قرارداد ریالی با بازیکنان و مربیان خارجی، آخرین بحث فوتبال ایران در اوج بحران‌های اقتصادی باشگاه‌هاست. فدراسیون فوتبال می‌گوید این تنها راه نجات باشگاه‌ها از خسارت‌های نوسان ارز است.
قراردادهای بازیکنان و مربیان خارجی فوتبال ایران چنان بحران بزرگ اقتصادی‌ای برای باشگاه‌ها ساخته است که فدراسیون فوتبال ایران پیشنهاد تازه‌ای درباره قراردادها مطرح کرده است. فدراسیون می‌خواهد با دو روش - به تعبیر خود- مانع زیان‌های بزرگ باشگاه‌ها باشد. روش اول، امضای قرارداد ریالی با بازیکنان و مربیان خارجی است و روش دوم، راه‌اندازی کارگروهی در فدراسیون فوتبال که ناظر بر امور قراردادهای خارجی باشگاه‌هاست و اجازه نمی‌دهد هر بازیکن یا مربی خارجی به ایران برود. کمیته نقل و انتقالات سازمان لیگ ایران این دو دستورالعمل را اعلام کرده است، اما هنوز باشگاه‌ها درباره آن اظهارنظر نکرده‌اند. فدراسیون فوتبال زوایای طرح خود را شفاف توضیح نمی‌دهد و فقط نمایی کلی از طرح را اعلام کرده است و مشخص نیست این طرح تا چه اندازه اجرایی باشد.
فوتبال ایران حتی با قراردادهای مبنی بر دلار و یورو، دیگر نمی‌تواند مربیان خارجی را استخدام کند و دو مربی استقلال و پرسپولیس در همین چند ماه اخیر در اعتراض به مشکلات اقتصادی باشگاه‌ها و پایبند نبودن بزرگ‌ترین باشگاه‌های ایران به تعهدات مالی، کار خود را ترک کرده‌اند. در چنین وضعیتی، دور از ذهن است که مربیانی حتی در قواره آندره‌آ استراماچونی و گابریل کالدرون حاضر باشند برای کار در فوتبال ایران قرارداد ریالی امضا کنند.
در همین روزهای اخیر، دیاباته و میلیچ، دو بازیکن خارجی استقلال، به دلیل متعهد نبودن باشگاه در پرداخت مطالبات، صاحب این فرصت هستند که مثل سرمربی سابق باشگاه استقلال -استراماچونی- قرارداد خود را یک‌طرفه فسخ کنند. چگونه می‌توان تصور کرد که بر فرض، باشگاه استقلال قرارداد ریالی را به دیاباته پیشنهاد دهد و او نیز بپذیرد؟
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
قرارداد ریالی شاید فقط با بازیکنان و مربیان خارجی ممکن باشد که بازار کار و کیفیت چندانی ندارند. اما نکته عجیب این است که همزمان با طرح پیشنهاد قرارداد ریالی، طرح دیگری در فدراسیون فوتبال مطرح شده است که یک کارگروه، می‌خواهد بر استخدام بازیکنان و مربیان خارجی باشگاه‌ها نظارت داشته باشد. بدیهی است که کوشش این کارگروه باید برای خریدهایی با کیفیت بالاتر شروع شود، اما همزمان، باشگاه‌ها باید قرارداد ریالی را روی میز مذاکره با بازیکنان و مربیان بگذارند و این دو طرح همدیگر را نقض می‌کنند. فدراسیون فوتبال هم منتقد کیفیت بازیکنان و مربیان خارجی در باشگاه‌هاست، هم پیشنهاد می‌دهد که با بازیکنان و مربیان خارجی قرارداد ریالی ببندید.
فوتبال ایران در ماه‌های اخیر مربیان خارجی موثرش را در استقلال و پرسپولیس از دست داد. استراماچونی و کالدرون بی‌تعهد بودن باشگاه را تاب نیاوردند. پیش از این‌ها، برانکو ایوانکوویچ نیز به‌رغم علاقه هواداران به ادامه همکاری برانکو با پرسپولیس، از فوتبال ایران جدا شد. بعید است که فوتبال ایران با این طرح‌های جدید بتواند مربیان خارجی موثری را در باشگاه‌ها و تیم ملی ببیند. دراگان اسکوچیچ، سرمربی جدید تیم ملی، اگرچه با قرارداد ریالی با فدراسیون فوتبال همکاری می‌کند، اما این که اسکوچیج چنین شرطی را پذیرفته است، نمی‌تواند دلیلی برای پذیرش چنین پیشنهادی از سوی مربیان دیگر باشد. اسکوچیچ به این دلیل که فرصت کار در تیم ملی ایران را رویای بزرگی در زندگی حرفه‌ای خود می‌دانست و کارنامه‌اش به اندازه دریافت چنین پیشنهادی نبود، شرط فدراسیون را پذیرفت.
عکس از سایت باشگاه استقلال
با این طرح، مهم‌ترین باشگاه‌های ایران دیگر توان همکاری با مربیان خارجی نخواهند داشت. به‌رغم آن که مربیان خارجی باکیفیت در فوتبال ایران پرشمار نبودند، اما بازهم آثار فنی آنها حتی در یک دهه اخیر روشن است و محرومیت از دانش جهانی فوتبال، می‌تواند آسیب‌هایی برای فوتبال ایران داشته باشد. طرح قرارداد ریالی شاید پایان حضور مربیان موثر شبیه کارلوس کی‌روش و برانکو ایوانکوویچ یا حتی آندره‌آ استراماچونی باشد.
طرح قرارداد ریالی نمی‌تواند منجر به حضور بازیکنان و مربیان خارجی باکیفیت در فوتبال ایران شود، بلکه در واقع به ممنوعیت استخدام بازیکن و مربی خارجی تبدیل می‌شود. هرچند، حتی فارغ از اجرای این طرح‌های بازدارنده و هشداردهنده، باشگاه‌های ایرانی با توجه به حجم بدهی‌ها، توان اقتصادی استخدام بازیکن و مربی خارجی ندارند. هربار با استخدام بازیکنان و مربیان جدید، به پرونده‌‌های شکایت علیه باشگاه‌ها اضافه می‌شود.
فدراسیون فوتبال ایران نه برای دریافت حق پخش تلویزیونی و اینترنتی باشگاه‌ها تلاش می‌کند، نه پیگیر قوانین سخت‌گیرانه برای بهره‌مندی باشگاه‌ها از کپی‌رایت است، اما با طرح‌های غیرقابل اجرا می‌خواهد خود را در حال ارائه نظر و پیشنهاد به باشگاه‌ها جلوه دهد. باشگاه‌ها با این بگیر و ببند و ممنوعیت و طرح قرارداد ریالی، از مخمصه‌های اقتصادی رها نمی‌شوند، بلکه بازگشت دارایی‌های مصادره شده، پرداخت حق پخش تلویزیونی و پایان مالکیت دولت بر باشگاه‌ها و ساختار حرفه‌ای، می‌تواند آینده دیگری را برای باشگاه‌ها رقم بزند؛ تصوری که شاید به خوش‌خیالی نیاز دارد.
