بر اساس تحقیقی جدید، انقراض عظیم که نقشی حیاتی در تکامل زندگی انسان در صدها میلیون سال پیش داشته، ممکن است به دلیل تغییرات اقلیمی که به لایه اوزون آسیب رسانده است اتفاق افتاده باشد.

دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که رویداد انقراض دوران دوونین پسین ممکن است به خاطر «نازک شدن فاجعه‌بار لایه اوزون» اتفاق افتاده باشد که باعث شده است سطوح خطرناکی از امواج فرابنفش به زمین برسد.

جان مارشال، استاد دانشگاه رشته علوم زمین از دانشگاه سوث همپتون اظهار داشت این یافته حاکی از نگرانی‌هایی برای بحران اقلیمی فعلی جهان است.

پروفسور مارشال گفت: «تحقیق ما حاکی از آن است که زمین روند طبیعی داخلی دارد که حاصل گرمای شدید اقلیم و درنتیجه آسیب زدن به لایه اوزون است و این هشداری جدی برای دور و زمانه خود ماست که با تغییر اقلیم سروکار داریم.»

انقراض دوونین پسین ظاهراً نقشی اساسی در تکامل زندگی مهره‌داران، از جمله انسان، ایفا کرده چرا که باعث انقراض اولین چهار اندامان چهارپا شده است.

دانشمندان دانشگاه سوث همپتون مدارک فسیلی گیاهان قبل و بعدازاین رویداد انقراضی را مورد مطالعه قراردادند که حاکی از وضعیت اقلیم در آن زمان‌ها بود.

آن‌ها دریافتند بعضی از بذرهای گرفته‌شده از این فسیل‌ها ناقص و بدشکل شده و سلول‌های دی‌ان‌ای آن‌ها توسط امواج فرابنفش آسیب‌دیده بودند. این آسیب احتمالا ناشی از نازک شدن لایه اوزون محافظ زمین در آن زمان بوده است.

ظاهراً این اتفاق باعث شده بسیاری از گروه‌های مهم گیاهی به‌سرعت منقرض شوند و منجر به فروپاشی زیست‌بوم جنگل شده که زندگی سایر گونه‌های گیاهی را نیز مختل کرده و باعث شده زیست‌بوم جدیدی تشکیل‌شده و تکامل یابد.

پروفسور مارشال گفت دیگر محققان نشان داده‌اند که دمای بالا می‌تواند باعث انتقال بیشتر بخار آب شود که ترکیبات کربنی، نظیر کلرویین را با خود داشته و آن‌ها را به فضایی بالاتر و نزدیک جو می‌برد.

این ترکیبات بعداً وقتی به نزدیکی اوزون رسیدند باعث می‌شوند مولکول‌های لایه اوزون تجزیه شوند.

پروفسور مارشال گفت: «این روند باعث ایجاد چرخه واکنشی مستقیم می‌شود چراکه فروپاشی یک زیست‌بوم خاکی باعث انتشار مواد مغذی فراوانی در اقیانوس‌ها می‌شود که می‌تواند باعث افزایش سریع خزه و جلبک شود؛ بنابراین هرچه لایه اوزون بیشتر آسیب ببیند گیاهان بیشتری خواهند مرد که ترکیبات مضر بیشتری برای لایه اوزون تولید خواهند کرد.»

او افزود: «بعدتر لایه اوزون با سرد شدن هوا به‌صورت طبیعی ترمیم خواهد شد و خزه و جلبک دریا به  تصفیه دی‌اکسید کربن از جو زمین کمک خواهد کرد.»

پروفسور مارشال گفت تیم او معتقد است اکنون باید توجهی ویژه معطوف درک ارتباط میان گرمایش جهان و تولید و انتقال جوی ترکیبات کربنی شود که می‌تواند تأثیری مخرب بر لایه ازون داشته باشد.

تحقیق آن‌ها در نشریه علمی ساینس ادونسز (Science Advances) که ژورنال علوم و مورد بررسی سایر دانشمندان است، منتشر شد.