پس از آنکه دور دوم مذاکرات هسته‌ای بین نمایندگان ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران روز شنبه در رم به پایان رسید و هر دو طرف از پیشرفت در گفتگوها خبر دادند، اکنون توجه‌ها به دور سوم این گفتگوها که قرار است روز شنبه آینده در عمان برگزار شود، جلب شده است.
خبرگزاری سی‌ان‌ان در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشت که اگرچه مقام‌های ایرانی پیش‌تر گفته بودند «مذاکرات کارشناسی» روز چهارشنبه و پیش از سومین دور مذاکرات سطح بالای سیاسی در روز شنبه ششم اردیبهشت، آغاز خواهد شد، منابع آمریکایی خبر دادند که مذاکرات هم در سطح سیاسی و هم در سطح فنی، روز شنبه برگزار می‌شود. به این ترتیب سومین دور گفتگوهای سیاسی و نخستین نشست گفتگوهای فنی هم‌زمان خواهند بود.
برخی منابع گفته‌اند که تیم فنی طرف آمریکایی شامل مقام‌هایی از چندین نهاد دولتی از جمله وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری ایالات متحده است. با این حال افزودند که برنامه‌ریزی گفتگوها و اینکه قرار است چه اشخاصی در آن‌ها حضور داشته باشند، هنوز نهایی نشده و ممکن است این برنامه دوباره تغییر کند.
وزارت خارجه عمان نیز تایید کرده است که این نشست در مسقط، پایتخت این کشور، برگزار خواهد شد. بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، که میانجی‌گری مذاکرات را برعهده دارد، گفتگوهای پیشین را «بسیار سازنده» خواند و با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اکنون حتی غیرمحتمل هم امکان‌پذیر است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نمایندگان دولت ترامپ نیز پیش‌تر و پس از آخرین گفتگوها با نمایندگان جمهوری اسلامی، درباره به نتیجه رسیدن مذاکرات ابراز خوش‌بینی کرده بودند. سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام ارشد دولت ترامپ نوشت: «امروز در رم، بیش از چهار ساعت گفتگو در دور دوم مذاکرات را انجام دادیم و پیشرفت بسیار خوبی در گفتگوهای مستقیم و غیرمستقیم داشتیم.»
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، هم از مثبت بودن روند مذاکرات خبر داد و گفت: «می‌توانم بگویم که حرکت رو‌به‌جلو وجود دارد. در مذاکرات رم در مورد برخی اصول و اهداف به درک و توافق بهتری رسیدیم.»
این گفتگوها در شرایطی انجام می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، تهدید کرده است اگر تهران نتواند با واشینگتن به توافق برسد، ایالات متحده با کمک اسرائیل به مراکز هسته‌ای ایران حمله خواهد کرد.
توافق هسته‌ای موسوم به برجام که در سال ۲۰۱۵ بین جمهوری اسلامی ایران و قدرت‌های جهانی از جمله ایالات متحده منعقد شد، با خروج ترامپ از آن در سال ۲۰۱۸، کنار گذاشته شد. پس از آن، جمهوری اسلامی با از سرگیری فعالیت‌های هسته‌ای و سرعت بخشیدن به آن، برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را تا خلوص ۶۰ درصد‌ــ نزدیک به درجه تسلیحاتی‌ــ پیش برد.
سی‌ان‌ان به نقل از یک منبع آگاه از محتوای نامه‌ای که دونالد ترامپ ماه گذشته برای علی خامنه‌ای ارسال کرد، نوشت که رئیس‌جمهوری آمریکا در آن نامه مذاکره بر سر توافق هسته‌ای جدید را پیشنهاد داد و به‌صراحت اعلام کرد که تهران برای دستیابی به توافق دو ماه مهلت دارد.
چند روز بعد، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، گفت که تهران مذاکره مستقیم با آمریکا را رد می‌کند. با این حال افزود که ایران در پاسخی که از طریق عمان ارائه کرد، امکان مذاکره غیرمستقیم با واشینگتن را باز گذاشت.
