به گزارش نشریه تلگراف جمهوری‌خواهان ارشد آمریکا خواهان مخالفت ترامپ با انتقال جزایر چاگوس به جمهوری موریس هستند. نخست‌وزیر بریتانیا خواهان توافق با ترامپ و انتقال این جزایر به جمهوری موریس در جنوب آفریقا است.
بنابر گزارش این نشریه، جمهوری‌خواهان آمریکا می‌گویند با توجه به اینکه جزایر چاگوس مقر پایگاه نظامی آمریکا است، واگذاری این جزیره به موریس، که با جمهوری اسلامی در ارتباط است، با خطر نگرانی جاسوسی ایران از ارتش ایالات متحده همراه است.
تلگراف نوشت که متحدان نزدیک دونالد ترامپ از او خواسته‌اند پیش از اولین تماس تلفنی با کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، این توافق را کلا کنار بگذارد.
درخواست این مقام‌های آمریکایی پس از آن است که اعلام شد موریس با تهران مذاکراتی داشته است مبنی بر اینکه میزبان شعبه‌های دانشگاه‌های ایران باشد. این اتفاق، نگرانی کارشناسان امنیتی ایالات متحده را برانگیخته که ممکن است جمهوری اسلامی بخواهد در پوشش این فعالیت از پایگاه دیه‌گو گارسیا جاسوسی کند.
جمهوری اسلامی ایران پیش از این نیز متهم شده بود که از برنامه‌های تبادل دانشگاهی برای جاسوسی در آلمان، سوئد و ایالات متحده استفاده می‌کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
جان کندی، سناتور لوئیزیانا، به تلگراف گفت که زنگ خطر تلاش‌های ایران برای «تعمیق روابط» با موریس شنیده می‌شود. او افزود که واگذاری جزایر چاگوس امنیت بریتانیا و آمریکا را تهدید می‌کند.
او در ادامه افزود: «در حالی که موریس در حال افزایش دوستی با چین و ایران است، چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم که پایگاه نظامی ما از جاسوسی دشمنانمان در امان باشد؟»
او با هشدار به استارمر افزود: «سخت است باور کنیم که چین و ایران نکوشند موریس را به سمت خود بکشند و از غرب دور کنند. در چنین شرایطی، اگر دوست مایید نباید معامله‌ای انجام دهید، به‌ویژه وقتی امنیت مشترک ما در خط است.»
جیم ریش، رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنا، نیز درباره این توافق اظهار نگرانی کرد و به تلگراف گفت: «خوشبختانه می‌دانیم که ترامپ درک می‌کند چین تهدید بزرگی برای آمریکا است و می‌داند که برای محافظت از امنیت ملی ما، اکنون زمان حمایت از حضور قدرتمند آمریکا و متحدانش در اقیانوس هند و اقیانوس آرام است. با توجه به این، توافق چاگوس حرکتی در مسیر اشتباه خواهد بود.»
این سناتور علاوه بر اینکه متحد دونالد ترامپ است، یکی از نزدیک‌ترین چهره‌های جمهوری‌خواه به دیوید لامی، وزیر امور خارجه بریتانیا، است. از این رو، مداخله او ضربه بزرگی به حامیان توافق چاگوس می‌زند و نشان می‌دهد که تلاش‌های حزب کارگر برای متقاعد کردن جمهوری‌خواهان برای حمایت از این معامله شکست خورده است.
جان بولتون، که در اولین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ مشاور امنیت ملی آمریکا بود، نیز درمورد تلاش «هماهنگ» ایران و چین برای انجام «فعالیت‌های مخفیانه» در موریس هشدار داد و گفت که این توافق امنیت پایگاه دیه‌گو گارسیا را به خطر می‌اندازد.
براساس توافق پیشنهادی، بریتانیا کنترل مجمع‌الجزایر استراتژیک چاگوس در اقیانوس هند را به موریس واگذار می‌کند، اما کنترل پایگاه نظامی مشترک با آمریکا در دیه‌گو گارسیا را برای ۹۹ سال در اجاره بریتانیا باقی می‌گذارد و لندن باید ۹ میلیارد پوند اجاره بپردازد.
پایگاه نظامی آمریکا بزرگ‌ترین پایگاه خارج از خاک ایالات متحده است، که براساس گزارش‌ها به‌شدت محرمانه است و بر آسیا و آفریقا تسلط راهبردی دارد.
منتقدان این واگذاری بارها هشدار داده‌اند که این توافق امنیت بریتانیا و ایالات متحده را تضعیف می‌کند و به روابط نزدیک موریس با چین و ایران اشاره می‌کنند. با این حال موافقان این واگذاری استدلال می‌کنند که این اقدام تنها راه پیروی از قوانین بین‌المللی و تضمین امنیت آینده پایگاه دیه‌گو گارسیا است.
در سال ۲۰۲۱، دادگاه بین‌المللی دادگستری حکمی صادر کرد مبنی بر اینکه حاکمیت بریتانیا بر جزایر چاگوس لغو می‌شود و این جزایر باید به موریس تحویل داده شوند. موریس سال ۱۹۶۷ میلادی از حاکمیت بریتانیا خارج و دولتی مستقل شد.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در منطقه روز جمعه به موریس سفر کرد تا درباره «همکاری» با این جزیره در زمینه مسکن، آموزش، بهداشت، کشاورزی و ماهیگیری گفتگو کند.
در بیانیه‌ای که دولت موریس منتشر کرد آمده است که تهران پیش‌نویس توافقنامه‌ای را برای تبادل دانشگاهیان و دانشجویان ارائه کرده است.
نگرانی درباره فعالیت جمهوری اسلامی در پی آن است که نهادهای اطلاعاتی بریتانیا سال گذشته هشدار دادند که کشورهای خارجی معمولا از دانشگاه‌های بریتانیا برای عملیات جاسوسی استفاده می‌کنند.
روابط دیپلماتیک موریس و جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر پس از چندین دهه دوری افزایش یافته است. در مارس گذشته، هیئتی از بازرگانان ایرانی برای بحث درمورد سرمایه‌گذاری در این جزیره، ازجمله در صنعت تولید مواد شیمیایی، از جزیره موریس بازدید کردند. در سال ۲۰۲۲ نیز گروهی از نمایندگان از موریس وارد تهران شدند تا درمورد گسترش روابط تجاری گفت‌‌وگو کنند.
