روزنامه‌های ایران که به علت تعطیلات نوروزی به طور موقت تعطیل بودند، از ۱۳ فروردین تا مدت نامعلومی به صورت چاپی منتشر نخواهند شد.
به گزارش «ایرنا» به نقل از کمیته اطلاع‌رسانی و مدیریت جو روانی ستاد ملی مقابله با کرونا، نسخه کاغذی نشریات تا پایان طرح فاصله‌گذاری اجتماعی چاپ نمی‌شود.
روز ۱۳ فروردین، روز اول کاری روزنامه‌نگاران مشغول به‌کار در روزنامه‌های چاپی بعد از تعطیلات نوروزی است، ولی امسال با توجه به شرایط شیوع کرونا، انتشار کاغذی روزنامه‌ها متوقف شده است و چاپخانه‌ها نیزبه کار خود ادامه نمی‌دهند.
خبرگزاری دولتی «ایرنا» در خبری مبنی بر منتشر نشدن روزنامه‌ها تا مدتی نامعلوم، نوشته است: «کمیته اطلاع‌رسانی و مدیریت جو روانی ستاد ملی مقابله با کرونا با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که نسخه کاغذی نشریات تا پایان طرح فاصله‌گذاری اجتماعی چاپ نمی‌شود.»
در اطلاعیه این کمیته در مورد انتشار نسخه کاغذی رسانه‌ها آمده است: «با توجه به شیوع کرونا در کشور و توصیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مبنی برفاصله‌گذاری اجتماعی، موضوع انتشار نشریات کاغذی در دستور کمیته اطلاع‌رسانی و مدیریت جو روانی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا قرار، و مورد بررسی همه جانبه قرار گرفت. بر اساس مصوبه کمیته اطلاع‌رسانی و نظر به این که انتشار مطبوعات و نشریات کاغذی مستلزم فعالیت مجموعه‌ای از افراد از خبرنگاران تا صنعت چاپ و توزیع است و این روند بالقوه ممکن است به شیوع بیشتر بیماری بینجامد، لذا در راستای اجرای حداکثری طرح ملی فاصله‌گذاری اجتماعی مصوب ستاد ملی مقابله با کرونا، نسخه کاغذی نشریات تا پایان این طرح چاپ نخواهد شد و رسانه‌های مکتوب تمام ظرفیت خود را در فضای برخط و شبکه‌های اجتماعی برای تقویت جریان اطلاع رسانی و کارکرد آموزشی مقابله با کرونا همانند هفته‌های اخیر بکار خواهند گرفت. کمیته اطلاع‌رسانی ستاد ملی کرونا مجددا با یادآوری تلاش‌های مستمر ۲۴ ساعته و مجددانه تمامی رسانه‌های کشور طی هفته‌های اخیر در امر اطلاع‌رسانی و آموزش مردم در نحوه پیشگیری و مقابله با کرونا، ایجاد بستر ارتباطی موثر بین تمامی دستگاه‌های فعال در ستادملی مقابله کرونا با مردم برای هم‌افزایی و همکاری و مشارکت ملی تقدیر و تشکر به‌عمل می‌آورد.»
نکته مهم این است که آیا رسانه‌های چاپی توان انتشار آنلاین دارند یا خیر، و این که چنان اقدامی تا چه میزان می‌تواند جلو بیکار شدن روزنامه‌نگاران را در این شرایط بحرانی بگیرد.
یک روزنامه‌نگار با سابقه از تهران که تجربه مدیریت رسانه‌های مختلفی را در کارنامه خود دارد، در گفت‌وگو با «ایندپندنت فارسی» می‌گوید: «مسئله فقط مربوط به روزنامه‌ها نیست. ما تعداد بسیار زیادی روزنامه کثیرالانتشار در ایران داریم که مشکل بتوان در مورد تعداد دقیق آنها نظر داد. مشکلی که در حال حاضر وجود دارد، تحت تاثیر قرار گرفتن فعالیت چاپخانه‌ها خواهد بود. چرا که قاعدتا تا یک مدتی نمی‌توانند فعالیت کنند. تعدادی از آنها ممکن است بتوانند فعالیت کنند، ولی بالاخره مشکل چاپ وجود دارد. بعد از آن، دکه‌هایی هستند که روزنامه‌ها در آن قرار می‌گرفتند. در نهایت، بخش توزیع هم دچار مشکل می‌شود. مشکلات کرونا عملا از یک طرف انتشار روزنامه‌ها را مشکل می‌کند، و از طرفی هم تعدادی روزنامه‌نگار هستند که باید در حوزه‌های خبری رفت و آمد داشته باشند که ریسک بالایی برای آنها خواهد داشت. مجموعه این عوامل باعث می‌شود که تا حل مشکل کرونا، روزنامه‌ها به صورت کاغذی منتشر نشوند. البته قطعا این موضوع مخالفانی هم در بین روزنامه‌ها دارد. از جمله بخش آگهی‌ها که درآمد آن افراد هم قطع می‌شود.»
وی در ادامه با اشاره به ابزارهای جدید اطلاع‌رسانی روزنامه‌نگاران و روزنامه‌ها توضیح می‌دهد: «بیشتر روزنامه‌ها در شبکه‌های اجتماعی فعال بوده و برای نمونه کانال تلگرام، توییتر، اینستاگرام و وب‌سایت خودشان را دارند. بسیاری از روزنامه‌ها در حوزه پادکست و فیلم و ویدیو فعال هستند. ابزارهای دیگری برای انتشار دارند و روزنامه‌نگاران به کار خود ادامه خواهند داد، ولی در حوزه آنلاین. یعنی در عین کار، می‌توانند دورکار باشند. از طرف دیگر، روزنامه‌ها به صورت پی دی اف هم امکان انتشار دارند.»