ترامپ چه می‌خواهد و مسائل کلیدی چیست؟
دونالد ترامپ گفته توافقی که به دنبال آن است، مشابه برجام که سال ۲۰۱۵ و در زمان باراک اوباما منعقد شد، نخواهد بود و او توافقی «متفاوت و شاید بسیار قوی‌تر» را مدنظر دارد.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، روز سه‌شنبه درباره مذاکرات جاری با جمهوری اسلامی گفت که رئیس‌جمهوری آمریکا می‌داند چگونه به بهترین نحو از اهرم‌ها استفاده و در مسیر اهدافش حرکت کند. او تاکید کرد که در صورت توافق، چیزی مانند «بند غروب برجام» در دولت اوباما را نخواهیم داشت. اشاره والتز به بازه زمانی است که برای لغو محدودیت‌های هسته‌ای و تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی در چارچوب برجام در نظر گرفته شدند. یکی از مهم‌ترین بندهای غروب برجام پایان تحریم‌ها در آبان امسال است که پس از آن کشورهای عضو دیگر نمی‌توانند از مکانیسم ماشه استفاده کنند.
پیش‌تر پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، از تهران خواسته بود که برنامه هسته‌ای خود را به طور کامل برچیند، اما جمهوری اسلامی با هرگونه توافقی که برنامه هسته‌ای آن را به طور کامل از بین می‌برد، مخالفت کرده و مدعی است که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است؛ با این حال، سازمان انرژی اتمی هشدار داده که ایران غنی‌سازی اورانیوم را تا سطحی هشداردهنده تسریع کرده است.
در سوی دیگر نیز اسرائیل تاکید می‌کند که تهران باید برنامه هسته‌ای‌اش را به طور کامل از بین ببرد تا هرگز به بمب هسته‌ای دست پیدا نکند. سی‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه نوشت که اخبار مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا «مطمئنا» به مذاق اسرائیل خوش نیامده است. به گفته این منابع، مشخص نیست آیا به نتانیاهو درباره این مذاکرات اطلاع قبلی داده شده است یا با او مشورت می‌شود یا خیر.
دیوید بارنیا، رئیس موساد، روز جمعه پیش از دور دوم مذاکرات، با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، در پاریس دیدار کرد.
به گفته منابع آگاه، سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده اوایل سال جاری به هر دو دولت بایدن و ترامپ هشدار دادند که اسرائیل احتمالا در سال جاری به تاسیسات کلیدی برنامه هسته‌ای ایران حمله خواهد کرد. با این حال، نیویورک‌تایمز روز چهارشنبه گزارش داد که ترامپ به اسرائیل اجازه نداده است به سایت‌های هسته‌ای ایران حمله کند، زیرا احتمال می‌دهد مذاکرات به نتیجه برسد.
ترامپ روز پنجشنبه در پاسخ به گزارش نیویورک‌تایمز گفت: «برای حمله عجله‌ای ندارم و فکر می‌کنم ایران این شانس را دارد که کشوری بزرگ داشته باشد و مردمش در رفاه زندگی کنند.»
همسایگان عرب ایران چه نظری دارند؟
برخلاف سال ۲۰۱۵، همسایگان جمهوری اسلامی ایران اکنون از دستیابی به توافق جدید تهران و واشینگتن بیشتر حمایت می‌کنند. تهران هم آن‌ها را در جریان پیشرفت مذاکرات نگه می‌دارد؛ به طوری که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در روزهای گذشته با همتایانش در چندین پایتخت عربی صحبت کرد تا آن‌ها را از روند مذاکرات مطلع کند.
قبل از آغاز مذاکرات، امارات متحده عربی یک پیام‌رسان کلیدی بود و نامه‌ای از طرف دولت ترامپ ارسال کرد که در آن از ایران می‌خواست مذاکرات را آغاز کند.
سی‌ان‌ان هم پیش‌تر گزارش داده بود که عربستان سعودی پیشنهاد داده است برای دستیابی به یک توافق جدید، میان دولت ترامپ و تهران میانجی‌گری کند. شاهزاده خالد بن سلمان آل سعود، وزیر دفاع عربستان سعودی، روز پنجشنبه در سفری کم‌سابقه به تهران رفت. مقام‌های جمهوری اسلامی این سفر را دارای اهمیت ویژه و نقطه عطفی در روابط دو کشور دانستند.
در همین حال عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه سوم اردیبهشت در چین، با دینگ شوئه شیا، معاون نخست‌وزیر چین، دیدار کرد. سفر عراقچی به پکن، هم‌زمان با ادامه مذاکرات جمهوری اسلامی و ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای ایران انجام شد.
عراقچی می‌گوید مواضع جمهوری اسلامی را در گفتگوها با آمریکا، با چین و روسیه، به‌عنوان «همپیمانان راهبردی ایران»، هماهنگ می‌کند.
