.
با سرنگونی بشار اسد، تضعیف حزب‌الله، و مرعوب شدن شبه‌نظامیان عراقی، احتمالا حوثی‌ها به‌زودی هدف اصلی عملیات فشرده اسرائیل خواهند بود. به نظر می‌رسد راهبرد منطقه‌ای جمهوری اسلامی از هم پاشیده است و جاه‌طلبی‌هایش با مقاومت فزاینده‌ای در سراسر جهان عرب مواجه شده است.
