حاجی یوسف وفا، استاندار طالبان در بلخ، روز جمعه ۲۱ دی با مقام‌های ارشد این گروه از استان‌های فاریاب، سرپل، جوزجان و سمنگان دیدار کرد. او در این نشست از مسئولان طالبان در این مناطق خواست که از فرمان‌های ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، پیروی و قوانین «امر به معروف و نهی از منکر» را اجرا کنند.
اطلاعیه دفتر استانداری بلخ نشان می‌دهد که این نشست در شهر میمنه، مرکز استان فاریاب، برگزار شده است. افزون بر استانداران، فرماندهان پلیس و روسای استخبارات (اطلاعات) این مناطق نیز در این جلسه حضور داشتند. حاجی وفا در این دیدار بر ضرورت هماهنگی بیشتر میان مسئولان طالبان در شمال افغانستان تاکید کرد و آن را راهکاری برای برطرف کردن تهدیدها دانست.
حاجی یوسف وفا پس از کشته شدن داوود مزمل، استاندار پیشین بلخ، به این سمت منصوب شد. داوود مزمل، که از فرماندهان نزدیک به جمهوری اسلامی ایران بود، در اسفند ۱۴۰۱ در حمله انتحاری شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) در دفتر کارش کشته شد. این حادثه نگرانی‌های ملا هبت‌الله آخندزاده را درباره گسترش فعالیت‌های داعش در افغانستان تشدید کرد. از همین رو رهبر طالبان با انتصاب حاجی وفا تلاش کرد تا ضمن کاهش تهدید داعش، پایه‌های حکومتش در مناطق شمالی افغانستان را تقویت کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
حاجی وفا بلافاصله پس از انتصاب، نیروهای وفادارش را از قندهار به بلخ منتقل کرد. این نیروها که تجربه جنگ با حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن را داشتند، وظیفه تامین امنیت شخصی حاجی وفا و مقابله با تهدیدهای احتمالی مخالفان را برعهده گرفتند. به گفته منابع محلی در بلخ، در محل کار و اقامت او تدابیر امنیتی شدید برقرار است تا از تکرار سناریوی حمله به داوود مزمل جلوگیری شود.
حاجی یوسف وفا از چهره‌های کلیدی و تاثیرگذار طالبان به شمار می‌رود. تصاویر و ویدیوهای منتشرشده از او نشان می‌دهد که روابط نزدیکی با فرماندهان غیرپشتون طالبان برقرار و این روابط دوستانه موقعیت او را در ساختار قدرت طالبان مستحکم کرده است.
در دوران جنگ طالبان با حکومت پیشین افغانستان، حاجی وفا یکی از فرماندهان ارشد این گروه در مناطق جنوبی کشور بود. در اوت ۲۰۲۱، هم‌زمان با سقوط قندهار، او با شمار زیادی از نیروهایش وارد این شهر شد و به دلیل نقشی که در تصرف قندهار ایفا کرد، به «فاتح قندهار» مشهور شد. استان قندهار، زادگاه و مقر ملا هبت‌الله آخندزاده، مدت‌ها تحت مدیریت کامل حاجی وفا بود.
ملا هبت‌الله آخندزاده و حاجی یوسف وفا هر دو از قوم نورزی هستند. همین نزدیکی قومی اعتماد رهبر طالبان به حاجی وفا را تقویت کرده است. حاجی وفا از مشاوران مورد اعتماد آخندزاده به شمار می‌رود و نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های مهم طالبان ایفا می‌کند. او همچنین تلاش می‌کند سلطه طالبان را در میان اقوام غیرپشتون گسترش دهد و تهدیدهای احتمالی علیه این گروه را برطرف کند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که مقام‌های طالبان در شمال افغانستان، برای ارتباط با رهبر این گروه و طرح درخواست‌هایشان تنها می‌توانند از طریق حاجی وفا اقدام کنند. این امر جایگاه او را به‌مثابه پل ارتباطی میان رهبر طالبان و مقام‌های شمال کشور برجسته کرده است.
یکی از جنبه‌های مهم نقش حاجی وفا در ساختار طالبان، تلاش او برای تقویت روابط این گروه با کشورهای همسایه به‌ویژه ازبکستان است. در طول ماموریت حاجی وفا در بلخ، رفت‌وآمد مقام‌های ازبکستانی به این استان افزایش یافته است. ماه گذشته حاجی وفا به همراه عبدالسلام حنفی، معاون اداری نخست‌وزیر طالبان، به ازبکستان سفر کرد و با عبدالله عارفوف، نخست‌وزیر این کشور، و چندین مقام ارشد دیگر دیدار کرد.
این تعاملات نشان‌دهنده تلاش طالبان برای تحکیم روابطشان با کشورهای همسایه و بهره‌گیری از موقعیت استراتژیک استان بلخ در این زمینه است.
در اردیبهشت سال گذشته، حاجی وفا نمایشگاهی با عنوان «موزه فتح» در مزار شریف برگزار کرد. در این نمایشگاه ابزارهای نظامی ازجمله مین‌های بشکه‌ای زردرنگ، مین‌های مغناطیسی، لین‌های ثانیه‌سوز، راکت‌انداز و وسایل مورد استفاده در حملات انتحاری به نمایش گذاشته شد. او هیئتی از مقام‌های ازبکستانی را که به بلخ سفر کرده بودند، برای بازدید به این نمایشگاه برد.
منابعی در میان طالبان تایید کرده‌اند که بخشی از نیروهای انتحاری این گروه در جنوب افغانستان تحت فرماندهی حاجی وفا فعالیت می‌کردند. گزارش‌ها حاکی از آن است که در حملات انتحاری تحت رهبری او شمار زیادی از غیرنظامیان نیز کشته شده‌اند. با این حال، حاجی وفا همچنان از این اقدامات به‌منزله نماد قدرت طالبان تمجید می‌کند.
با بررسی صلاحیت‌ها و اختیارات استانداران طالبان، مشخص است که حاجی یوسف وفا جایگاهی فراتر از سایر استانداران دارد. او نه‌تنها می‌تواند مقام‌های دیگر استان‌ها را برای گزارش‌دهی فرابخواند و بر عملکرد آن‌ها نظارت کند، که در مقام یکی از چهره‌های اصلی طالبان در عرصه داخلی و بین‌المللی عمل می‌کند.
نقش حاجی وفا در ساختار قدرت طالبان، هم به دلیل روابط نزدیکش با ملا هبت‌الله و دیگر رهبران ارشد این گروه است و هم به دلیل توانایی او در مدیریت امنیتی، نظامی و دیپلماسی. این عوامل او را به یکی از مردان قدرتمند و تاثیرگذار طالبان در شمال افغانستان تبدیل کرده است.
