سومین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ؟ متمم ۲۲ قانون اساسی کاملا واضح نیست

فرانکلین روزولت در بحبوحه بحران‌های رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم توانست چهار دوره متوالی پیروز شود

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا‌ــ  Getty Images via AFP

به نوشته نشریه هیل، ترامپ از زمان ادای سوگند ریاست‌جمهوری چندین بار گفته است دوباره نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری نخواهد شد، مگر اینکه مردم اصرار داشته باشند و تصمیم بگیرند «راهی برای این کار پیدا کنند».

این تلاش‌ها، که در تاریخ معاصر آمریکا بی‌سابقه نیستند، مستلزم چند مرحله پیچیده است که امکان دوره سوم ریاست‌جمهوری ترامپ را کم می‌کند.

کاملا بی‌سابقه نیست

بیشتر روسای جمهوری آمریکا سنت جورج واشینگتن را دنبال کردند و بیش از دو دوره نامزد نشدند. چند نفر تلاش کردند برای دوره سوم رقابت کنند، اما هیچ‌کدام موفق نشدند، تا اینکه فرانکلین روزولت در بحبوحه بحران‌های رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم توانست چهار دوره متوالی پیروز شود.

پس از آنکه جمهوری‌خواهان در سال ۱۹۴۶ کنترل کنگره را به دست گرفتند، تقریبا بلافاصله قطعنامه‌ای برای محدودسازی دوره ریاست‌جمهوری پیشنهاد کردند.

پس از تصویب، در متمم آمد «هیچ فردی بیش از دو بار به سمت ریاست‌جمهوری انتخاب نخواهد شد». همچنین، فرد می‌تواند تا دو سال از دوره‌ای را که شخص دیگری برای آن انتخاب شده است تکمیل کند، و سپس، دو دوره رئیس‌جمهوری باشد؛ به این ترتیب، در مجموع حداکثر ۱۰ سال در سمت ریاست‌جمهوری بماند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اما از زمان تصویب این متمم در سال ۱۹۵۱، برخی از آن انتقاد کرده‌اند و برخی خواستار لغو آن شده‌اند. 

هم ریگان و هم کلینتون ایده تغییر این متمم را مطرح کردند، و کلینتون گفت این محدودیت شاید «باید فقط برای دو دوره متوالی» باشد، اما این صحبتی کلی در مورد آینده بود و آن‌ها به نامزدی مجدد خودشان اشاره‌ای نداشتند.

ترامپ موضوع را به سطحی جدید می‌برد

گرچه این پیشنهادی جدید نیست، ترامپ آن را به سطحی جدید برده و به آینده سیاسی‌اش گره زده است.

در گذشته، روسای جمهوری در این مورد محتاط بودند، اجازه می‌دادند دیگران در این مورد صحبت کنند و خودشان مستقیم وارد بحث نمی‌شدند. 

اما این سبک ترامپ نیست. او پیش و پس از مراسم تحلیف چند بار درباره امکان دوره سوم ریاست‌جمهوری‌اش صحبت کرده است.

گرچه برخی جمهوری‌خواهان گفته‌اند ترامپ مزاح می‌کند، اندی اوگلس، نماینده جمهوری‌خواه ایالت تنسی، متمم قانون اساسی پیشنهاد داده که به ترامپ اجازه می‌دهد بار دیگر نامزد شود، زیرا دو دوره ریاست‌جمهوری او غیرمتوالی بوده است. 

تحت قوانین فعلی فرایندی پیچیده است

متمم بیست‌و‌دوم قانون اساسی آمریکا نامزدی برای دوره سوم را منع می‌کند؛ با وجود این، برخی روزنه‌های قانونی بعید اما قابل بحث وجود دارند.

این متمم به‌طور واضح انتخاب شدن برای بار سوم را منع می‌کند، اما به‌طور مشخص نمی‌گوید که فرد نمی‌تواند برای سومین بار به ریاست‌جمهوری برسد.

آنچه همچنان نامشخص باقی مانده این است که آیا فردی که دو دوره رئیس‌جمهوری بوده است می‌تواند برای سمت معاون رئیس‌جمهوری انتخاب شود یا در سمتی پایین‌تر در سلسله‌مراتب جانشینی رئیس‌جمهوری قرار بگیرد و سپس، به مقام ریاست‌جمهوری برسد.

در متمم دوازدهم تصریح شده است هیچ فردی که واجد شرایط ریاست‌جمهوری نباشد نمی‌تواند به‌عنوان معاون رئیس‌جمهوری خدمت کند. اما این سوال مطرح است که آیا این قانون محدودیت دوره‌های ریاست‌جمهوری را نیز شامل می‌شود یا فقط به سایر شرایط قانون اساسی مانند سن و تابعیت اشاره دارد.

مانعی که سر راه تصویب متمم قانون اساسی وجود دارد

اگر اوگلس جدی باشد و قطعنامه‌اش حمایت بیشتری جلب کند، باز هم احتمال تصویب این متمم بحث‌برانگیز تقریبا بعید خواهد بود.

قانون اساسی آمریکا معیار سخت‌گیرانه‌ای برای تصویب متمم‌ها دارد، و در شرایط به‌شدت دوقطبی کنونی این امر به‌مراتب دشوارتر است. برای تصویب متمم، ابتدا باید دو‌سوم آرای هر دو مجلس کنگره کسب شود، و سپس، سه‌چهارم از مجالس قانون‌گذاری ایالت‌ها‌ــ یعنی ۳۸ ایالت‌ــ باید آن را تصویب کنند.

این روند دشوار است و از زمان تصویب متمم بیست‌‌و‌هفتم در سال ۱۹۹۲، بیش از ۱۴۰۰ متمم در کنگره پیشنهاد شده‌اند، اما هیچ‌کدام نتوانسته‌اند دو‌سوم آرا را برای ارسال به ایالت‌ها کسب کنند. 

بیشتر از جهان