وی با اشاره به اینکه در این شرایط احتمال دارد فضای رسانه‌ها و انتشار آنها تحت تاثیر قرار بگیرد، همچنین عنوان می‌کند که این شرایط، بر کار بخشی از نیروهایی که در روزنامه‌ها فعال بودند ولی روزنامه‌نگار نبودند، نیز تاثیر خواهد گذاشت. بخشی از این افراد می‌توانند کارکنان خارج از تحریریه هم باشند. وی توضیح می‌دهد:«سردبیران و مدیران مسئول باید در این فکر باشند که گروهی که در بخش خبررسانی فعال نیستند، کارشان را از دست ندهند و همچنان فعال باشند. مثلا بخش فنی روزنامه‌ها تا حدی بیکار خواهند شد.»
این روزنامه‌نگار با سابقه ادامه می‌دهد:«به هر حال، در بحث درآمدی بسیاری از روزنامه‌ها تاثیر می‌گذارد، چنانچه تا به امروز هم اقتصاد رسانه دچار مشکل بود، ولی تاثیر خود را در آینده نشان خواهد داد.»
نکته دیگری که این روزنامه‌نگار اشاره می‌کند، تحول جدید در بحث روزنامه‌نگاری نوین است:«در این شرایط در کنار این که امکان چاپ و توزیع روزنامه نیست، ولی مردم هم ترجیح می‌دهند خبرها را روی گوشی موبایل خود چک کنند تا تماس کمتری با اشیا داشته باشند. اما این شرایط کرونا از طرفی هم امکانی‌ست برای آن که روزنامه‌ها به سمت حوزه آنلاین هل داده شوند و شاید تاثیری بر حوزه روزنامه‌ٔنگاری کشور بگذارد که از این به بعد مجبور به تولید محتوای آنلاین بشوند. چون بالاخره شبکه‌های اجتماعی رقیب قدرتمندی برای روزنامه‌ها بودند. اگر به شرایط عادی چاپ و انتشار روزنامه‌ها برگردیم، این اتفاق سبب تقویت بخش آنلاین روزنامه شده است.»
این مدیر رسانه از سویی نیز احتمال عقب ماندن برخی رسانه‌های چاپی را در این شرایط بررسی می‌کند و می‌گوید:«معلوم نیست که روزنامه‌هایی مثل کیهان به این شرایط تن می‌دهند یا خیر. آیا کیهان هم می‌تواند در این فاصله کوتاه سیستم آنلاین و غیرچاپی‌اش را راه اندازی کند، یا خیر.»
هنوز معلوم نیست که این رخداد، پایان روزنامه‌نگاری مکتوب در ایران است، یا شرایطی موقتی برای عبور از بحرانی جهانی، که تغییر خواهد یافت.
با بحرانی شدن وضعیت شیوع کرونا در ایران، اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به عنوان راه‌کار مناسبی از سوی مسئولان دولتی مطرح و اجرا شد.
حسین ذوالفقاری، معاون وزیر کشور و رئیس کمیته اجتماعی انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا، جمعه شب با حضور در برنامه زنده تلویزیونی شبکه خبر سیما خبر از روند اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی داد و به توضیح جزییات آن پرداخت.
این طرح که بر اساس بسته شدن ورودی شهرها بر روی مسافران و جلوگیری از عبور و مرور در جاده‌ها و ممانعت از سفرهای نوروزی با بستن بیشتر فروشگاه‌ها و اصناف غیرضروری، پارکها و بوستان‌ها انجام شد، قرار بود حوزه‌ها و مشاغل بیشتری را نیز برحسب نیاز شامل شود و بر آن مبنا، احتمال تعطیلی مشاغل بیشتری در ایران نیز می‌رفت.
حسین ذوالفقاری با توضیح در مورد ممناعت از سفر و تعطیلی برخی مشاغل، گفت: «گروه دوم گروهی هستند که قطعا باید تعطیل شوند، که لیست آن هم مشخص شده است و اجازه فعالیت تا پایان طرح را نخواهند داشت، و گروهی هم به تشخیص مسئولین استان در حد ضرورت برای خدمات‌دهی به مردم ضروری تشخیص داده می‌شوند که ستادهای استانی مسئولیت دارند با توجه به شرایط محلی و هر شهر، در این حد این اماکن را فعال کنند که مشکلی از این جهت برای مردم به وجود نیاید و تمام اصناف و مراکزی که فعالیت خواهند داشت، باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.»
بیکاری‌های بیشتری در راه است
با ممنوعیت انتشار چاپی روزنامه‌ها براساس طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران و خبرنگارانی که در نشریات چاپی مشغول بودند، کار خود را از دست داده‌اند. به نقل از خبرگزاری «مهر»، حسین انتظامی، معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد وقت، در مراسم تجلیل از خبرنگاران استان تهران در مرداد ماه ۱۳۹۶ با اعلام این که «در کشور بالغ بر ۲۰ هزار نفر مدعی خبرنگاری داریم»، گفته بود: «با توجه به این آمار، مجموع افرادی که در رادیو و تلویزیون و مطبوعات و وب، کار خبرنگاری می‌کنند، در کل کشور کمتر از ۵۰۰۰ نفر هستند.»
به گزارش «مهر»، او همچنین اصافه کرده بود:«ما در کشور قریب به ۸۰۰۰ مدیر مسئول داریم، اما تعداد کمی از این‌ها خبرنگار یا روزنامه‌نگار هستند.»
