چهارشنبه سوری، جشنی با ریشه باستانی در فرهنگ ایرانیان و در ایران زمین، یکی از محبوب‌ترین جشن‌ها و پیش‌درآمد جشن نوروز محسوب می‌شود.

امسال به گمانم یکی از معدود سال‌ها در تاریخ معاصر ایران است که مردم نه در حال و هوای نوروز هستند و نه در پی افروختن آتش و پریدن از کنده‌های هیزم و بوته و خار تا آخرین سه‌شنبه سال را نیز با چابکی و سبک پایی از سر گذرانده و به استقبال بهار و جشن نوروز روند.

غم‌های پی‌درپی، از سرکوب و کشتار معترضین به گران شدن بنزین در آبان ماه گرفته تا دلهره‌های رفتن به لبه جنگ با ایالات متحده و پس از آن حادثه دلخراش سقوط هواپیمای اوکراینی به دست پدافند سپاه پاسداران و امروز شیوع کرونای چینی (به گفته آقای ترامپ)  یا همان کووید ۱۹، دیگر رمقی برای مردم نگذاشته است.

تا آنجا که من به خاطر می‌آورم تنها در سال‌های اول جنگ که هواپیماهای عراقی وارد حریم هوایی تهران می‌شدند، چهارشنبه سوری برگزار نشد. پس از آن، رویارویی تمام‌نشدنی حکومت اسلامی با برگزارکنندگان چهارشنبه سوری بخشی از جنگ هم‌نسلان من با حکومتی شده بود که در پی برچیدن آیین ایرانی به نام اسلام و مبارزه با سنت‌های پیش از اسلام بودند.

قدیمی‌ترین شرح وجود مراسمی باستانی برای افروختن آتش و شب چهارشنبه سوری یا همان شب سرخ و آتشین، در قرن چهارم هجری قمری و در تاریخ بخارا به این شرح آمده است؛

«و چون امیر منصور بن نوح به مُلک بنشست، اندر ماه شوال سال سیصد و پنجاه، فرمود تا آن سرای را دیگر بار عمارت کردند و هر چه هلاک و ضایع شده بود بهتر از آن به حاصل کردند. آنگاه امیر به سرای بنشست و هنوز سال تمام نشده بود که چون شبِ سوری چنان‌که عادت قدیم است، آتشی عظیم افروختند. پاره‌ای از آن بجست و سقف سرای درگرفت و دیگر باره جمله سرای بسوخت».

آئینی چنین قدیمی و باستانی از بین بردنی و حذف شدنی نیست. برگزار نشدن چهارشنبه سوری در این سال را (آن‌گونه که شایسته و بایسته آن است)، به حساب اضطرار و حفظ کیان شهروندان بگذاریم نه ریشه‌کن شدن آن و برآورده شدن دعای دشمنان ارزش‌های ملی ایرانیان. شاید به اعتبار این روایت تاریخی از امیر منصور بن نوح بتوان گفت که اینک در قرن چهاردهم هجری افروختن آتش در این آخرین سه‌شنبه شب ۱۳۹۸ سال  خورشیدی، و گرد آمدن در میادین و کوچه‌ها، می‌توانست سقف سرایتان را نه با شراره آتش بلکه به شراره ناخوشی ویروس مرموز کرونا بسوزاند. به همین اعتبار بایستی گفت که در خانه ماندن نفی رسم و رسوم کهن و چیره شدن تاریکی بر روشنی و بهار نیست بلکه جنگیدن با اهریمن بزرگی است که جان ملت را تهدید کرده است.

اگر به سلامت و تندرستی‌تان پرداخته‌اید و در نشاط جشن چهارشنبه سوری شرکت نکرده‌اید، باکی نیست که همان رد کردن بلا و شر از خانه‌تان به واسطه بیرون نیامدن، در حکم جا گذاشتن زردی و بیماری در پشت در خانه و کاشانه‌تان و بردن سرخی و سلامتی میان خانه و خانواده در سال جدید است.

که استاد شهریار خوش گوید:

غم و درد و رنج و بلا و زردی و زاری از جان و خانه‌تان دور و آمدن بهار و نوروز و سال جدید مبارکتان باشد. چهارشنبه سوری‌تان روشن از وجود عزیزانتان و سرخ از تندرستی و چیرگی‌تان بر بیماری و محفلتان گرم از امید به زندگی و شور آمدن بهار.