گزارش‌ جدید اداره بازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان‌ (سی‌گار) نشان می‌دهد که گروه داعش خراسان در سال ۲۰۲۴ فعالیت‌هایش را در افغانستان، آسیای مرکزی و حتی اروپا افزایش داده است. براساس داده‌های منتشرشده، داعش خراسان در سال ۲۰۲۴ بیش از ۶۰ حمله در کشورهای افغانستان، ایران، روسیه، پاکستان و ترکیه انجام داده است. این تعداد حمله در قیاس با سال گذشته ۴۰ درصد افزایش داشته و نشان می‌دهد که این گروه همچنان تهدیدی جدی برای منطقه به شمار می‌رود.

یکی از اهداف اصلی داعش خراسان در افغانستان اقلیت‌های مذهبی به‌ویژه شیعیان و صوفیان‌اند. در یکی از مرگبارترین حملات اخیر این گروه، یک زیارتگاه متعلق به صوفیان در ولایت بغلان مورد حمله قرار گرفت و در نتیجه آن دست‌کم ۱۲ نفر جان باختند. سی‌گار افزود چنین حملاتی بیانگر آن است که داعش خرسان همچنان براساس ایدئولوژی تکفیری‌شان به هدف قرار دادن اقلیت‌های مذهبی و گروه‌های مخالف ادامه می‌دهد. در این گزارش همچنین آمده است که یکی از بزرگ‌ترین حملات این گروه در سال ۲۰۲۴ ترور خلیل حقانی، وزیر امور مهاجرین رژیم طالبان، در یک حمله انتحاری در کابل بود. این حمله، که در ۱۱ دسامبر ۲۰۲۴ رخ داد، بزرگ‌ترین سوءقصد به یک مقام ارشد طالبان از زمان سقوط دولت جمهوری در سال ۲۰۲۱ تاکنون به شمار می‌آید. خلیل حقانی یکی از چهره‌های کلیدی شبکه حقانی و از افراد تحت تعقیب آمریکا بود. ترور او نشان داد که داعش خرسان همچنان توانایی انجام حملات پیچیده و هدفمند علیه مقام‌های بلندپایه طالبان را دارد.

این اولین بار نبود که داعش خراسان مقام‌های طالبان را هدف قرار می‌داد. براساس آمار، از سال ۲۰۲۱ تاکنون، این گروه تروریستی هشت مقام ارشد طالبان را در حملات انتحاری کشته است. ازجمله این افراد می‌توان به استاندار طالبان در بلخ و بدخشان که در سال ۲۰۲۳ ترور شدند اشاره کرد. طالبان مدعی‌اند که داعش خراسان را تحت کنترل درآورده‌اند و تهدید آنها را کاهش داده‌اند، اما واقعیت خلاف این ادعا را نشان می‌دهد. ترور یک مقام ارشد شبکه حقانی در داخل ساختمان دولتی طالبان ضعف امنیتی این گروه را به‌وضوح آشکار کرده است. در واکنش به این حمله و افزایش تهدیدات، طالبان ایست‌های بازرسی امنیتی را در ولایت‌های قندهار و بلخ افزایش دادند و کوشیدند از نفوذ داعش خراسان به این مناطق جلوگیری کنند. 

در گزارش سی‌گار همچنین آمده است که طالبان حدود نیمی از درآمدشان را صرف امور امنیتی می‌کنند، اما همچنان می‌کوشند حضور داعش خراسان را کم‌اهمیت جلوه دهند. با این‌حال، شواهد نشان می‌دهد که تهدید و نفوذ داعش خراسان نه‌تنها کم نشده، که حضور این گروه در برخی مناطق افغانستان افزایش یافته است.

براساس گزارش سازمان ملل متحد در ژوئیه ۲۰۲۴، داعش خراسان در حال تقویت توان مالی و لجستیکی خود است و برخی کشورهای اروپایی این گروه را بزرگ‌ترین تهدید تروریستی علیه اروپا می‌دانند. این گزارش همچنین می‌افزاید که داعش خراسان در حال جذب نیرو از کشورهای آسیای مرکزی است و عملیات‌هایش را به فراتر از افغانستان رسانده است. در ۲۷ دسامبر ۲۰۲۴، نیروهای امنیتی روسیه موفق شدند حمله داعش خراسان به وزارت کشور در مسکو را خنثی کنند. رسانه‌های روسی اعلام کردند که مهاجمان این حمله از اتباع آسیای مرکزی بودند. این اولین بار نیست که داعش خراسان در آسیای مرکزی و اروپا فعالیت می‌کند.

براساس گزارش سی‌گار، داعش خراسان در حملاتش از سه روش اصلی استفاده می‌کند: بمب‌های دست‌ساز، حمله‌های انتحاری، و ترورهای هدفمند.

ایالات متحده و سازمان ملل متحد بارها هشدار داده‌اند که داعش خراسان همچنان یک تهدید جدی و فعال در افغانستان و فراتر از آن محسوب می‌شود. در گزارش وزارت خارجه آمریکا در دسامبر ۲۰۲۴، به این موضوع اشاره شده است که این گروه ظرفیت گسترش فعالیت‌هایش به کشورهای اروپایی را دارد و بر انجام حملات در آسیای مرکزی و اروپا متمرکز است.

با این حال، رژیم طالبان با انکار گزارش‌ها درمورد افزایش تهدید داعش خراسان و تقویت ظرفیت عملیاتی این گروه، مدعی است که داعش خراسان در افغانستان مهار شده است و عناصر متواری این گروه در مناطقی در بلوچستان پاکستان پناه گرفته‌اند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، یک‌ماه پیش در بیانیه‌ای گفت که سران داعش خراسان در عملیات ماموران طالبان در سه سال گذشته کشته و بازداشت شده‌اند و افراد باقی‌مانده این گروه به کمک دستگاه‌های اطلاعاتی برخی کشورها در پناه‌گاه‌هایی در بلوچستان پاکستان مستقرند و از آنجا عملیات‌هایی را در افغانستان و دیگر مناطق طرح‌ریزی می‌کنند. تاکنون هیچ یک از سازمان‌های بین‌المللی ناظر بر فعالیت گروه‌های شبه‌نظامی فعال در افغانستان و پاکستان این ادعای طالبان را تایید نکرده‌ است.